Studieschuld verzwijgen bij hypotheekaanvraag? Doe het niet, er zijn grote risico’s

Dat blijkt uit onderzoek van Viisi Hypotheken onder 1030 Nederlanders tussen de 22 en 35 jaar oud zonder koopwoning. Bijna de helft van de ondervraagden denkt alleen kans te maken op een koopwoning als ze hun studieschuld niet opgeven, uit angst dat ze anders een minder hoog bedrag kunnen lenen.

Hergen Dutrieux, medeoprichter van Viisi Hypotheken, geeft aan te snappen dat starters wanhopig zijn, maar zegt ook dat er alternatieven zijn zoals versneld afbetalen van de schuld, al dan niet met behulp van familie en vrienden. „Eerlijkheid duurt het langst”, zegt hij.

Wie liegt over zijn studieschuld neemt bovendien een groot risico. Als een hypotheekverstrekker erachter komt dat iemand zijn of haar schuld niet heeft opgegeven, kan deze het volledige hypotheekbedrag in een keer terugvragen. Ook kun je worden opgenomen in een landelijk frauderegister. Die registratie kan soms wel acht jaar duren, meldde tijdschrift EW. Zolang deze periode loopt, kan die persoon bij geen enkele geldverstrekker een hypotheek afsluiten.

Rabobank is een van de grootste hypotheekverstrekkers van het land en raadt het verzwijgen van de studieschuld af. „Het is gewoon fraude”, zegt woordvoerder Hugo Nutbey. „Wij vertrouwen erop dat onze klanten in hypotheekgesprekken de waarheid vertellen over hun financiële situatie, daar teken je ook voor. Dat is niet vrijblijvend. Wees eerlijk over je draagkracht, anders kun je in de knel komen.”

Hoewel een mogelijke studieschuld bij de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) wel bekend is, kan Rabobank die gegevens niet zonder toestemming van de klant opvragen. „Daar is medewerking voor vereist. Onze adviseurs proberen samen met de klant een beeld te vormen van de financiële draagkracht. We vragen ook naar de studieschuld en dat is niet om te pesten, maar in het belang van de klant.”

Bij adviesketen De Hypotheker kom je niet weg met het verzwijgen van de studieschuld, zegt Sietse van der Meer, eigenaar van De Hypotheker in Leeuwarden. De landelijke keten werkt met Ockto, een digitaal systeem waarmee persoonlijke gegevens worden gedeeld. Ockto verzamelt gegevens uit een aantal systemen en stuurt die door naar de hypotheekadviseur.

Daarbij zitten ook gegevens van de Belastingdienst, pensioen, UWV en DUO. „Wij krijgen dat in een document toegestuurd”, zegt Van der Meer. „Voordat er een klant bij ons komt, weten wij dus al of er een schuld is.”

Bij De Hypotheker is liegen dus geen optie, maar het gebeurt weleens dat potentiële klanten met een studieschuld langskomen voor een gesprek en later elders een hypotheek afsluiten. „Dan weet je wel wat er is gebeurd. Wij doen ons werk, maar het kan zo zijn dat er bij anderen niet gevraagd wordt naar de schulden. Niet iedereen werkt met Ockto.”

Geldverstrekkers vragen bovendien om bankafschriften, bijvoorbeeld om te controleren of het opgegeven rekeningnummer klopt. Daar zou ook te zien kunnen zijn dat er sprake is van een studieschuld. Dat zou verzwijgen moeilijker kunnen maken, ware het niet dat het mogelijk is om het aflossen van de studieschuld zonder opgaaf van reden tijdelijk stop te zetten. Een geldverstrekker ziet dan op het afschrift niet dat er een studieschuld is.

Van der Meer probeert met zijn klanten vooral tot een oplossing te komen, bijvoorbeeld ouders die een schenking doen. „Meestal lukt dat ook wel. En het kan zo zijn dat een klant in een lagere prijsklasse zoeken moet. Dat is in andere delen van het land misschien wat moeilijker als hier.”

De adviseur geeft aan dat veel hypotheken worden afgesloten met een Nationale Hypotheek Garantie (NHG), die fungeert als vangnet als er problemen zijn. Als dan blijkt dat de studieschuld is verzwegen, vervalt het recht op de hypotheekgarantie. „Doe het niet, wil ik maar zeggen. Het is niet in het eigen belang.”