Bert en Fietje Lijnema stoppen tot hun spijt met hun bakkerswinkel. Foto: Corné Sparidaens
Gauw een halfje volkoren, een zak krentenbollen of een appelmeisje halen bij warme bakker Lijnema aan de Oosterhamrikkade in Groningen? Het kan nog even. ,,Het zit erop. Een zware beslissing, hoor.’’
De een schrikt, de ander hoort het gelaten aan, een meneer moet ervan huilen. Het nieuws dat bakker Lijnema − hoekje Oppenheimstraat/Oosterhamrikkade − in Groningen stopt, valt bij iedere klant anders.
,,Zo verdwijnt alles’’, zegt Peter Kammenga (66) een beetje weemoedig. Hij komt al sinds 1978 bij deze bakker op de hoek, die toen nog door het leven ging als bakker Horst. Hij nam zijn beide zoontjes ermee naartoe, inmiddels is het een vast loopje als de kleinzoons er zijn.
Hij vindt het jammer, want hij houdt van het brood dat Lijnema verkoopt, van de geur in de winkel. ,,De mooie etalages’’, vult een andere klant aan. Kammenga knikt. ,,Ik vind het buitengewoon spijtig.’’
‘Alles alleen’
Hetzelfde geldt voor bakker Bert Lijnema (56) en zijn vrouw Fietje (63) zelf. Ze zouden nog wel langer willen doorgaan, maar het gaat niet meer. ,,De koek is op. Mijn man doet alles alleen en dat elke dag weer. Het zit erop; een zware beslissing, hoor. Er gaat een stukje ambacht weg.’’
Ze leerden elkaar kennen bij de duikvereniging in Haren. Hij was bakker, zij had het toeristisch college afgerond en was al volop aan het werk − eerst in het hotelwezen, toen bij een aannemer. Ze wilden voor zichzelf beginnen en in 1989 namen ze deze bakkerij over.
Elke ochtend om kwart voor 3 begint hij. ,,Hij gaat fluitend naar z’n werk. Een topper, hoor!’’ zegt Fietje. ,,De uren tussen 3 en dat ik kom, vindt-ie het mooist. Dan gaat hij z’n gang en kan-ie lekker doorstomen.’’ Vaak slaapt hij ’s middags twee uurtjes en ’s avonds om 9 uur is het bedtijd. ,,Van vroeg opstaan is nog nooit iemand minder geworden’’, zegt Bert.
Hij achter, zij voor
Fietje loopt even naar achteren, naar de bakkerij. De kneedmachines, de ovens, de rijskasten − haar man kan ze dromen. Vóór, in de winkel, dat is haar domein. Al 33 jaar. De 15 jaar in een filiaal aan het Wielewaalplein meegerekend. ,,Maar daar kwam een Lidl en zo verdwenen de zelfstandige zaakjes.’’
Warme bakker Lijnema stopt Foto: Corné Sparidaens
Tot anderhalf jaar geleden woonden ze achter hun zaak. Ze hadden de huissleutels van tal van buurtbewoners in bezit, voor als die eens zonder zaten. Ze kennen de buurt, zagen de kinderen op hun knieën achter de toonbank zitten, een dubbeltje op zak om iets van snoepgoed te kopen of broodkorstjes onder de snijmachine te bemachtigen. ,,Dat komt nooit meer terug’’, verzucht Fietje.
Niemand wil broodbakker worden
Het grootste probleem waar ze nu tegenaan lopen is dat ze nauwelijks personeel kunnen vinden. Op zaterdag hebben ze nog één hulp, terwijl ze er drie nodig hebben. Leerling-bakkers? Niet te vinden. ,,Ze zijn er niet meer. Niemand wil broodbakker worden’’, zegt Fietje.
,,Je moet leren, zegt ‘Den Haag’. De praktijk, zeggen wij’’, vult Bert aan. ,,Er zijn geen technische scholen meer waar kinderen in aanraking komen met het vak. Zonde.’’
Adieu broodautomaat
Ze gaan nog even door, ze bakken voor het laatst op zaterdag 25 juni. Dan, aan het einde van de dag, houden ze het voor gezien. De broodautomaat buiten vullen ze die dag voor het laatst bij. ,,Die staat er sinds 1997. De leverancier zei dat-ie zich vanzelf zou terugverdienen. En dat was ook zo’’, zegt Fietje.
Studenten, mensen in de nachtdienst, klanten in de winkel die geen tijd hadden om op hun beurt te wachten: ze maakten gretig gebruik van de automaat vol appelflappen, suikerbrood, bolletjes en halfjes gesneden bruin en wit. Het is de laatste broodautomaat van de stad.
Wat er met de winkel, sinds 1934 een bakkerszaak, gebeurt is nog ongewis. Bert gaat elders aan de slag als bakker. Ze denken iets meer tijd te krijgen voor hun sociale leven, in hun nieuwe woonplaats Eext.
