Ruslandexpert Hans van Koningsbrugge Corné Sparidaens
Hans van Koningsbrugge, hoogleraar Russische Geschiedenis en Politiek aan de Rijksuniversiteit Groningen, geeft elke zaterdag zijn commentaar op de oorlog in Oekraïne. Vandaag aflevering 190.
„Het was een zware bevalling, maar nu is de grondstoffendeal toch getekend. De onderhandelaars van Oekraïne hebben een juiste strategie gevoerd. Ze zijn blijven praten met het team van Trump en niet bang of hysterisch geworden. Voortdurend kwamen ze met tegenvoorstellen. Die hebben goed uitgepakt.
Per saldo is Oekraïne van de geëiste betaling aan Amerika van 300 miljard dollar naar 108 miljard naar nul miljard gegaan. Het wordt ook makkelijker voor Oekraïne om Amerikaanse wapens te krijgen. In elk geval is er een leverantie van 50 miljoen dollar toegezegd. Dat is niet veel, maar de grendel is van de deur.
‘Oekraïne houdt de controle over de mijnbouw’
Verder komt er een fonds uit de opbrengst van de door Amerika te delven grondstoffen. De helft daarvan is bestemd voor de wederopbouw van Oekraïne. Belangrijk is dat Oekraïne zelf de controle houdt over de mijnbouw.
In de tekst van de grondstoffendeal wordt nu ook gewag gemaakt van de Russische invasie. Washington wilde daar eerst niks van weten. Trump heeft zich verbonden met Oekraïne tegen ‘bad actors’, waaronder we Rusland kunnen verstaan. Concluderend durf ik wel te stellen dat het een diplomatieke zege van Oekraïne is.
Oekraïne zal ook blij zijn dat de Amerikaanse veiligheidsadviseur Mike Waltz, die in Kyiv niet zo goed lag, is opgestapt. Hij lag al langer onder vuur nadat hij een journalist had toegevoegd aan een Signal-appgroep waarin een luchtaanval op Jemen werd besproken.
‘De grote dealmaker heeft veel ingeleverd’
Er zijn twee minpunten in de grondstoffendeal. De eerste is het ontbreken van veiligheidsgaranties. Er staat niet in dat Amerika Oekraïne militair te hulp schiet. De andere kwestie is dat 40 procent van de door Amerika begeerde zeldzame metalen in door Rusland bezet gebied ligt. Hoe wil Trump die verkrijgen?
De zelfbenoemde grote dealmaker blijkt sowieso veel ingeleverd te hebben. Ik vermoed dat Trump en Zelensky tijdens hun ontmoeting na het overlijden van de paus in Rome de horloges hebben gelijkgezet. Nu het voor Trump duidelijk is dat Europa achter Oekraïne blijft staan, moet ook hij constateren dat Zelensky genoeg troeven heeft.
Nu zit Moskou in de hoek waar de klappen kunnen vallen. Washington zal een keer moeten concluderen dat het Kremlin telkens ja zegt, maar nee doet.”
