Noorden botst met Den Haag over 'wilde' Arriva-trein en tekort aan Intercity's. 'Groningen enige grote stad met zo weinig sneltreinen'

De provincies Groningen, Drenthe en Friesland hebben in gepeperde brieven aan het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat duidelijk gemaakt dat volgens hen het Noorden onderbedeeld wordt. Het ministerie wil in de nieuwe hoofdrailnet-concessie voor de NS van 2025 tot 2035 geen extra Intercity’s laten rijden tussen Zwolle, Groningen en Leeuwarden. De provincies daarentegen willen drie of vier Intercity’s per uur omdat de huidige twee sneltreinen vaak erg vol zijn waardoor de NS er forse winst op maakt.

Technisch is het prima mogelijk drie of vier Intercity’s per uur te laten rijden plus de huidige twee Sprinters, heeft Prorail laten weten. Volgens de provincies is op andere trajecten gebleken dat de trein veel populairder wordt als er vaker wordt gereden, waardoor het aantal reizigers fors omhoog gaat. Het ministerie onderschat de mogelijkheden van de treinen in het Noorden, vinden de provincies.

,,Groningen, de zesde stad van Nederland, heeft en behoudt in uw voorstellen het minst aantal Intercity’s per uur van de top 15 grote steden in Nederland’’, schrijft een Groningse topambtenaar aan het ministerie. ,,Zelfs bij verdubbeling van het aantal Intercity’s blijft dit het geval. Hiermee wordt de potentie van het openbaar vervoer onvoldoende benut.’’

Nu al maken volgens de brief dagelijks 75.000 reizigers gebruik van de treinlijn Groningen-Zwolle. Met de extra woningbouwplannen zouden dat er alleen al 20 tot 40 procent meer kunnen worden. Maar bijvoorbeeld de verdubbeling van het aantal treinen langs Hoogezand en Zuidbroek leidde daar ook al tot een verdubbeling van het aantal reizigers.

Een ander probleem waar de provincies zich zorgen over maken is het plan van Arriva om treinen te laten rijden van Leeuwarden en Groningen naar Zwolle. Arriva heeft daarvoor plannen ingediend en wil meerdere stoptreinen, mogelijk zelfs sneltreinen en extra stations bij Staphorst en Heerenveen-Thialf.

Dat zou dan allemaal moeten kunnen omdat er volgens Europese regels ‘open acces’ moet zijn op het spoor. In de Nederlandse politiek is alleen geen meerderheid meer voor verdere privatisering van het treinverkeer. Alleen de VVD is er nog voorstander van, de andere partijen willen liever de nieuwe railconcessie onderhands gunnen aan de NS. Dat is ook wat staatssecretaris Vivianne Heijnen voorlopig besloten heeft.

Vorige week liet Heijnen de Tweede Kamer weten dat ze toch overweegt met Arriva in zee te gaan voor de twee noordelijke lijnen. Daar voelen de noordelijke provincies alleen niets voor omdat dat zonder een zogenoemde concessie zou gaan. Arriva heeft op zich heel mooie plannen voor de lijnen naar Zwolle, maar is niet aan regels gebonden.

Dat zou volgens de provincies allerlei problemen kunnen opleveren. In de brief somt Groningen op: Arriva kan zomaar stoppen met rijden en de treinen elders inzetten, kan stations overslaan en zou ook zomaar de prijzen kunnen verhogen. Zelfs spiegelt de provincie voor dat Arriva de stoelen uit de treinen kan slopen om meer reizigers staand te vervoeren.