Ik wacht (50): Kor Kruizenga uit Rasquert

Kor Kruizenga
48 jaar
Rasquert
melkveehouder
boerderij met voorhuis, twee schuren (afgebroken), kleine jongveestal en loopstal voor 180 koeien

***

Kor Kruizenga (48) heeft 180 koeien en 90 hectare land. Zijn boerderij is omringd door weilanden even buiten Rasquert, vlakbij Warffum. Het is de boerderij die zijn ouders na de ruilverkaveling in 1968 bouwden en waar hij groot werd.

Wie zijn erf oprijdt, botst op een grote kale betonnen vlakte. Het zijn de vloeren en fundamenten van wat eens twee schuren waren. Daar weer achter een verweesd voorhuis en kapotte muren.

In zijn keuken pakt Kruizenga een foto om te laten zien hoe het was. Een boerderij met voorhuis en twee grote schuren. Eentje voor zijn machines en eentje voor jongvee. In 2013 en 2014 legden beide het loodje.

„Bij de aardbeving in 2012 in Huizinge zat ik hier aan de keukentafel”, zegt Kruizenga. „Het hele huis ging heen en weer. Ik dacht: wat zullen we nou hebben.”

Hij zag een paar haarscheurtjes maar kreeg steeds meer een niet-pluis-gevoel.

Als hij de schuur in reed, voelde het alsof het was verzakt. Op het erf borrelde door betonplaten water omhoog.

„Er klopte iets niet.”

Hij ontdekte scheuren en zag dat de zogeheten spantbenen, de houten ommetselde palen die de muren op zijn plek houden, waren ontzet.

De NAM erkende de schade en was bezig ze te repareren toen in 2013 een storm de schuren het laatste zetje gaf: ze stortten in. Aangezien er asbestplaten op zaten, werd de boel snel opgeruimd.

Het getouwtrek begon. De NAM trok zijn vingers er vanaf, zegt Kruizenga. „Daar zeiden ze 'opeens' dat de spantbenen verrot waren en dat de ontzetting niets met bevingsschade te maken had. Er was inderdaad een beetje rotterij maar de constructie was goed. Als die bevingen er niet waren geweest, waren de schuren blijven staan.”

Noodgedwongen bracht hij een deel van zijn jongvee elders onder. Die boer kreeg zijn fosfaatrechten erbij, hij verloor ze. „Terwijl ik, nadat het melkquotum er af ging, wilde groeien naar 250 stuks vee.”

Toen bleken zijn drie zijn mestkelders lek.

„De kelder onder mijn nieuwe stal uit 2009 zat zomaar vol. Uit onderzoek van geoloog Peter van der Gaag blijkt dat er zout kwelwater instroomt. Door de bevingen zijn de kweladers in de kleilaag verwijd waardoor dat zoute water omhoog komt.”

Voor de aanleg van een nieuwe kelder is daarom een volledig andere constructie nodig. De NAM wil er niet van weten.

In opdracht van NAM en LTO werd als pilot onderzoek gedaan naar zijn mestkelder. Het is een raar verhaal, zegt Kruizenga, want hiervan zijn twee rapporten in omloop. In de ene staat dat trillingen de schade niet uitsluiten, in de ander is die zinsnede verdwenen.

Kort samengevat: alle gebouwen van zijn boerderij Nieuw Zuiderweide zijn total loss. Kruizenga claimt 5,2 miljoen euro van de NAM. Voor een geheel nieuwe boerderij en als compensatie voor de geleden bedrijfsschade.

Gerechtelijke procedures duren maanden en maanden. Menigeen heeft er slapeloze nachten van. Kruizenga lijkt rustig.

„Ik had liever gehad dat het anders was maar ik weet dat ik in mijn recht sta. Ik heb een team om mij heen met mensen die me helpen. Met expertise-bureaus, accountant en geoloog. Dat is duur, een deel van het stormverzekeringsgeld is er aan opgegaan, maar ik ga er van uit dat het wat oplevert.”

Als de lekkage van zijn mestkelders wordt erkend als bevingsschade kan dat jurisprudentie zijn voor andere boeren.

Kruizenga is goed gemutst want de eerste overwinning is binnen.

Een paar weken geleden oordeelde de rechtbank dat hij vier ton moest krijgen voor de bovenbouw van zijn ingestorte schuren. Met het verzekeringsgeld erbij maakt dat zes ton.

De bank neemt hem weer serieus.

„Ik ga dit jaar plannen maken om te herbouwen. Ik hoop dat we volgend jaar aan de slag kunnen.”