In 2023 ruim de helft meer faillissementen in Groningen en Drenthe: 'Wie zijn kop in het zand steekt, komt aan de beurt'

103 Groningse en 75 Drentse bedrijven, instellingen en eenmanszaken gingen vorig jaar op de fles. Dat blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en de rechtbank Noord-Nederland. Onder de noordelijke bankroeten zaten aansprekende bedrijven en instellingen als glasvezelfabriek NEG, koopjesketen Big Bazar, Bouwgroep Emmen, veerdienst Holland Norway Lines en stoffenzaak Jan Sikkes.

In 2021 en 2022 telde het Groningse bedrijfsleven nog respectievelijk 57 en 62 faillissementen. In Drenthe werd 39 en 47 keer een bankroet uitgesproken. Het gemiddelde van de vijf jaren ervoor lag in beide provincies net boven de 100. 2023 was daarmee in de historie geen slecht faillissementsjaar.

„Er komt zo langzamerhand uit wat voorspeld was door onder meer banken. Die zeiden, door hun inzicht in de boeken van ondernemers: let op, we gaan snel zien wie zijn kop in het zand steekt en geen deal maakt met de belastingdienst over afbetaling’’, zegt Joyce Walstra, voorzitter van werkgeversorganisatie MKB Noord. „We hebben zelf ook de oproep gedaan: meld je. En ik heb niet een hele analyse van de faillissementsoorzaken, maar ik vrees dat hier een deel van de verklaring voor de stijging ligt.’’

Meermaals speelde in 2023 het moeten terugbetalen van (te veel ontvangen) coronasteun als reden voor een bankroet, zo verklaarden noordelijke curatoren. Net als het aftikken van uitgestelde loonbelasting.

Walstra voegt daar nog de directe economische gevolgen van de coronalockdowns („al wil ik geen langspeelplaat worden”), stijgende loon- en grondstofkosten en de beperkte beschikbaarheid van personeel aan toe. „Dat ondernemen topsport is, is wel gebleken de afgelopen jaren.’’

De economie van Friesland (plus 63 procent tot een totaal van 80 faillissementen) maakte een vergelijkbare toename in de bankroetcijfers mee. Landelijk lijkt de toename van het aantal faillissementen, waaronder elektronicaketen BCC en e-bikemaker VanMoof, uit te komen op 50 procent.

Wat zeggen die faillissementscijfers over de economie en onze banen in 2024? De economische groei kwam in 2023 landelijk uit op 1 procent, voor dit jaar voorspelt het Centraal Planbureau (CPB) 1,5 procent. „Het wordt een spannend jaar. De internationale onrust helpt ons namelijk niet. Dat heeft invloed op grondstofprijzen, en vervolgens op prijzen in de keten”, aldus Walstra. „En zoals we hebben gezien in onze regio kunnen er ook grote bedrijven omvallen. Daar zitten weer kleintjes achter. Zoals leveranciers van hout, productiebedrijfjes of een cateraar die de lunch voor een directeur en zijn gasten regelt of het eten en drinken voor het personeelsfeest.’’

Wat voor soort regering we krijgen, zal ook van invloed zijn op het economisch tij. „In het verkiezingsprogramma van de PVV staat niets over ondernemersklimaat. Dat is voor ons dus een black box. Als Wilders over rechts gaat met de VVD dan weten we dat dat klimaat wel belangrijk blijft. Over links zal er meer inzet zijn op vergroenen, verduurzamen en circulariteit. En dan is de vraag wie daarvoor de belastingverhoging betaalt. Ik volg het met veel interesse.’’

Al bedoelt de noordelijke werkgeversorganisatie daarmee niet dat deze maatschappelijke opdrachten kunnen blijven liggen. „Juist van ondernemers komen veel groene oplossingen. Maar ze kunnen daar af en toe wel een ondersteuninkje in gebruiken. En houd de winstbelasting in bedwang zodat er ruimte blijft om te investeren.”

Wat betreft werkgelegenheid ziet MKB Noord geen beren op de weg: het aantal vacatures in Groningen, Drenthe en Friesland ligt nog altijd hoog. Werkgevers, bonden en overheid zouden wel oog moeten blijven houden voor een leven lang leren, ook om een eventuele (noodzakelijke) stap van de ene sector naar de andere mogelijk te maken.

En lichtpuntjes? „De consument blijft nog steeds besteden, dat is absoluut gunstig. En als de interesse in binnenlandse vakantie en recreatie blijft, dan is dat een prachtig vooruitzicht voor onze regio.’’