Achter de voordeur in Laaghalerveen en Eekhoutswijk bouwt de spanning zich op. Met welk plan komt Defensie? 'Geld maakt me niets uit'

De as van haar ouders zit in een ornament in de voortuin. Voor Hanneke Broer (41) is de Eekhoutswijk, de langgerekte weg tussen Laaghalerveen en Smilde, een plek waar ze nooit meer weg wil. Ze kwam hier als puber met haar ouders wonen en inmiddels woont ze er met haar drie kinderen en haar man Ron de Weerd (44). Zomers is hun terrein het domein van de gecontroleerde anarchie van TT-camping Paasloo.

Afgelopen zomer kwam ze na een informatieavond in De Bonte Wever met tranen in haar ogen thuis. Ze hoorde dat Defensie ook naar het gebied rond hun huis keek om oefenterrein De Haar mee uit te breiden. Extra oefenterrein is volgens het ministerie nodig vanwege de veranderde situatie in de wereld, met oorlogen in Oekraïne en Gaza. Zeven gebieden rond De Haar worden onderzocht, waaronder bewoonde streken als Laaghalerveen en Eekhoutswijk.

Voor bewoners een spannende tijd: mogelijk moeten hun woningen wijken voor Defensie. Eind maart moet meer duidelijk worden. Broer zegt dat de zenuwen toenemen. „Waar zouden we naartoe moeten? Dit krijg je nooit meer terug”, zegt ze. „Ik hoor mensen wel eens zeggen: maar jullie krijgen toch geld?” Broer maakt een wijds armgebaar. „Dat geld kan me niets schelen. Op deze plek zit geschiedenis.” Ze besloot in actie te komen. Met enkele bewoners maakte ze vlaggen en spandoeken.

De Eekhoutswijk vond steun bij de stuurgroep Laaghalerveen, die eerder al in het geweer kwam tegen de Defensieplannen. Beide bewonersgroepen vinden dat Defensie haar eigen gebieden, oefenterrein De Haar en Witterveld, beter kan benutten. Daardoor hoeven eigenaren van woningen en landbouwgronden niet uitgekocht worden.

Maar zover is het nog niet. „Over niet al te lange tijd krijgen we duidelijkheid. Het is koffiedik kijken, maar spannend is het wel”, zegt Jitse Doornbos (70) namens Stuurgroep Laaghalerveen en omstreken.

Toch zijn de gevolgen van de Defensieplannen al goed voelbaar in het gebied. Het zet een rem op opvolging binnen agrarische bedrijven, maar ook op investeringen in en rond huis. Er is zelfs een voorbeeld van gesteggel met een verzekeraar, die weigert bewoners rechtsbijstand te bieden en de situatie ‘een brandend huis’ noemt.

De woonboerderij van Jitse Doornbos valt ook in een zoekcirkel en dreigt mogelijk te moeten wijken. Doornbos volgt de ontwikkelingen van Defensie op de voet. Eind vorig jaar las hij de jubelverhalen van bewoners uit Exloo en Zweeloo, die te horen kregen dat er een streep ging door de plannen voor munitiedepots in hun buurt. „Je leest telkens dat zoekgebieden afvallen. Maar hier kan het nog alle kanten op. Met de jaarwisselingen zeiden we nog tegen elkaar: hopelijk brengt 2025 ons eindelijk duidelijkheid.”

Op het erf van geboren en getogen Smildeger Jakob Haanstra (65) aan de Eekhoutswijk staat een fors spandoek van een tank, met een rode streep erdoor.

Haagsma woont al 44 jaar op deze plek. Om zijn huis heeft hij genoeg grasland om zijn honden los te laten. „Ik denk best vaak aan straks. Ik lig er niet wakker van, maar ik heb er geen goed gevoel over. Dit krijg ik niet meer terug.”

Even is hij stil. „Ik moet ook zeggen dat het nog altijd niet helemaal is ingedaald.”