Amina Helmi. Foto: Kees van de Veen Kees van de Veen
De Melkweg is ontstaan door een samensmelting met een ander groot sterrenstelsel, ongeveer tien miljard jaar geleden. De ontdekking van deze megafusie is gedaan door een internationaal team onder leiding van Amina Helmi van de Rijksuniversiteit Groningen.
Het wordt beschreven in het jongste nummer van het vooraanstaande natuurwetenschappelijk tijdschrift .
Grote sterrenstelsels zoals onze Melkweg zijn ontstaan door de samensmelting van kleinere stelsels. Astronomen vragen zich af of dat gebeurde door een groot aantal kleine fusies of een paar grote. Hoogleraar sterrenkunde Helmi heeft het grootste deel van haar carrière gezocht naar ‘fossielen’ in de Melkweg die kunnen vertellen hoe deze is ontstaan.
Haar onderzoek is in een stroomversnelling gekomen dankzij het beschikbaar komen van de tweede dataset van de Gaia ruimtetelescoop. Deze bevat informatie over 1,7 miljard sterren. Helmi is al zo’n twintig jaar betrokken bij de ontwikkeling van deze Gaia missie. Ook maakte ze deel uit van het team dat de kwaliteit van de tweede dataset test. Ze heeft die gegevens nu gebruikt om te speuren naar sporen van samensmeltingen in de halo. “We hadden niet verwacht dat verreweg de meeste sterren in de halo afkomstig zijn van slechts één zeer grote fusie.”
Zes weken geleden stond Helmi eveneens met een publicatie in , eveneens gebaseerd op data van de Gaia ruimtetelescoop. Daarin beschreef ze hoe een klein sterrenstelsel dat de Melkweg 500 miljoen jaar geleden passeerde de banen van de sterren rond de zon flink heeft verstoord. Dankzij deze passage verkreeg de Melkweg een spiraalvormige structuur. Deze werd niet eerder waargenomen.
