Meerderheid Tweede Kamer wil een nationaal vuurwerkverbod. ‘Grote overwinning voor honden en andere doodsbange dieren’

Een meerderheid in beide Kamers wil het afsteken van vuurwerk verbieden. De fracties van NSC en VVD hebben daar nog wel een aantal voorwaarden aan verbonden. Zo wil de VVD bijvoorbeeld dat er een plan uitgewerkt wordt voor de handhaving van het verbod en de bestrijding van illegaal vuurwerk en dat de vuurwerkhandelaren gecompenseerd worden. Ook willen zowel de VVD als NSC dat het kabinet de mogelijkheid onderzoekt om verenigingen nog wel de kans te geven vuurwerk af te steken, mits er een aanvraag wordt gedaan.

Het is dan ook nog maar de vraag of het vuurwerkverbod dit jaar al ingaat. Het kabinet ziet donderdagavond veel haken en ogen aan het invoeren van het verbod. Het uitzoeken van de eis van de VVD en NSC gaat bijvoorbeeld al anderhalf jaar in beslag nemen, denkt staatssecretaris Chris Jansen (PVV). De staatssecretaris lijkt alles behalve haast te willen maken en wil pas beginnen met het onderzoek wanneer het voorstel door beide Kamers is geloodsd. Dit leidt tot onvrede bij sommige oppositiepartijen, die nog een jaar van bange dieren en geweldsincidenten tegen hulpverleners niet zien zitten.

Het voorstel zorgt ervoor dat vuurwerkhandelaren niet meer hun knallers aan de man mogen brengen. „Ik voel vooral woede. Een vuurwerkverbod is de waanzin ten top”, zegt Peter Klemkerk van Vox Vuurwerk.

Met een verkooppunt in Meppel en Lelystad verkoopt de ondernemer zo’n vijftig ton aan vuurwerk per jaar. De komst van een verbod baart hem grote zorgen: „De politieke meerderheid die zich nu lijkt uit te spreken voor een algeheel vuurwerkverbod, raakt mij niet alleen als burger, maar vooral als professional in het hart. Vuurwerk is voor mij niet zomaar een product; het is mijn beroep en mijn passie. Ik werk al jarenlang in de vuurwerkbranche en ik ben daar trots op. Waarom zou ik dit alles moeten verliezen door een beleid dat de plank volledig misslaat?”, vraagt hij zich af.

Met een verbod gaat er volgens Klemkerk een stukje traditie verloren: „Elke dag houd ik mij bezig met het mogelijk maken van een traditie waar miljoenen Nederlanders elk jaar opnieuw naar uitkijken. Een traditie die draait om beleving, verbinding, verwondering, maar ook om verantwoordelijkheid. Ik weet namelijk als geen ander hoeveel aandacht er binnen onze branche uitgaat naar veiligheid, regelgeving en bewustwording. En nu dreigt alles waar we met hart en ziel aan werken, verloren te gaan”, zegt hij teneergeslagen.

Hij stelt dat de politiek er een andere beeldvorming rondom vuurwerk op nahoudt. „Want terwijl wij ons houden aan alle regels, investeren in veiligheid, certificering en aanvullende extra strenge opgelegde maatregelen, ziet de politiek alleen het beeld van rellen, schade en geweld. Een beeld dat niets te maken heeft met wat wij doen. Integendeel; dat beeld hoort bij illegaal vuurwerk, huftergedrag, criminaliteit en onmogelijkheden om mensen die zich niet weten te gedragen aan te pakken. Niet bij het legale, zorgvuldig ontwikkelde siervuurwerk waar ik dagelijks mee werk.”

Klemkerk vindt dat dit verbod niet gaat helpen. „Waarom wordt er een beleid gemaakt op basis van emotie, incidenten en halve waarheden? Zie wie hier echt geraakt worden en denk aan de duizenden banen, bedrijven en gezinnen die afhankelijk zijn van deze branche”, zegt de verkoper. „Dit verbod leidt niet tot minder overlast of letsel, maar tot méér.”

De Koninklijke Hondenbescherming is blij met de voorgenomen maatregel. „Dit is een grote overwinning voor honden en andere doodsbange dieren. En uiteraard ook voor hulpverleners, ziekenhuizen, politie en alle bezorgde inwoners van Nederland”, zegt Daphne Groenendijk, directeur van de Hondenbescherming.

De Hondenbescherming voert al jaren actie om honden tegen vuurwerk te beschermen. Uit onderzoek van de Faculteit Diergeneeskunde van de Universiteit van Utrecht vertonen bijna 8 op de 10 honden angst bij het horen van vuurwerk. De knallen en lichtflitsen veroorzaken enorm veel stress en paniekaanvallen. Ieder jaar raken veel dieren zodanig in de war, dat ze voor de rest van hun leven beschadigd zijn.

De Hondenbescherming beseft dat een landelijk verbod niet direct alle problemen zal oplossen, zoals de overlast door illegaal vuurwerk. „Maar het is een heel goed begin. Een totaalverbod maakt handhaving eenvoudiger. En het gebruik van vuurwerk in het algemeen zal minder sociaal geaccepteerd worden, waardoor ook de vraag naar illegaal vuurwerk op termijn kan afnemen.”

Als het aan de Hondenbescherming ligt, mag het verbod al direct in gaan. „Als je langer wacht, is de kans groot dat de situatie compleet uit de hand loopt. Helaas zullen daarmee veel ondernemers en vuurwerkliefhebbers teleurgesteld worden, maar wij denken dat er in het belang van de veiligheid van mens en dier geen andere optie is.”

De Dierenkliniek Meppel reageert opgelucht over het voorstel. ‘Wij juichen een nationaal vuurwerkverbod enorm toe, al zal het best wat jaren duren voor er volledige stilte zal zijn’, schrijft de kliniek in een reactie. ‘Er zijn alleen maar voordelen. In elk geval zullen er, als er echt geen vuurwerk meer is, geen bange honden meer bij komen. We hebben bijvoorbeeld in coronatijd gezien dat er minder bange huisdieren waren en veel minder medicatie nodig was.”

De kliniek merkt dat in oktober vaak de eerste klachten beginnen. ‘Het is dan donker ‘s avonds, dus het geknal kán komen, ze weten alleen niet wanneer’. Vuurwerkangst bouwt zich op, stelt de Dierenkliniek. Waar de angst minimaal is in het eerste jaar, bouwt dat zich op tot een maximum in het vierde levensjaar. Vooral werkhonden, zoals herders en border collies, hebben last van de knallen. De kliniek zegt dat de honden panisch van angst worden, waarbij ze soms niet meer willen eten en hun behoefte in huis doen. ‘Dit is voor honden één avond te doen, maar niet 2 of 3 maanden’, schrijft de Dierenkliniek. ‘En dan hebben we het nog niet eens over die keren dat groepjes jongeren bewust dieren kwaad doen met vuurwerk, door het bijvoorbeeld naar ze toe te gooien’.

De kliniek stelt dat de angst bij huisdieren voor vuurwerk nooit weg gaat. ‘Vuurwerkangst is niet weg te trainen. Het is vergelijkbaar met tegen iemand zeggen dat diegene niet meer bang hoeft te zijn voor spinnen. Dat gaat niet, de angst blijft altijd. Ook preventief trainen is vaak niet handig, zeker niet in groepsverband. Schrikt er één hond, dan gaan ze allemaal.’ De Dierenkliniek benoemt dat langere tijd normaal was om de angst van je viervoeters te negeren. ‘Maar dat is natuurlijk onzin. Gedrag kun je belonen, angst niet. Het is juist heel belangrijk om je huisdier te begeleiden en er voor het dier te zijn. Je bent immers de belangrijkste persoon in zijn of haar leven.’

De spoedeisende hulp van ziekenhuis Isala denkt dat er door het vuurwerkverbod minder mensen op de spoedeisende hulp terecht komen. ‘Maar we zien ook om ons heen hoe geliefd hard knallen is, dus niet iedereen zal blij zijn met de maatregel’, schrijft het ziekenhuis. ‘Bovendien komt er dan misschien meer zwaar illegaal vuurwerk. Dan heb je het echt over explosieven die zeer ernstige letsels veroorzaken. Het gevaar is dat de letsels dan nog zwaarder worden.’

De nieuwbakken Meppeler burgemeester Arjen Maathuis vindt dat het geweld tegen hulpverleners tijdens oud en nieuw ‘absoluut niet door de beugel’ kan. ‘Tegelijkertijd maak ik mij zorgen over de haalbaarheid van een algeheel verbod omdat dit moeilijk te handhaven is.’, schrijft Maathuis in een reactie. ‘Er wordt gesproken over een ‘effectief handhavingsplan’ van politie en gemeenten, maar dat kan alleen als daar ook voldoende middelen en daarmee menskracht tegenover staan. Komt het Rijk financieel over de brug voor politie en gemeenten? Bovendien, hoe gaan we voorkomen dat er illegaal vuurwerk over de grens ons land in komt?’