De clitoris wordt eindelijk goed afgebeeld in de biologieboeken van Noordhoff. 'Als we een voet afbeelden zonder tenen, vinden we dat toch ook raar?'

De bijbal, de zaadbal en de balzak staan allemaal netjes aangegeven in de biologieboeken van Nectar, de biologiemethode van de educatieve uitgeverij Noordhoff. Net als de andere onderdelen van het mannelijke geslachtsorgaan. Maar bij de onderdelen van de vrouw gaat iets mis. Ja, er staat wel bij wat wat is. Maar dat de clitoris meer is dan ‘een orgaantje dat erg gevoelig is voor directe aanraking’ en dat het groter is dan alleen het puntje, staat niet uitgelegd.

Nog niet. Nederland kent twee grote uitgeverijen van educatieve boeken: Noordhoff en Malmberg. Die laatste nam vorig jaar de juiste weergave van de clitoris op in de boeken. Dat was baanbrekend. Nooit eerder stond het orgaan zo uitgebreid beschreven in een lesboek. Noordhoff past de uitleg nu ook aan.

,,De term is niet nieuw, daar spraken we al over. Maar de uitleg is uitgebreider en de afbeelding is vernieuwd. Niet meer alleen het topje, maar de volledige clitoris staat afgebeeld’’, zegt uitgever Petra van der Zanden van Noordhoff. Zij houdt zich bezig met de Nectar-reeks. ,,De penis stond duidelijker in het boek dan de clitoris. Nu hebben we ervoor gekozen om beide vanuit hetzelfde perspectief af te beelden, zodat het voor leerlingen beter te zien en te vergelijken is.’’

De biologiemethode van de Groningse uitgeverij wordt op een groot deel van de scholen in Nederland gebruikt, zowel in de onder- als bovenbouw en op alle niveaus.

Voor wie het niet weet: de clitoris is groter dan het gevoelige knopje bovenaan de vulva, de buitenkant van het vrouwelijke geslachtsdeel. De vagina is de binnenkant. Dat knopje van de clitoris is letterlijk het topje. Het grootste deel van het orgaan − zo’n 8 centimeter groot − zit in het lichaam. Net als in de penis zitten er zwellichamen in de clitoris, die bij stimulatie opzwellen.

Volgens seksuoloog en psycholoog Nynke Nijman is het goed nieuws dat de lesboeken worden aangepast. Maar eigenlijk vindt ze het bizar dat het nu pas gebeurt. ,,Het is nog belachelijker dat het überhaupt onderwerp van gesprek moet zijn. Als we in een biologieboek een voet afbeelden zonder tenen, vinden we dat met zijn allen heel raar. Maar bij vrouwelijke geslachtsorganen is dat blijkbaar normaal.’’

Volgens Van der Zanden komt de aanpassing nu, omdat een herziening op de planning stond. Eens in de zoveel tijd neemt Noordhoff de methode onder de loep. Dan actualiseert de uitgeverij de inhoud op de laatste ontwikkelingen en worden bijvoorbeeld de leerdoelen en de bijpassende opdrachten aangepast.

Dat Malmberg eerder was met de herziening, komt volgens Van der Zanden doordat vernieuwingen van de verschillende uitgeverijen niet helemaal gelijklopen. ,,Voor onze serie waren we nog aan het nadenken en in dat proces zit tijd. De groep van auteurs moet het erover eens zijn. Waar past het?’’

Seksuoloog Nijman vindt het belangrijk dat de clitoris correct in de biologieboeken staat. ,,Überhaupt is weten wat in je lichaam zit belangrijk, maar zeker als het zoiets tastbaars is. Neem je lever; die raak je je leven lang niet aan en voel of zie je als het goed is niet. Maar ik denk dat het veilig is om te zeggen dat elke vrouw op een gegeven moment haar clitoris ziet of voelt.’’

Sowieso is er een gebrek aan kennis op het gebied van het vrouwelijk lichaam, weet Nijman. ,,Ik geef geregeld les aan bekkenfysiotherapeuten en huisartsen. Zelfs zij weten niet altijd de exacte anatomie en benamingen ervoor.’’

Als Nijman een biologieboek mocht herschrijven, zou ze in elk geval daarover meer informatie in het boek stoppen. ,,Ik zou het heel fijn vinden als het niet alleen gaat over voortplanting, maar ook over genot. Hoe dingen werken, waarom het lichaam zo reageert en hoe die anatomie in elkaar zit.’’

Noordhoff kan geen plaatjes laten zien van de nieuwe hoofdstukken; die zijn in de maak. De herziene editie komt volgend schooljaar uit. De laatste editie is van 2018.