In 1567 werd de eerste munt geslagen bij de Koninklijke Nederlandse Munt (KNM). Nu, 458 jaar later, maken ze er nog steeds munten. Ter ere van het honderdjarige bestaan van de TT-Assen verschijnt dit jaar een heuse TT-munt. DVHN nam een kijkje achter de schermen.
Het is een indrukwekkend gezicht, het enorme gouden pand van de KNM in Houten, waar het bedrijf sinds 2020 is gevestigd. „Dit bedrijf is ouder dan Nederland, dat is natuurlijk wel bijzonder. Eerst zat het in Utrecht, aan de Oudegracht”, vertelt CFO (Chief Financial Officer) en muntmeester Bert van Ravenswaaij. „Bij restauraties en verbouwingen waar het pand ooit zat, vinden ze nog wel eens oude munten.”
Het pand van KNM in Houten. Foto: Marcel Jurian de Jong
Sinds 1807, toen de nieuwe muntwet werd ingevoerd, is KNM de enige organisatie in Nederland die Nederlands muntgeld mag uitgeven. Tegenwoordig is KNM de enige organisatie in de Benelux die muntgeld maakt.
„We maken tegenwoordig naast munten als betaalmiddel ook munten als communicatie- en investeringsmiddel”, vertelt Van Ravenswaaij. De KNM slaat muntgeld voor landen over de hele wereld. Bovendien maakt KNM al 200 jaar de koninklijke onderscheidingen. De TT-munt is een voorbeeld van zo’n ‘communicatiemunt’.
Bert van Ravenswaaij legt uit hoe een munt tot stand komt. Foto: Marcel Jurian de Jong
Het proces
Van Ravenswaaij laat trots zien hoe een munt tot stand komt. De TT-munt is ontworpen door kunstenaarsduo Alex Jacobs en de Drentse Ellemieke Schoenmaker. „Hun 2D-ontwerp wordt met lasers omgezet naar een stempel. Die stempel bepaalt vervolgens hoe de munt eruitziet”, legt hij uit.
Met uiterste precisie worden de stempels gepolijst. Foto: Marcel Jurian de Jong
Na het drukken van de stempels wordt met microscopisch oog gekeken of ze goed zijn gelukt. Van Ravenswaaij: „Niet elk ontwerp wordt een mooie stempel, het reliëf is bijvoorbeeld niet altijd goed. Als dat zo is, proberen we met scherpe kristallen de stempels bij te snijden.”
In de volgende ruimte maken twee machines veel lawaai. „Hier gebeurt het eigenlijk allemaal.” Eén voor een rollen de TT-munten de machines uit. „De stempels worden tweemaal in de muntplaatjes gedrukt, zo zorgen we ervoor dat de afdruk er zo goed mogelijk in zit.”
De stempels van de TT-munt. Foto: Marcel Jurian de Jong
Deze stempelmachine drukt de stempels tweemaal in het muntplaatje. Foto: Marcel Jurian de Jong
„We geven drie verschillende munten uit, allemaal in een andere oplage. De koperen vijf euromunt wordt verzilverd en kost vijf euro, van die munt worden 50.000 stuks geslagen”, vertelt van Ravenswaaij terwijl hij de munt laat zien. De munt wordt ‘het TT Vijfje’ genoemd, die heeft een nominale waarde van vijf euro en is een wettig betaalmiddel in Nederland.
Dit TT Vijfje is van verzilverd koper. Het is een wettig betaalmiddel in Nederland met een waarde en prijs van vijf euro. Foto: Marcel Jurian de Jong
„Dat TT Vijfje wordt ook in een exclusievere versie verkocht, die is iets duurder. Die wassen en polijsten we, waardoor de munt veel meer glanst”, legt Van Ravenswaaij uit.
„Behalve munten van koper, maken we 3500 ‘zilveren Vijfjes’ en 350 ‘gouden Tientjes’. Die beperkte oplage maakt het een echt verzamelaarsitem.” KNM heeft de wettelijke verplichting om gouden en zilveren munten van een specifieke kwaliteit te leveren, deze kwaliteit wordt proof genoemd. Het zilver is voor 92,5 procent puur en het goud is voor 90 procent puur.
De eerste munt wordt 26 juni geslagen op het TT Circuit door de koning. De munt is verkrijgbaar op de website van KNM.
Bij aanschaf van de zilveren munt krijg je een boekje met uitleg over de TT en de TT-munt. Foto: Marcel Jurian de Jong
De TT en Hollandse Waterlinies
Twee keer per jaar brengt KNM een nieuwe herdenkingsmunt uit. Via een openbare oproep kunnen mensen thema’s aandragen. Daaruit kiest het ministerie van Financiën er twee. Met de thema’s op de verzamelaarsmunten worden speciale feiten, gebeurtenissen of personen die veel betekenen voor Nederland, geëerd.
Dit jaar zijn de TT en Hollandse Waterlinies de thema’s voor de herdenkingsmunten. Zodra de thema’s bekend zijn zet het ministerie van Financiën een oproep open, waarna kunstenaars zich kunnen aanmelden. De Muntadviescommissie kiest uit die aanmeldingen enkele kunstenaars die een ontwerp mogen maken. De staatssecretaris van Financiën bepaalt vervolgens het winnende ontwerp
Ontwerpers van de TT-munt
De TT-munt is ontworpen door Alex Jacobs en Ellemieke Schoenmaker. Jacobs keek als tiener in de jaren tachtig vaak naar de races en Schoenmaker, die in Balkbrug opgroeide, zag vroeger de motoren voorbij rijden. „We hebben de afgelopen tien jaar voor andere thema’s ook wel muntontwerpen gemaakt. Dit is de eerste keer dat we het winnende ontwerp hebben gemaakt”, vertellen ze trots.
Jacobs en Schoenmaker zijn zo’n drie maanden bezig geweest met het ontwerp. „We hebben eerst heel veel research gedaan naar de TT, en ook veel naar winnende muntontwerpen van afgelopen jaren gekeken.” Het ontwerp mochten ze vrij invullen. „Er moeten een aantal dingen op staan: de Koning en natuurlijk iets met het thema. Ook komt op elke munt een muntteken en muntmeesterteken. Voor de rest zijn we vrij in het ontwerp. We hebben gekozen bijvoorbeeld voor ‘TT Assen - 100 jaar’, maar dat had ook TT Assen - 1925-2025 kunnen zijn.”
100 jaar TT Assen
Wil je alles lezen over de TT Assen? Klik dan hier.
