Industrie in Groningen en Drenthe gaat op zoek naar grondstoffen van de boer. 'Zonder biomassa geen circulaire economie'

De Industrietafel Noord-Nederland (INN) wil een nieuwe stap zetten naar een circulaire economie. Naast de verduurzaming van de energie, wil het overlegorgaan van 31 noordelijke bedrijven de omslag van fossiele naar hernieuwbare grondstoffen een impuls geven.

Daartoe presenteerde het overleg recent de Biogrondstoffen Agenda Noord-Nederland. Plantaardige reststromen, doorgaans biomassa genoemd, moeten in de circulaire economie de chemie en de maakindustrie de moleculen voor grondstoffen opleveren die nu nog uit aardgas, olie en kolen worden gewonnen. Een voorbeeld van een innovatieve fabriek waar dat al gebeurt is Avantium in Delfzijl. Die maakt bioplastics uit resthout dat door Staatsbosbeheer wordt geleverd.

,,We hebben de agenda opgesteld om twee redenen”, zegt directeur Frans Alting van de Samenwerkende Bedrijven Eemsdelta (SBE) en lid van de Industrietafel. ,,We willen laten zien hoe wij in onze regio biomassa willen gebruiken en wat voor kansen er liggen. De tweede reden is dat veel mensen nerveus worden van de term biomassa. Die roept zo veel weerstand op. Maar zonder biomassa geen circulaire economie. En wij laten zien het heel verantwoord kan.”

Het gebruik van biomassa stuit doorgaans op verzet wanneer houtachtige biomassa wordt verbrand voor de opwekking van energie. Daarbij wordt vaak aangevoerd dat daarvoor bomen worden gekapt. ,,Het is heel eenvoudig uit te leggen waarom dat niet gebeurt”, zegt Cas

önig, directeur van Groningen Seaports en voorzitter van de Industrietafel. ,,Een boom brengt veel meer op als je er planken van zaagt en die verkoopt.”

Biomassa omvat ook veel meer dan alleen de houtachtige soort. Het zijn ook de reststromen van bijvoorbeeld landbouwgewassen. Daarbij wordt gekeken bij welk gebruik ze het hoogste rendement hebben? Als grondstof voor medicijnen, voedsel, de chemie en materialen of als brandstof om energie op te wekken.

Alting: ,,Het gaat steeds om de vraag: hoe kan ik mijn bieten of aardappelen zo goed mogelijk verwaarden.” Doordat ook de resten geld opleveren, gaan boeren op den duur meer aan hun gewassen verdienen. König: ,,Dat duurt misschien nog tien tot vijftien jaar, maar dat gaat wel gebeuren.”

Het belangrijkste ingrediënt dat de biomassa de chemie en de maakindustrie moet gaan leveren is koolstof, dat nu nog uit aardgas, olie en kolen wordt gewonnen. Het is zowel voor chemische stoffen als voor veel materialen de belangrijkste grondstof. Alting: ,,Zonder koolstof geen materialen.” König: ,,Van de lampenkap tot tandpasta, het zit overal in.

De koolstof wordt vaak verbonden met waterstofdeeltjes waardoor koolwaterstof ontstaat. Die deeltjes worden nu eveneens uit olie en aardgas gewonnen. Dat hoeft niet meer als het Noorden zijn ambities met groene waterstof waarmaakt. De ‘groene ‘ koolwaterstof die dan kan worden gemaakt is onder meer belangrijk voor de Delfzijlster (bio)methanolfabrikant BioMCN die zijn productie volledig wil vergroenen.

Het Noorden heeft al een oude en rijke traditie in de verwerking van plantaardige grondstoffen. Het heeft zo’n 150 jaar een industrie die zetmeelaardappelen, stro en suikerbieten verwerkt. Het heeft daardoor een infrastructuur die het Noorden helpt de biobased economy verder te ontwikkelen. Alting: ,,Alle gunstige voorwaarden zijn aanwezig: de chemie in Delfzijl en Emmen, groene elektriciteit, de kennis, de agrarische omgeving en de havens voor de aanvoer van biomassa.”

Want het Noorden zal zelf niet voldoende biomassa kunnen leveren voor de chemie in de regio. Alting: ,,We zullen ook van elders biomassa moeten halen. Wereldwijd is daar zo veel van voor handen. Dat wordt nu vaak gewoon opgefikt. In New Delhi kun je na de rijstoogst niet zijn vanwege de smog. Die ontstaat doordat boeren de resten van de planten opbranden.”

Ruim drie jaar geleden presenteerde de Industrietafel een investeringsagenda voor de groene waterstofeconomie. König: ,,Daarop zijn er heel veel nieuwe projecten ontstaan. Daarom hebben we deze Biogrondstoffen Agenda gemaakt. We hopen dat die hetzelfde effect heeft.”