Camera's duwen drugsoverlast de rosse buurt van Groningen uit. Maar hoe lang moet het toezicht blijven? 'Ik betwijfel of de camera’s ooit wegkunnen' | achtergrond

Burgemeester Koen Schuiling heeft in zijn leven één keer een waterbed geprobeerd. Hij werd die nacht dusdanig misselijk dat hij de leden van de gemeenteraad van Groningen deze week afraadde er ooit een aan te schaffen. ,,Niet echt een pretje.’’

Toen op 1 januari 2016 de raamprostitutie definitief uit het A-kwartier in Groningen verdween, duurde het niet lang of ondernemers en omwonenden van ‘de leukste winkelstraat van Groningen’ riepen dat ze in de Folkingestraat graag cameratoezicht wilden. Drugsproblematiek die decennialang werd aangetrokken door de rode lichten in het A-kwartier, had zich verplaatst naar de omgeving van Nieuwstad, de enig overgebleven prostitutiestraat, die de Folkingestraat doorkruist.

De gemeente had op dit zogenoemde waterbedeffect gerekend, maar sputterde destijds nog wat tegen voor wat betreft de inzet van camera’s. Ze hingen al wel op en rond de Grote Markt, maar toen SBS6 in een opsporingsprogramma zomaar camerabeelden van een zware mishandeling had uitgezonden, moest Schuilings voorganger Peter den Oudsten eerst eens even met de politie in gesprek.

Deze week kreeg Schuiling brede steun om de camera’s die inmiddels in en rond de Folkingestraat hangen daar te laten hangen tot in ieder geval oktober 2023. Ze zijn sinds 2017 een ‘waardevol instrument’ gebleken. Er gaat een preventieve werking van uit en de politie kan efficiënter optreden en bijvoorbeeld de aanleiding van conflicten achterhalen. Bij omwonenden en ondernemers in de omgeving is breed draagvlak om de camera’s te laten hangen. Ze ervaren minder overlast en voelen zich veiliger.

De raad worstelt. Voor de fracties van GroenLinks en de Partij voor de Dieren is de inzet van cameratoezicht enkel ‘aanvullend’ aan andere maatregelen om overlast gevende drugsproblematiek aan te pakken. ,,Het doel moet zijn dat we de camera’s uiteindelijk weer weghalen’’, zegt Terence van Zoelen (PvdD). ,,Ik betwijfel of de camera’s ooit wegkunnen’’, zegt Evelien Bernabela (Partij voor het Noorden). Amrut Sijbolts (Stadspartij 100% voor Groningen): ,,Ik zou het − na twaalf jaar raadslidmaatschap − fijn vinden niet steeds over elke camera te hoeven vergaderen.’’

De gemeente heeft al veel laten onderzoeken. Zo schetste het Groninger bureau Breuer & Intraval in 2021 wie de drugsaanbieders in het onrustige stadsdeel zijn: ‘Mannen met een Antilliaanse en Noord-Afrikaanse achtergrond en een aantal drugsverslaafden en alcoholisten.’ De afnemers: ‘Een mix van vaste klanten, onder wie een groep verslaafden (junks/daklozen) en alcoholisten, maar ook voorbijgangers of toeristen. En ook voormalige Oostblokkers, met name Polen, die alcoholproblemen hebben, en personen met een verslavingsachtergrond die in GGZ-instellingen in met name Drenthe verblijven. Zij komen tijdens hun verlof naar Groningen toe.’

De manier van handelen is soms zeer vernuftig. Een dealer die drugs verstopt in een winkel, zijn klant een foto stuurt en controleert of die de koopwaar vindt, bijvoorbeeld. De winkeleigenaar zou het niet eens in de gaten hebben. Ook andere locaties worden gebruikt als verstopplaats.

Hier iets tegen doen, is verdraaid lastig. Schuiling zegt dat de drugsproblematiek − die zich inmiddels verder weg van de Folkingestraat manifesteert − niet alleen het gevolg is van een ‘waterbedeffect’. Daarvoor zijn de groepen mensen die op diverse plekken worden gezien waarschijnlijk te verschillend. Meer onderzoek is gewenst en noodzakelijk.

En totdat een effectieve oplossing tegen drugsoverlast is gevonden, lijkt het niet logisch de camera’s rond de Folkingestraat weg te halen. Extra toezicht en handhaving heeft nog niet het gewenste effect gehad op andere plekken, zegt Schuiling. In het najaar worden straatcoaches ingezet, die jeugdige drugsdealers en loopjongens kunnen herkennen en mogelijk op een ander pad kunnen helpen.

Volgens Schuiling is sprake van ‘een grote groep die heel erg beweeglijk is’. ,,Het ene moment nemen we ze waar en soms zijn ze er langere tijd niet. We moeten wel weten wie we hulp kunnen bieden en mensen moeten die hulp aanvaarden.’’

Oplossing voor de lange termijn is het zogezegd op de schop nemen van het gebied. De parkeergarage in de nabij de Folkingestraat gelegen Haddingestraat heeft vanaf 2024 geen parkeerfunctie meer en komt in handen van de gemeente. Een duistere plek verdwijnt. Maar het hele gebied kan ‘een upgrade’ gebruiken, vindt Schuiling. ,,Je ziet dat drugsproblematiek bij zo’n aanpak deels verdwijnt. Dus daar moet het college maar eens over gaan nadenken.’’