In het UMCG wordt een test ontwikkeld die wereldwijd de zorg voor miljoenen tuberculosepatiënten kan verbeteren.
Het is een test waarmee via zweet wordt vastgesteld of een patiënt de medicatie goed neemt. Bij tbc (of tb) is het extra belangrijk dat de medicijnen goed worden geslikt, want anders kan iemand opnieuw ernstig ziek worden en andere mensen besmetten.
In Nederland komt tuberculose nog maar weinig voor. Het wordt hier zo’n 800 keer per jaar vastgesteld. Maar wereldwijd is het met jaarlijks 10 miljoen nieuwe patiënten de meest voorkomende infectieziekte. Er gaan elk jaar zo’n 1,5 miljoen mensen aan dood. ,,Eerder in mijn carrière heb ik in Zambia gezien hoe desastreus de ziekte kan zijn, bij mensen die niet beter worden”, zegt longarts Onno Akkerman van het UMCG.
Tuberculose wordt veroorzaakt door de bacterie Mycobacterium tuberculosis, die op 24 maart 1882 door de Duitse arts Robert Koch is ontdekt. Sinds enkele decennia geldt 24 maart als Wereld Tuberculose Dag, om aandacht te vragen voor de ernstige ziekte.
Van drugs naar antibiotica
Om zeker te weten dat tbc-patiënten de antibiotica innemen, wordt vaak een bloedtest afgenomen. Dit kost veel tijd voor zorgpersoneel en ook is het belastend voor de patiënt zelf. In meerdere tb-centra wordt onderzocht of er een makkelijke en patiëntvriendelijke manier is om medicatietrouw vast te stellen.
In het UMCG is goede hoop dat de zweettest hiervoor de oplossing is. Hij is mede bedacht door Akkerman, van het Tuberculosecentrum van het UMCG in Beatrixoord. Hij kwam op het idee toen hij las over een test in Engeland om via zweet van een vingertop vast te stellen of jongeren drugs hadden gebruikt.
Druppels
,,Bij de Engelse test legt iemand een vingertopje een halve minuut op een glaasje”, legt Akkerman uit. ,,De zweetdruppels op het glaasje kan je daarna onderzoeken. Prikken hoeft niet meer en het kost weinig moeite. Deze test is waarschijnlijk ook voor jonge kinderen makkelijk te doen.”
Hij onderzocht eerst of de test werkt voor het meest gebruikte tb-medicijn. Dat was zo. De techniek hierbij heet massaspectrometrie. ,,Dit is een techniek die alle moleculen en atomen van de zweetdruppels kan identificeren”, zegt Akkerman. ,,Aan de samenstelling van die zweetdruppels kunnen we goed zien of de patiënt zijn medicatie heeft genomen en ook of het goed in het lichaam is opgenomen.”
Samen met Marieke Sturkenboom van de afdeling Klinische Farmacie (UMCG) onderzoekt Akkerman of de zweettest ook voor andere tb-medicatie werkt. Daar zit druk achter, want de longarts wil de test zo snel mogelijk in de praktijk gaan toepassen. Het UMCG heeft in Nederland met het Tuberculosecentrum in Beatrixoord dé plek voor onderzoek en behandeling van tbc. Ook op andere afdelingen binnen UMCG en Rijksuniversiteit Groningen wordt er onderzoek naar gedaan.
