Voorzitter Kim Putters van de Sociaal-Economische Raad. Foto: ANP
Ondanks de krapte op de arbeidsmarkt zijn er alleen al in Noord-Nederland dik 130.000 mensen die niet werken of maar gedeeltelijk. En de schaarste wordt nog groter, want de beroepsbevolking krimpt de komende jaren fors. Hoe los je dat op?
De SER Noord-Nederland haalde de landelijk SER-voorzitter Kim Putters naar Groningen om zijn licht te laten schijnen over de problemen op de arbeidsmarkt en de relatie met de zogeheten brede welvaart. Dat laatste is een actueel thema, het begrip komt op dit moment in Den Haag bij de politieke beraadslagingen volop aan bod.
,,Wanneer is krapte nu echt een tekort? En hoe breed is die brede welvaart eigenlijk? Waar hebben we het nu precies over? Gaat het over de mensen die je eigenlijk liever niet in je bedrijf wilt hebben? Over mensen in de ww, studenten, gepensioneerden of vluchtelingen? Deeltijders? Komt het ook omdat niet alle werkgevers het talent hebben arbeidsomstandigheden te scheppen die mensen nodig hebben? Om arbeidsmarkt aan te pakken, moet deze basis op orde zijn. Het gaat niet alleen over werk en inkomen, ook over gezondheid, of je prettig in het leven staat. Dat is brede welvaart’’, aldus Putters.
Waar verdienen we straks ons geld mee?
Hij ziet veel verbanden tussen kwesties. ,,Hoe ziet de economie van de toekomst er uit, waar verdienen we ons geld mee? Het gaat over de arbeidsmarkt, maar ook over zorg en onderwijs. Er beweegt nu van alles om deze vragen goed in beeld te krijgen. De arbeidsmarkt speelt bij elk van deze vragen een cruciale rol.’’
De SER-voorzitter bespeurt veranderingen in de aard van werk. ,,Er ontstaan banen en er verdwijnen en veranderen banen. Dat vraagt veel van mensen, die moeten bijleren en zich ontwikkelen. Het vraagt ook veel van het bedrijfsleven, dat anders naar mensen moet kijken.’’
Putters wijst op een tweedeling op de arbeidsmarkt: aan de ene kant de goed betaalde mensen met degelijke banen, aan de andere kant mensen in onzekerheid of ze hun werk wel houden. ,,Die verschillen dreigen groter te worden. Daardoor kan het maatschappelijk onbehagen toenemen. Arbeidsmarktproblematiek speelt daar grote rol in’’, waarschuwt hij.
Tekort aan zorgpersoneel
De problemen op de arbeidsmarkt zijn niet overal hetzelfde. In de noordelijke regio is bijvoorbeeld sprake van tekorten aan zorgpersoneel. ,,Dat kan negatieve gevolgen hebben: qua gezondheid en economie. En het heeft enorme sociale impact.’’
Putters denkt ook dat de vergrijzing in Noord-Nederland grote gevolgen krijgt op de arbeidsmarkt. ,,Er zijn heel veel 50-plussers in dit deel van het land. De vervangingsdruk gaat dus toenemen. Wie gaat die banen overnemen? Tegelijk wil de overheid ook nog uitbreiden. Bij elke transitie komt er personeel bij.’’
Serieus en urgent probleem
Arjen Edzes, lector regionale arbeidsmarkt aan de Hanzehogeschool, ziet dat ook. ,,In Noord-Nederland moeten we het de komende tien jaar met 90.000 mensen minder doen. Dit is een serieus, urgent probleem, dat niet meer weg gaat. Er komt een enorme schaarste op ons af. We moeten gaan nadenken hoe we die verdelen. En meer doen met minder mensen. Hoe? Door slimmer te matchen, re-integreren, produceren, leren én organiseren.’’
We moeten mensen verleiden om meer te gaan werken, aldus Edzes. Tegelijk bespeurt hij ontwikkelingen die mensen daarvan weerhouden. ,,De vraag naar mantelzorgers neemt ook toe door de vergrijzing. En er worden overal vrijwilligers gevraagd.’’
