De provincie Groningen telt slechts ‘één of hooguit enkele’ agrarische piekbelasters die kunnen worden uitgekocht om extra stikstofruimte en nieuw toekomstperspectief te creëren.
Dat werd woensdag duidelijk uit een technische toelichting in de Groninger Staten over het stikstofadvies van Johan Remkes. Daarin zet de voormalige minister en Groninger gedeputeerde zwaar in op de uitkoop van ‘piekbelasters’: 500 tot 600 boeren rond beschermd natuurgebied met een hoge stikstofuitstoot.
Beperkte ruimte om ‘PAS-melders’ uit onzekerheid te helpen
Dat levert volgens Remkes nieuwe ruimte op om zowel de weg- en woningbouw als de landbouwsector zelf ‘van het slot’ te halen. Vooral de zogeheten PAS-melders moeten daar volgens hem van profiteren. Dat zijn boeren die enkele jaren geleden een nieuwe natuurvergunning aanvroegen op grond van de toenmalige stikstofregels.
Deze landbouwers zitten in onzekerheid sinds de Raad van State die regels in 2019 naar de prullenbak verwees. Groningen telt er 180 à 190, relatief veel in vergelijking met andere provincies. Dat zijn er te veel om vooruit helpen met de bescheiden stikstofruimte die valt vrij te spelen door uitkoop van de spaarzame Groningse ‘piekbelasters’, zo kregen de Staten woensdag te horen.
Groningen probeert ‘geitenpaadjes’ te vinden om daar een mouw aan te passen. Daar wreekt zich volgens de verantwoordelijk ambtenaren echter het geringe aantal piekbelasters. Den Haag geeft de provincies op zich beleidsvrijheid om de strenge regels soepel te hanteren, mits ze laten zien dat ze serieuze stikstofwinst boeken. Minder piekbelasters betekent dat de provincie ook minder grote stappen kan zetten.
Terughoudend met massale opkoop boerenbedrijven
Anders dan Drenthe is Groningen terughoudend met het opkopen van boerenbedrijven die stoppen. De provincie koopt via landschapsbeheerorganisatie Prolander wel landbouwgrond op, maar nog niet echt op grote schaal. Dat kan veranderen als het Rijk de portemonnee hiervoor verder opent. De provincie houdt rekening met een ruime verdubbeling van het budget naar 500 miljoen.
Maar massale opkoop geeft volgens de provincie ook veel administratieve rompslomp en grote financiële risico’s. Juist stoppende bedrijven zijn meestal ook verouderd en de provincie wil de vingers niet branden aan asbestsaneringen of andere zaken waar ze zwaar op moet afschrijven. ,,We moeten wel slim zijn maar ons niet overeten’’, stelt een ambtenaar.
Stikstofbank biedt bescheiden voordelen: rompslomp en financiële risico’s
Ook een ‘stikstofbank’ zoals Remkes die voorstelt, biedt voor Groningen slechts bescheiden voordelen. De stikstofrechten van stoppende bedrijven kunnen daarin worden ingezet om andere boeren op de been te houden. ,,We hebben wel gekeken of we met Friesland zoiets kunnen opzetten, maar er zitten veel haken en ogen aan.’’
Daarbij komt ook dat Groningen met slechts één beschermd Natura2000-gebied (het Liefstinghsbroek bij Vlagtwedde) veel minder boeren heeft die moeten stoppen dan bijvoorbeeld Gelderland of Noord-Brabant. Dus valt er ook veel minder te herverdelen. ,,Wij hebben niet de schaalgrootte van die provincies.’’
Provincie gaat in eerste helft 2023 de boer op voor gebiedsgericht maatwerk
De provincie wil rond de jaarwisseling een eerste ‘schets’ op papier hebben waarmee ze in januari de regio in kan. Voor zeven of acht deelgebieden moeten voor volgend jaar zomer in samenspraak met boeren en bevolking op maat gesneden gebiedsplannen worden ontwikkeld. Op 1 november wisselt de provincie tijdens een eerste ‘webinar’ daarover van gedachten met de landbouw, op 3 november volgt een inloopavond voor alle Groningers.
