Leden van motorclub Black Eagle versieren elk jaar Zwartemeer. Foto: Cor Lasker
Wat ooit begon met het versieren van een boom is uitgegroeid tot een complete lichtjesparade. Elk jaar hangt motorclub Black Eagle Zwartemeer vol met kerstverlichting.
Op de radio draait kerstmuziek, tuinen zijn verlicht, kerstbomen staan weer in huis en bij veel huizen hangen sterren voor de ramen.
In Zwartemeer doen ze daar een schepje bovenop. Of zeg maar: een schep. De kerstbomen staan onder het licht van lantaarnpalen. Led-kerstbomen drijven op de vaart die dwars door het dorp loopt. En wanneer je het dorp binnenrijdt, word je verwelkomd door de tekst ‘Merry Christmas’ in lichtgevende letters. Met dank aan de plaatselijke motorclub Mc Black Eagle, die het dorp elk jaar vol hangt met kerstverlichting.
In het clubhuis van de motorrijders zijn de Amerikaanse invloeden niet te ontlopen. Een bordje met Route 66, stoelen met de Amerikaanse vlag en schedels van de Texas Longhorn hangen aan de wand. „Maar we zijn niet het stereotype motorclub”, zegt medeoprichter Sjoerd Paas (77).
Negentien kerstmannen
In Zwartemeer geen glas bier en een vette hap om elf uur ‘s ochtends, maar een kopje koffie met een saucijzenbroodje. „Kijk Jan, zo begon het: met negentien kerstmannen”, zegt Paas tegen lid Jan Batterink (71), terwijl hij hem een oud krantenartikel overhandigt.
De negentien kerstmannen van Zwartemeer. Eigen foto
„We zamelden destijds geld in voor de basisscholen in Zwartemeer. Daarvoor organiseerden we een kerstfeest, waarbij we verkleed als kerstman langskwamen”, vertelt Paas. „Een paar jaar later hebben we kerstverlichting op de grote boom bij de ingang van het dorp gezet”, zegt hij, terwijl hij met zijn hand in die richting wijst.
Steeds een beetje meer
„Later dachten we: we gooien een paar led-kerstbomen in het water”, vult medeoprichter Siebe Venema (67) aan. „Daar kwam later de verlichting op de brug bij en zo schaalden we elk jaar een stukje op. Nu is Zwartemeer één en al kerstverlichting.”
„Je merkt dat bewoners het leuk vinden dat we het doen”, vertelt bestuurslid Gerrie Vrieswijk (71) verder. „Ze komen dan kijken hoe we alles optuigen en brengen wat mee. Haha nee, dat is geen warme chocomel, meestal iets sterkers...”
Links vooraan staat Siebe Venema, daarnaast Gerrie Vrieswijk met daarachter Jan Batterink. Rechts staat Lammer Haverkamp met vooraan Sjoerd Paas. Foto: Cor Lasker
Batterink ziet veel dankbaarheid bij de bewoners. „Dit jaar zie je dat heel goed terug. De kerstverlichting is duur, zeker als je het moet vervangen omdat het kapot is. Maar de bewoners zamelden dit jaar met een QR-code geld in om de kosten samen te dragen. Ze haalden 800 euro op. Die waardering is heel fijn om te krijgen.”
Voorbereidingen
Het hele dorp vol kerstverlichting hangen is veel werk. De motorclub gaat dan ook georganiseerd aan de slag. „Iedereen heeft zijn taak en alle leden verdelen zich in groepen”, vertelt Paas. „Na al die jaren gaat het vanzelf. Met appgroepen houden we onderling contact, dat is wel makkelijker dan jaren geleden”, vult Vrieswijk aan.
Volgens vrijwilliger Lammer Haverkamp (71) beginnen de voorbereidingen al vroeg. „In november beginnen we vaak al met het ophangen van de kerstverlichting bij de vaart. 2 maanden daarvoor controleren wij alle lampjes en vervangen we die waar nodig.”
„De stroom voor de verlichting moet natuurlijk ook ergens vandaan komen”, vertelt Batterink, terwijl hij het haardvuur met wat hout opstookt. „Dus daar kijken we in de voorbereidingen ook naar en hebben we gesprekken over met de gemeente.” Dat maakt deze motorclub volgens Paas ook anders dan andere. „Ken jij een motorclub die van de gemeente geld krijgt om dingen voor het dorp te ondernemen?”
De drijvende kerstbomen van Zwartemeer. Foto: Cor Lasker
Broederschap en een paasvuur
Hoewel mc Black Eagle er nu goed opstaat, was dat aan het begin wel anders. „Het idee van een motorclub ontstond bijna 35 jaar geleden, toen we met zijn allen rond een paasvuur stonden. Het kostte ons een hele tijd voordat we een plek vonden, niemand had zin in een motorclub in zijn achtertuin”, vertelt Paas. Vrieswijk: „Bijna elke motorclub staat in een kwaad daglicht. Wij doen juist veel voor het dorp om dat beeld te voorkomen.”
Dit doet de club met broederschap en gezelligheid, dat zit volgens Vrieswijk echt in het motorrijden. „Op de motor ben je met elkaar bezig, je zorgt voor elkaar. Zo hebben we contact met andere clubs, die af en toe hierheen komen.”
En wat de kerstverlichting dan aan die broederschap en gezelligheid bijdraagt? „Naast dat het licht er mooi uitziet, verspreidt het ook sfeer en saamhorigheid”, vertelt Paas. „De warmte die het met zich meebrengt, bewoners in Zwartemeer verheugen zich erop als het weer zover is. Alle dingen die wij doen voor en met het dorp, dat vinden wij normaal”, sluit Vrieswijk af.
"Kerstverlichting verspreidt sfeer en saamhorigheid". Foto: Cor Lasker
Saamhorigheid en nostalgie
Patrick Wessels (36) uit Rijnsburg bevestigt dat kersverlichting verbindt. Hij is consumentenpsycholoog en verschijnt regelmatig in de media om te vertellen over consumentengedrag. Onlangs gaf hij bij Omroep MAX en de EO advies over kerstverlichting. „Kerstverlichting versterkt inderdaad het gevoel van saamhorigheid en straalt warmte uit. Daarnaast speelt nostalgie mee: we verlangen naar het veilige gevoel van samenzijn dat we met de kerstdagen verbinden.”
Een goed voorbeeld vindt Wessels de kerstreclame van Lidl van dit jaar. „In die reclame zeggen ze: ‘Wat fijn dat we rondom de kerst zo naar elkaar omkijken, elkaar een klein beetje helpen. Waarom zouden we dat niet het hele jaar doen?’ Dat is precies het element waar ik op doel.”
Wessels is zelf ook een echte kerstliefhebber. Net als veel anderen heeft hij de kerstboom al vroeg in huis. „De kerstlampjes hangen hier al een maand. Half november word ik zo’n beetje het dak op gestuurd om alles op te hangen. Je kunt wel zeggen dat ik een kerstfan ben. Meestal staat de kerstboom in de laatste week van november in ons huis. We zijn er altijd vroeg bij”, vertelt de consumentenpsycholoog.
Wessels komt regelmatig in de media en vertelt over consumentengedrag. Foto: Patrick Wessels
Sociale beïnvloeding
Hij is niet de enige die er vroeg bij is om kerst in huis te halen. Ook in straten, winkelcentra en kroegen verschijnt de kerstverlichting elk jaar eerder. „We vinden de aanloop naar iets toe heel leuk. Dat zorgt voor een duidelijke dopamineboost”, zegt Wessels. „Het uitkijken naar de feestdagen, ervan uitgaande dat je er zin in hebt, dat het lekker is om alvast kerstlampjes op te hangen en de kerstboom op te tuigen. Je komt alvast in de sfeer, dat geeft ons een prettig gevoel.”
Volgens Wessels speelt ook sociale beïnvloeding een rol bij de steeds vroegere start van de kerstperiode. Consumenten kiezen graag voor wat als ‘normaal’ wordt gezien. „In Nederland doen we al snel ‘gewoon’, want dat is al gek genoeg. Daar past het niet direct bij om je hele huis met tienduizenden lampjes te versieren”, legt hij uit.
„Maar als blijkt dat de buurman het doet, en twee huizen verder ook, en je ziet het vervolgens in nog een paar straten terug, dan verandert die norm. Er ontstaat een sneeuwbaleffect: het begint klein en wordt steeds groter, totdat overal tienduizenden kerstlichtjes aan de gevel hangen. Daar zit een duidelijk sociaal element in.”
Donker
Waarom vinden we kerstverlichting zo belangrijk? „Dat komt simpelweg doordat mensen het vervelend vinden dat het in deze periode zo vroeg donker wordt”, concludeert Wessels. „Licht voelt dan prettiger. Dit is een lastige tijd van het jaar: richting de 21ste wordt het extreem vroeg donker en als de zon dan ook nog eens weinig schijnt, is het extra fijn om lampjes op te hangen.”
Kortom, mensen houden van licht, en met kerstlampjes kun je dat op een heel laagdrempelige manier toevoegen. „Een kerstboom zonder lampjes ziet er natuurlijk niet uit, laten we eerlijk zijn.”
