Elektrisch rijden is soms pas na 160.000 kilometer groener dan diesel. Foto: Archief/Jaspar Moulijn
Tekort aan laadpalen en nóg erger, stroomuitval bedreigen de opmars van elektrische auto’s. Opmerkelijk genoeg moet je in Assen en Groningen sinds kort wachten tot na de zomer voor je een nieuwe laadpaal kunt aanvragen.
De RAI vereniging, waarin de autobranche in Nederland is vertegenwoordigd, maakt zich zorgen over de voortgang van het aanleggen van laadpalen voor elektrische auto’s. Die stekkerauto wint in Nederland behoorlijk aan terrein. In 2022 kwamen er 73.000 bij. Daarmee was vorig jaar bijna één op de vier verkochte auto’s een elektrische.
In Nederland komen weliswaar steeds meer laadpunten voor de stroomslurpende Skoda Enyaqs en Tesla’s, maar het is maar de vraag of het elektriciteitsnet de verwachte vraag naar elektrisch laden wel aankan. RAI-voorzitter Frits van Bruggen slaat zelfs een ‘laadpaalalarm’.
Gevaren voor elektrische auto liggen op de loer
Er liggen dan ook allerlei gevaren op de loer voor de steeds populairder wordende stekkerauto zo blijkt uit een recente analyse van het Planbureau voor de Leefomgeving (PbL) en TNO. Ze pleiten ervoor om het opladen van stekkerauto’s te spreiden, bijvoorbeeld de ene dag in de wijk Beijum en de andere dag in Vinkhuizen, om stroomuitval te voorkomen.
PbL en TNO spreken van een ‘gerede kans dat de laadinfrastructuur en capaciteit van ons stroomnet niet snel genoeg meegroeien met de toename van elektrische voertuigen (EV)‘.
Zo worden in Assen al enkele maanden geen nieuwe aanvragen voor laadpalen in behandeling genomen. Assen slaagt daar vanaf juni pas weer in. De gemeente zoekt via een aanbesteding een nieuwe uitvoerder om laadpalen te plaatsen. In Groningen worden sinds 7 december 2022 al geen nieuwe aanvragen voor laadpalen meer in behandeling genomen.
Groningen wil flink verdienen aan de laadpaal, maar
Groningen neemt het plaatsen van de palen in eigen beheer om daar geld aan te verdienen, zo’n 35 miljoen euro in 2037. Groningen denkt dat de gemeente tegen die tijd zo’n 50.000 stekkerauto’s telt. Het wil het aantal van nu zo’n 800 laadpalen uitbreiden met 300 tot 500. Dat streven heeft nu wel tot gevolg dat Groningen pas na de zomer van 2023 weer aan de slag gaat met aanvragen die na 7 december zijn ingediend. Plaatsing van zo’n paal duurt nog langer met het oog op te voeren procedures.
Stekkerauto gewild én probleem in en voor steden
Volgens het PbL wordt de helft van alle stekkerauto’s thuis opgeladen bij een privé laadpunt. Maar, slechts een kwart van de Nederlandse huishoudens heeft die mogelijkheid. In grote steden is thuisladen vaak helemaal niet mogelijk. Daar moeten dus eigenlijk veel meer publieke laadpalen komen en andere oplaadpunten elders, mogelijk buiten het centrum.
Maar het probleem is dat grote steden, als Groningen, streven naar een autoluwe binnenstad én meer (gebruik van) stekkerauto’s ,,Bij de combinatie van beide doelen past een lage publieke laadpuntdichtheid. Gevolg is méér auto’s per publiek laadpunt. EV-rijders moeten hier dus meer elders laden en minder vaak laden, wellicht wekelijks”, is te lezen in een recent PbL-rapport.
‘Thuis opladen veroorzaakt stroomuitval’
Een nog groter probleem dan het tekort aan laadpalen, is volgens het PbL en TNO het elektriciteitsnet. Dat is namelijk niet geschikt voor zo’n snelle groei van de stroombehoefte van elektrisch auto’s. Laden van je elektrische auto vraagt namelijk een hoog vermogen. Daardoor overvragen huishoudens ‘s avonds het stroomnet als de Tesla aan de stekker gaat. Gevolg is dat lokale elektriciteitsnetten overbelast kunnen raken.
Daarvan is nu al sprake in grote steden. Voorspeld wordt dat over twee jaar, als de groei van stekkerauto’s doorzet, in 3000 van de in totaal 14.000 Nederlandse 14.000 woonwijken het stroomnet overbelast raakt.
Slim opladen is hard nodig
PbL en TNO noemen slim laden onontbeerlijk om uitval van ons stroomnet te voorkomen. Opladen moet meer over de dag verdeeld worden en niet alle wijken kunnen tegelijk de Tesla thuis aan de stekker hangen. ,,Dan kan overbelasting van het het net worden voorkomen. Slim laden biedt ook de mogelijkheid om variabele stroomprijzen te benutten van de wisselende productie van elektriciteit uit wind en zon.”
Illustratie: DVHN / Harry Kazemir
En elektrische truck en bestelauto’s dan?
Behalve stekkerauto’s, is ook de elektrische truck en bestelauto in opmars. RAI-voorzitter Van Bruggen vindt da investeringen in publieke laadpunten voor elektrische trucks achterblijven. Nu rijdt nog vrijwel de hele goederenvervoerssector op fossiele diesel. Laadpunten voor elektrische vrachtwagens moeten een nog veel hoger vermogen krijgen, omdat de accu’s groter zijn dan die van personenauto’s en het opladen sneller moet gebeuren.
Maar de aanleg van de infrastructuur daaromheen gaat veel tijd kosten, tijd die er volgens Van Bruggen niet is. ”Een nieuwe verzwaarde netaansluiting aanvragen, zwaardere leidingen aanleggen en dit soort laadpunten realiseren kost zo maar enkele jaren.”
Bijna één op de vier verkochte auto’s was vorig jaar een elektrische. Van de 312.129 nieuwe personenauto’s die in 2022 in Nederland de garage uitreed, waren er 73.305 volledig elektrisch. Om het in perspectief te zien. Nederland telt in totaal 9 miljoen auto’s, iets meer dan 3 procent rijdt daarvan op stroom. Najaar vorig jaar stonden er voor het eerst meer dan 300.000 elektrische personenauto’s in Nederland geregistreerd. Dat waren begin 2020 nog geen 108.000.
In Nederland staan nu zo’n 105.000 publieke of semipublieke laadpunten. Volgens RAI Vereniging moeten daar 400.000 bij komen om de klimaatambities voor 2030 te halen.
