Vluchtelingen komen aan bij het aanmeldcentrum in Ter Apel.
De asielketen zit tjokvol. Asielzoekers die in Ter Apel aankomen, krijgen niet snel genoeg een medische intake. Daardoor zijn kwetsbare mensen niet op tijd in beeld. De situatie is ‘uiterst kritisch’, de opvang voor minderjarigen is ‘niet op orde’.
Dat stellen de Inspectie Justitie en Veiligheid en de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in een brief aan ‘alle partijen die een verantwoordelijkheid kunnen nemen in de opvang van asielzoekers’. Gezamenlijk roepen ze het Rijk, de provincies en gemeenten op meer te doen om te voorkomen dat asielzoekers buiten moeten slapen. Hoe groot de kans is, kan een woordvoerder van de Inspectie Justitie en Veiligheid niet zeggen: ,,Maar de mogelijkheid is er, het is vorig jaar ook gebeurd.’’
Alle locaties hadden afgelopen weekend hun maximale bezetting bereikt, meldt het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) op haar site. Het COA kijkt naar waar extra plekken gerealiseerd kunnen worden binnen bestaande opvanglocaties. En wil bovendien zo snel mogelijk woonruimte voor de 15.000 statushouders die in een asielzoekerscentrum verblijven en daar zo plekken bezet houden.
In Ter Apel verblijven te veel mensen. In het aanmeldcentrum waren zondag bovendien 270 alleenreizende minderjarige vluchtelingen, er is officieel plek voor 55 van hen en voldoende begeleiding voor 120. De fysieke en emotionele veiligheid van de jongeren kan het COA daardoor niet garanderen. Door oplopende wachttijden krijgen zij bovendien niet binnen de verplichte vijf dagen een voogd toegewezen en moeten zij langer wachten op hun medische intake.
Kans op tuberculose
Omdat de druk op Ter Apel zo hoog is, worden nieuwkomers snel doorgeplaatst naar tijdelijke plekken als Assen en Amsterdam. Die zijn ingericht om te voorkomen dat het aanmeldcentrum overloopt en dat asielzoekers buiten moeten slapen.
Een keerzijde is dat de doorplaatsing leidt tot uitstel van de medische intake en de screening op tuberculose (tbc) voor mensen uit risicogebieden. Wie deze ziekte heeft kan die overdragen aan de mensen om hem heen. ,,Dus ook andere asielzoekers die bijvoorbeeld in de dorpen komen of aan het COA-personeel. Die screening is er niet voor niets’’, licht een woordvoerder van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd toe. Het gebrek aan de screening geeft volgens de inspecties een ernstig medisch risico en een late screening geeft ook gevaar voor de publieke gezondheid.
Het lukt niet om in Nederland voldoende goede opvangplekken te realiseren. Daardoor staat de leefbaarheid en de veiligheid van bewoners, onder wie minderjarigen én medewerkers van het COA onder druk.
De afgelopen weken moesten asielzoekers meerdere keren in de wachtruimtes van de Integratie- en Naturalisatiedienst (IND) en in een recreatieruimte van het COA slapen. Het COA doet wat het kan, maar loopt tegen de grenzen van de mogelijkheden aan, constateren beide inspectiediensten.
Volgens een woordvoerder van het COA klopt het dat mensen naar overlooplocaties worden doorgestuurd zonder een medische check als het te druk is bij het aanmeldcentrum. ,,Maar het is niet zo dat ze dan weken moeten wachten op hun medische controle.’’ Dat zal eerder om één of enkele dagen gaan.
Het blijft ook spannend om iedereen een dak boven het hoofd te geven. ,,Daar werken we iedere dag keihard aan. Tot nog toe zien we dat iedere keer dat we een oproep doen, mondjesmaat weer plekken te vinden zijn. Dus dat helpt wel.’’ Over hoe groot de kans is dat er inderdaad geen plek meer zal zijn, doet ze geen uitspraken. ,,Dan zij we aan het koffiedik kijken.’’
Schatting van de asielinstroom per week, bestaande uit eerste asielaanvragen, herhaalde asielaanvragen, hervestiging, herplaatsing en nareizigers volgens de Integratie- en Naturalisatiedienst.
COA: zorgen inspecties over Ter Apel passen in het plaatje
De zorgen van de inspecties Justitie en Veiligheid en Gezondheidszorg en Jeugd over de omstandigheden in het aanmeldcentrum voor asielzoekers in Ter Apel ”passen in het plaatje”, stelt het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA). ”We lopen constant tegen onze grenzen aan”, laat een woordvoerder van het COA weten. ”Het gaat zo niet, we hebben echt meer plekken nodig.”
De inspecties maakten woensdag bekend zich ernstige zorgen te maken over de leefomstandigheden in het aanmeldcentrum. Zij noemen de situatie ”uiterst kritisch” en roepen alle bestuurslagen, van gemeenten tot het Rijk, in een brief op het COA te helpen voor betere opvang te zorgen. De asielopvangorganisatie zelf heeft gemeenten ook al meerdere keren gevraagd meer noodopvangplekken te realiseren. De zorgen van de inspecties zijn ”het zoveelste signaal” dat er echt iets moet gebeuren, stelt de woordvoerder.
