Arriva start met toegangscontroles op station Emmen. Bij eerste trein al veertien zwartrijders geweerd. Foto: Boudewijn Benting
De nieuwe toegangscontroles van Arriva op station Emmen zijn een feit. Overal lopen veiligheidsmedewerkers, niemand komt meer zonder kaartje de trein in. Al snel lopen de eerste zwartrijders langs het spoor richting Emmen-Zuid.
De jongeman met de lange zwarte jas smeekt. „Ik moet naar mijn moeder”, zegt ie. „Alsjeblieft.”
De service- en veiligheidsmedewerkers van Arriva schudden hun hoofd en sturen hem van het perron af. Zonder kaartje heb je bij de treinen op station Emmen voortaan niets meer te zoeken.
Maandag om 12 uur ‘s middags is Arriva gestart met toegangscontroles op de Vechtdallijn richting Zwolle. En al bij de eerste trein is duidelijk dat het geen overbodige luxe is: veertien jongemannen willen zonder kaartje in stappen en worden weggestuurd door de boa’s van Arriva en speciaal ingehuurde beveiligingsmedewerkers.
„Ticket for what?”, zegt een van de zwartrijders, alsof gratis reizen voor hem vanzelfsprekend is. Een kaartje? Waarvoor? „Het wordt echt hoog tijd dat we ze opnieuw opvoeden”, verzucht een Arriva-medewerker hoofdschuddend.
Honderd boetes per dag
De groep jongemannen is op station Emmen aangekomen met de speciale bus vanaf het aanmeldcentrum in Ter Apel. Hiervandaan willen ze doorreizen naar Zwolle, en verder het land in. Deze zogenoemde ‘veiligelanders’ uit Ter Apel die zwartrijden op het traject zijn al jaren een probleem, maar de laatste maanden loopt het uit de klauwen.
„We schrijven gemiddeld honderd boetes per dag”, zegt regiodirecteur Annemarie Hoogeveen. „Drieduizend keer per maand! Alleen op dit stukje.” Hoogeveen is aanwezig om te zien hoe de controles de eerste dag verlopen, en om de pers te woord te staan. „Ons personeel is eraan gewend dat het soms lastig werken is, maar niet zó. We moeten een signaal afgeven.”
Regiodirecteur Annemarie Hoogeveen van Arriva: 'We moeten een signaal afgeven' Foto: Boudewijn Benting
‘Het is een keer klaar’
Het signaal dringt maandag snel door bij de doelgroep. Bij de volgende trein naar Zwolle probeert niemand meer zonder kaartje in te stappen, maar bekijkt een groepje – waaronder de man met de lange jas – van afstand wat de boa’s doen. Op het perron wemelt het van de mensen in blauw-gele uniformen, bij elke open treindeur staan twee mensen te controleren.
„We hebben als personeel bij elkaar gezeten en gezegd: het is een keer klaar”, zegt service- en veiligheidsmedewerker Erik Tent. „Hoe lang duurt het voordat het een keer misgaat in de trein, als een steward alleen is? Dan hoe je ze toch liever buiten tegen.”
Cheyenne voelt zich soms onveilig
Reizigers hebben begrip voor de maatregelen van Arriva. Studenten Tess, Natasja en Marit nemen voor hun studie bijna elke dag deze trein en zien regelmatig zwartrijders. „Dan gaan ze bij controles snel de coupé uit. Of springen op het perron uit de trein en stappen ergens anders weer in. In het begin dachten we: wat gebeurt hier? Nu voelt het al bijna normaal, maar dat is het natuurlijk niet.”
Ook Cheyenne reist voor school met de trein en is blij met extra controles. Ze voelt zich soms onveilig. „Dan doe ik mijn oortjes uit, zet ik de muziek af, en ben ik op mijn hoede.”
Spoorlopers te voet onderweg naar Zwolle
Arriva controleert in ieder geval een maand lang, elke dag tussen 12 en 20 uur, om te kijken wat het effect is. In het verleden leidden controles ertoe dat zwartrijders langs het spoor gingen lopen om op een ander station alsnog in te stappen. En nu, nauwelijks een uur nadat de eerste controles zijn ingevoerd, worden de eerste ‘spoorlopers’ alweer gesignaleerd. ‘Twee heren te voet onderweg naar Zwolle’.
Speciale incidentenbestrijders van Prorail gaan erachteraan en halen de twee personen van het spoor. „Levensgevaarlijk natuurlijk”, zegt woordvoerder Eva Herschbach van Prorail, die vertelt dat deze incidentenbestrijders vanwege de controles van Arriva extra aanwezig en alert zijn rondom station Emmen.
Benieuwd naar het effect op station Emmen en omgeving
De mannen die van het perron zijn gestuurd en nu doelloos op het station rondlopen, worden van alle kanten in de gaten gehouden. Niet alleen door medewerkers van Arriva, ook door handhaving van de gemeente en medewerkers van Qbuzz. Iedereen is benieuwd wat de maatregel van Arriva voor effect zal hebben het station en de omgeving. Waar gaan ze nu naartoe? Naar het centrum van Emmen, naar station Emmen-Zuid, naar de bussen?
Een host, een azc-bewoner die via het COA als gastheer op het station werkt, maakt een praatje met ze. Onder hen is de man met de lange zwarte jas, die zich boos lijkt te maken.
„Ze willen naar Groningen. Ze hebben wel cash, maar geen pasje”, vertelt de host. „Ik heb gezegd dat ze kalm moeten blijven.”
