Koortsachtig zoeken naar een stageplek: corona veroorzaakt stress onder studenten

Tweedejaarsstudent Julia van der Burgh (23) van Academie Minerva in Groningen liep in maart stage op een middelbare school. ,,Na drie weken werd deze afgebroken. Pas na de vakantie kon ik dit weer oppakken. Ik loop nu stage in het grafisch museum GRID. Daar gaat het prima.’’

De student beeldende vormgeving was niet de enige die dat overkwam. Stagecoördinator Imka Buurke van Minerva had en heeft er haar handen vol aan om voor voldoende plekken te zorgen. ,,Gemiddeld heb ik elk jaar 75 reguliere – en 30 afstudeerplekken nodig. En dat is alleen al voor de docentenopleiding. Maar in het voorjaar werd alles stopgezet en de stages in de onderbouw waren toen net gestart. Een deel kon wel online doorgaan, maar er waren ook studenten die gedwongen moesten stoppen.’’

Sinds september liep het beter, totdat de pandemie weer aantrok. Buurke: ,,Studenten hebben helaas wel hun imago tegen. Een aantal scholen wilde hen gewoon niet.’’

Ze merkte dat er bij studenten ook stress ontstond. ,,Bijna iedereen leent voor zijn studie, dus de angst voor studievertraging was er snel. Ze werden paniekeriger.’’ Julia was ook onzeker. ,,Maar nu niet meer. Ik ben wel onzeker, omdat ik nog meer stages moet lopen en niet weet welke coronamaatregelen er op een stageplek zijn.’’ Sinds de lockdown en de sluiting van GRID werkt ze aan een werkboekje voor kinderen voor de tentoonstelling ‘Werkmans bovenkamer’.

Wim van de Pol, bestuursvoorzitter van Noorderpoort met diverse locaties in Drenthe en Groningen, schetst een wisselend beeld op zijn opleidingsinstituut. In het begin van de coronatijd ging het in sommige beroepssectoren nog redelijk goed. ,,Bedrijven in de techniek en logistiek werkten gewoon verder, dus daar konden de stages met inachtneming van de regels doorgaan. In de horeca, toeristen- en evenementenbranche werden alle stages daarentegen gestopt. En in de zorg konden stagiaires amper meer worden begeleid.’’

Voor beroepssectoren die de deuren sloten, werd volgens Van de Pol naar alternatieven gezocht binnen de muren van de opleidingen. ,,Dat heeft eventjes geholpen. We dachten eerst dat het tijdelijk zou zijn, maar inmiddels is het dat niet meer. Bovendien komen er weer nieuwe studenten bij die ook stage moeten lopen.‘’

Van de Pol is blij dat de provincie Groningen vorige maand voor stageplaatsen 300.000 euro beschikbaar heeft gesteld aan het bedrijfsleven. Hij hoopt dat het bijvoorbeeld helpt in de ict-sector, waar nu een nijpend gebrek aan stageplaatsen is doordat de bedrijven het erg druk hebben. ,,Het ontbreekt hen aan tijd om stagiaires te begeleiden. In dat soort gevallen kunnen premies echt helpen.’’

De zakelijke dienstverlening heeft volgens hem weer heel andere problemen. Bij zulke bedrijven werken veel werknemers thuis. ,,Gevolg is dat de stagiaires ook online moeten werken. Dat zijn eigenlijk geen volwaardige stages. Zo ervaar je niet wat het is om op een werkplek te zitten. Ook daar zouden premies een steun in de rug kunnen zijn.’’

Hij verwijst naar Friesland, waar de provincie al eerder geld vrijmaakte voor stageplaatsen. ,,Die pot was binnen de kortste tijd leeg, zo populair was die regeling. Ik hoop dat het bij ons ook zo gaat.’’

Teamleider praktijkleren Jeanet van der Laan van de Academie voor Verpleegkunde van de Hanzehogeschool prijst zich in Groningen gelukkig. ,,Op het moment vinden al onze studenten een stageplek. Maar er is wel een duidelijk verschil met maart. Stagiaires waren net een maand bezig en toen hield het op. De primaire reactie op de zorgafdelingen was dat ze de begeleiding niet konden garanderen en dus werden ze naar huis gestuurd. Er ontstond wel even paniek onder de studenten. Ze waren bang voor studievertraging.’’

Na de zomervakantie werden de studenten probleemloos geplaatst. ,,Ze zijn weer welkom. Zorginstellingen realiseren zich ook dat ze op termijn beroepskrachten nodig hebben. Per semester zijn er elk jaar 500 hbo-stageplekken nodig, de meeste zijn in Groningen en Drenthe. Studenten lopen twintig weken stage.’’

Ze merkt dat studenten er niet voor terugdeinzen op een afdeling met corona te werken. ,,Eerst vroegen ze nog wel of ze dat mochten weigeren, maar nu zien we dat het gewoner wordt. De angst is wat weg en dit is toch waar je uiteindelijk voor wordt opgeleid.’’

Leerling-verpleegkundige Esmée Bolhuis (22) van de Hanzehogeschool loopt sinds september stage op de Covid-verpleegafdeling van het UMCG. ,,Er werd me vooraf gevraagd of ik het wel goed vond dat ik er ging werken. Maar ik heb eigenlijk helemaal niet getwijfeld. Dit is mijn vak. Bovendien ben ik blij dat mijn stage doorgaat. Dat is bij andere studies wel anders.’’

Ze hijst zich elke dag in het beschermende pak. ,,Het is erg warm. We dragen allemaal sportshirts om het een beetje koel te houden.’’

De vierdejaarsstudent heeft geen moment spijt van haar keuze. ,,In het begin was ik wel een beetje bang voor besmetting, maar we beschermen onszelf goed. Ik leer ontzettend veel en zie veel meer andere dingen dan ik tijdens een ‘normale’ stage zou hebben gezien. Op onze afdeling is plek voor zestien patiënten, het aantal verschilt per dag. Ik heb het persoonlijk gelukkig nog niet meegemaakt dat iemand is overleden, maar met corona kan het alle kanten opgaan. Het is hard werken, maar er is een groot gevoel van saamhorigheid.’’

Haar stage duurt tot februari. ,,Ik hoop dat ik mag blijven. Het is een onwijs gaaf ziekenhuis.’’

Stages zijn niet voorbehouden aan studenten in het middelbaar en hoger beroepsonderwijs. Ook op universiteiten raken stages steeds meer ingeburgerd. Niet alleen voor praktische studies als tandheelkunde en archeologie, maar ook voor ogenschijnlijk theoretische vakken. Zo worden er volgens stagecoördinator Esther Haag aan de Letterenfaculteit van de Rijksuniversiteit Groningen door bachelor- en masterstudenten jaarlijks ongeveer vijfhonderd stages gelopen.

Bij de master Internationale Betrekkingen, de grootste studie binnen Letteren, gaat het om ongeveer 120 stages per jaar, waarvan 75 in het buitenland. Studenten doen ervaring op bij onder meer banken, bedrijven, overheidsinstellingen, ambassades en consulaten. ,,Ze kunnen niet meer naar landen waarvoor code oranje geldt. Er zijn ook organisaties die stages intrekken of uitstellen. Zo neemt het Ministerie van Buitenlandse Zaken even geen stagiaires meer. Dat geldt ook voor de NOS, waar studenten journalistiek stage lopen.’’

Aan de andere kant zijn er volgens Haag genoeg bedrijven die in coronatijd wel stages aanbieden. ,,Ik zie nog best veel vacatures. Je kunt er bijna geen lijn op trekken. Het is wel zo dat stagiaires bij sommige bedrijven thuis moeten werken, net als het overige personeel. Wij zeggen tegen studenten: draai mee zoveel je kunt. Dat is niet ideaal, maar zo krijgen ze tenminste wel beroepservaring mee.’’

Stages uitstellen of overhevelen naar een volgend studiejaar zit er meestal niet in, zegt Haag. Daarom probeert de universiteit in eigen huis alternatieven ‘uit de grond te stampen’. ,,We proberen ze vaardigheden te leren binnen de muren van de universiteit. Zo maak je ze ook employable.’’

Hogeschooldocent Katrien Colman van de opleiding Logopedie aan de Hanzehogeschool heeft bewondering voor hoe de studenten hun schouders eronder zetten. ,,Ze hebben er veel voor over om een stageplek te vinden. We zijn een relatief kleine opleiding en hebben elk jaar een honderdtal stageplaatsen nodig. Meer dan de helft kreeg voor het volgende semester al een plek. We merken dat er nu minder snel ‘ja’ wordt gezegd. Maar je merkt aan alles dat men tóch wil meedenken. Ze leiden immers hun toekomstige collega’s op en er is een groot tekort aan logopedisten.’’

De opleiding werkt hard om achterstanden bij studenten te voorkomen. ,,Tijdens de zomervakantie bleven collega’s gewoon doorwerken om studenten die bij wijze van uitzondering tijdens de zomermaanden stage liepen te begeleiden. Er is slechts een zestal studenten gestopt.’’

Het werk voor handhavers en beveiligers ligt momenteel voor het oprapen. Maar stagiaires hebben veel moeite om werkervaring op te doen, zegt Jan Jaap Breukelman, stagebegeleider uniformberoepen op het Alfa College. ,,Zeker in het begin van corona hielden gemeenten en Staatsbosbeheer veel stages af. Ze wilden eerst de veiligheidsnormen doornemen en werkplekken coronaproof maken.’’

Ook na die beginperiode loopt het minder soepel, weet Breukelman. Terwijl er vóór corona vier studenten terechtkonden op een stageplek, werd dat daarna gehalveerd. Gevolg is dat ze om de week stage lopen en daardoor minder snel leren wat het vak inhoudt. ,,De vraag naar handhavers is groter dan ooit, maar stagiaires kunnen moeilijk aan de slag. Dat is in tegenspraak met elkaar.’’

Gemeenten beseffen niet hoeveel profijt ze in coronatijd van stagiaires kunnen hebben, vervolgt Breukelman. ,,Ze denken al snel dat het veel tijd kost om ze te begeleiden. Dat is alleen in het begin zo. Op de helft van de stage kunnen de meesten al zelfstandig werken en waardevol zijn voor de organisatie.’’