Energieprijzen schieten omhoog. Kun je in de winter in de kou komen te zitten? Vijf vragen over de bizarre situatie

De tarieven voor energie bevinden zich al een jaar in een stijgende lijn. Vooral de laatste maanden gaat de prijs snel omhoog en de verwachting is dat die stijging nog wel een aantal maanden doorzet. Klanten van wie het energiecontract afloopt, moeten goed weten wat ze doen. Verschillende vergelijkingssites geven verschillende adviezen. Waar de een adviseert niets te doen als het contract afloopt en zo lang mogelijk te profiteren van de op dit moment nog lage variabele tarieven, zegt de ander dat het nu afsluiten van een éénjarig voorkomt dat je met nog hogere prijzen te maken krijgt.

Die maatschappijen kopen energie meestal per maand of kwartaal in. In een stijgende markt betalen ze daar ook steeds meer voor. Worden ze vlak voor het ingaan van de nieuwe maand onverwacht geconfronteerd met veel nieuwe klanten die overstappen vanaf een andere leverancier, hebben ze een probleem. Ze hebben daarvoor niet altijd genoeg energie ingekocht. Ze moeten dan tegen de nieuwe (op dit moment hogere) tarieven energie bijkopen om te kunnen voldoen aan de vraag van de nieuwe klanten die nog wel profiteren van het oude, lagere tarief. Een verliespost. Dat kan leveranciers in de problemen brengen

Ja, die kans is reëel. Blijkt ook uit een onderzoek dat Vastelastenbond deed. Die bond bekeek de financiële fitheid van negentien energiemaatschappijen. Bijna een derde van de leveranciers heeft te maken met een negatieve solvabiliteit (de verhouding van het eigen vermogen ten opzichte van het totale vermogen). Zes andere bedrijven hebben wel een positieve solvabiliteit, maar hebben weinig vlees op de botten. Die kunnen zich amper tegenvallers permitteren. Met verder stijgende prijzen voor energie is de verwachting dat sommige energiemaatschappijen het niet gaan redden deze winter.

Nee. De leveringszekerheid is gegarandeerd. Maar gaat je leverancier failliet, dan ben je de voorschotten die je al had betaald, kwijt. Ben je bijvoorbeeld in maart een contract aangegaan, dan heb je in de zomer een spaarpot opgebouwd. ‘s Zomers gebruik je immers minder energie dan je betaalt aan voorschot. Dat is de spaarpot die je in de winter weer gebruikt als je meer energie opmaakt dan je aan voorschot betaalt. Die spaarpot ben je dus kwijt als je leverancier failliet gaat. Daarnaast krijg je bij je nieuwe maatschappij direct te maken met de tarieven die dan gelden. Tarieven die dus veel hoger zijn dan toen je in maart een contract afsloot.

In Nederland krijgt elk huishouden al een vaste korting op de stroomrekening van 558 euro. Verder ingrijpen zou kunnen via de belasting. Maar Nederland wil juist stimuleren dat we van het gas afgaan. Daarom is op Prinsjesdag de belasting op gas verder verhoogd, de belasting op stroom gaat omlaag.