Wat leveren de Duitse grenscontroles op? En wat merkt grensdorp Zwartemeer ervan? ‘Wel iets meer sluipverkeer’

Zwartemeer en Nieuweschans: twee dorpen waardoor sinds anderhalf jaar een sluiproute loopt. Je kunt gemakkelijk de controles op respectievelijk de A31 en de A7 vermijden door even van de snelweg af te gaan, een paar kleine weggetjes te nemen en dan weer de snelweg op te rijden.

Vanaf de Eemslandweg en de Zollstrasse bij Zwartemeer heb je zelfs zicht op de beambten die de controles uitvoeren, maar je kunt zelf ongehinderd doorrijden. Rijst de vraag hoe zinvol die controles eigenlijk zijn en hoeveel sluipverkeer dat oplevert.

De Duitse politie zelf publiceerde onlangs cijfers. In vier weken tijd, tussen 8 mei en 4 juni, zijn er aan de grens tussen deelstaat Nedersaksen en Nederland drie mensensmokkelaars aangehouden en twee mensen met links- of rechtextremistische ideeën, of die bekend staan om hun islamitische extremistische opvattingen. Daarnaast zijn er 185 mensen tegengehouden die volgens de autoriteiten niets in Duitsland hadden te zoeken.

In de anderhalf jaar dat de grenscontroles plaatsvinden, zijn er ruim 2100 mensen tegengehouden en 22 extremisten aangehouden.

Andreas Rosskopf, voorzitter van de Duitse politiebond, is hier niet van onder de indruk. Hij stelde in Trouw dat mensen die aan de grens worden teruggestuurd, snel een andere manier zullen vinden om alsnog Duitsland binnen te komen. Mensensmokkelaars weten volgens hem echt wel hoe ze mensen via kleine weggetjes of door de weilanden Duitsland moeten binnen krijgen. Hij pleit voor slimmere controles, bijvoorbeeld met behulp van drones die het hele grensgebied in de gaten kunnen houden. Maar aan dit soort technologie ontbreekt het volgens hem.

Eerder dit jaar leidde het sluipverkeer in Nieuweschans tot klachten. De Dorpsraad drong bij de gemeente aan op maatregelen, omdat er een onveilige situatie in het dorp zou ontstaan. Helemaal doordat het navigatiesysteem van Google Maps de route door het dorp standaard aangaf.

Hoe zit dat in Zwartemeer? Ook dit is een populaire bestemming voor dagjesmensen uit Duitsland, zo blijkt deze zondag. Dennis en Simon (beiden 45) zijn vanuit Rheine in een busje gekomen om er hun hengels uit te werpen. Dat kan in Nederland allemaal veel gemakkelijker dan in Duitsland, vertellen ze. Ze laten een app in het Duits zien waarop staat waar je hier allemaal mag vissen. „Bij ons moet je voor elke plek weer opnieuw een vergunning aanvragen”, zucht Simon.

Bij de terugrit naar Duitsland vermijden ze de grenscontroles wel. Niet dat ze iets te verbergen hebben, maar ze vrezen wel een hoop gedoe als ze al hun materiaal uit hun bus moeten halen.

Bij de Spar staan de vriendinnen Nora (17) en Roslin (20) uit Borgercompagnie. Ze zijn vaak in Zwartemeer te vinden, „want onze vriendjes wonen hier”. Ze hebben de indruk dat het drukker is geworden in het dorp, sinds Duitsland grenscontroles houdt. „Laatst stond het hier zelfs helemaal vast.”

Leo Hoogenberg constateert wel wat toename van het verkeer, maar niet al te veel. „Veel mensen die hier wonen, namen toch al die route langs de Eemslandweg.”

Hij is begaan met de materie, om te beginnen als voormalig voorzitter van de Dorpsraad Zwartemeer en huidig fractievoorzitter van Wakker Emmen. Maar ook is hij werkzaam bij Transport en Logistiek Nederland. „Bijna mijn hele familie is vrachtwagenchauffeur, ook mijn zoons Leffert en Johan.”

Hij nodigt de verslaggever zelfs uit voor een ritje om te laten zien dat de sluipweg door het dorp niet echt tijdwinst oplevert. Zeker niet voor vrachtwagens. „Kijk, je moet nogal wat bochten nemen en je rijdt door het dorp.”

Maar zoon Johan benadrukt wel dat de grenscontroles best lastig kunnen zijn voor collega’s die naar Zweden rijden. „Je moet dan op tijd de veerboot halen. En verder zit je met het rijtijdenbesluit, waardoor vertraging ook vervelend kan zijn.”