Werkt de rap over ’t Nije Hemelriek om overlast terug te brengen? ‘Als jullie in de krant schrijven: ‘Ruim je rommel op’, dan lezen die jongeren dat niet’
Recreatieplas ‘t Nije Hemelriek bij Gasselte vanuit de lucht gezien. Foto: Van Oost Media
Een rap over recreatiegebied ’t Nije Hemelriek bij Gasselte die anderhalve week geleden uitkwam, moet helpen om de overlast door jeugd terug te dringen. Twee rappers roepen op: gooi de afval in de prullenbak en barbecue niet. Is dit dé manier om jongeren te bereiken en hun gedrag te veranderen? Dagblad van het Noorden bevroeg twee experts.
In het geval van de gekozen rappers is Klaartje Schüngel, die trainingen geeft over mediawijsheid, jongeren en gedrag op social media, kritisch.
„Als je op het Instagram-account kijkt van deze rappers, zie je dat ze met name rappen over dure auto’s en geld en niet over een beter milieu of iets degelijks. Ik kan me voorstellen dat het op hun volgers wat geforceerd overkomt. Die boodschap matcht niet met hun imago.”
‘Zoek een influencer die bezig is met het milieu’
Voor de rappers is dit volgens Schüngel een mooie kans om een video te maken waarmee ze geld verdienen en een breder publiek bereiken, maar dat hoeft geen geloofwaardige motivatie voor volgers te zijn. „Als je een influencer zoekt die bezig is met het milieu, dan zullen volgers dat thema ook belangrijk vinden, en eerder geneigd zijn om deze video te delen.”
Anderzijds is het wel zo dat rapper Panchi zelf ook in Gieten woont. Dat zou ervoor kunnen zorgen dat de video sneller terecht komt bij de doelgroep, denkt Schüngel.
Rapper Panchi, die in het dagelijks leven Jorn Smit heet, begrijpt de vraag goed. ,,Als je niet in het hiphopwereldje zit, dan begrijp je misschien niet helemaal welke boodschap we in onze nummers willen overbrengen. Het is poëzie. Ik ben het er niet mee eens dat we het alleen over auto’s of geld hebben.”
‘Het is zo’n kleine moeite’
Volgens Panchi ligt de kracht van de rap juist in het feit dat hij normaal niet over het milieu rapt. „Dat werkt juist. Jongeren die ons volgen kijken tegen ons op. Als wij dit rappen, vragen zij zich af: waarom doen we dat eigenlijk? Waarom ruimen we dat niet op? Als jullie een krantenartikel schrijven met de kop: ‘Ruim je rommel op’, dan lezen die jongeren dat niet. Maar ik krijg reacties uit de buurt van jongeren.”
Toegegeven: vroeger liet Panchi ook zelf wel eens een blikje liggen op het strand. „Maar tegenwoordig gooi ik het keurig in de prullenbak. Ik vind het ook echt niet nodig, het is zo’n kleine moeite.”
Soort jongeren
Volgens Schüngel is vaak pas achteraf te zeggen hoe geslaagd een reclame of clip is. De werking hangt ook af van het soort gedrag dat jongeren vertonen.
„Is het alleen lawaai maken en rotzooi trappen of echt crimineel gedrag? Hoe meer de jongeren boven de wet denken te staan, hoe kleiner de kans is dat ze zich aangespoord zullen voelen tot maatschappelijk verantwoord gedrag.”
Volgens jongerenwerker Willem Hilberts van welzijnsorganisatie Impuls in de gemeente Aa en Hunze is er niet één bepaalde groep die overlast geeft. „Het is inherent aan mooi weer: dan komen groepen van heinde en ver. Groepen die niet uit de buurt komen, hebben minder verantwoordelijkheidsgevoel.”
Hilberts sprak mee over de rap, samen met Veiligheidsregio Drenthe, Staatsbosbeheer en gemeente Aa en Hunze.
Mediastrategie
Ook de mediastrategie is volgens Schüngel van cruciaal belang. „Als je alleen deze video plaatst, blijft het niet hangen, tenzij het echt een hit wordt. Je moet meerdere kanalen inzetten en achtergrond meegeven. Groepen die zich negatief gedragen luisteren heus niet alleen muziek; ze willen meer weten over onderwerpen die hen interesseren.”
De campagne zou volgens Schüngel moeten bestaan uit meerdere posts op verschillende sociale-mediakanalen, maar ook borden, waarschuwingen en acties in real life.
Die nieuwe acties zijn er niet, zegt Hilberts van Impuls. „We hebben ook niet de illusie dat we hiermee alle problemen oplossen. Dat zou nogal naïef zijn. Maar dit is een klein stapje naar bewustwording. Dat is gedaan met een knipoog. Het moest niet een wijzend vingertje worden.”
De video werd gedeeld op verschillende kanalen van politie, Staatsbosbeheer en jongerenwerk. „Vorige week zaten we rond de 35.000 views van alle kanalen bij elkaar. Dat is boven verwachting”, aldus Hilberts.
Volgens deskundige Schüngel zegt bereik echter niks over het effect van de video.
Niet te grappig
Assistent-professor Marc Esteve Del Valle van de Rijksuniversiteit Groningen vindt de video een goede eerste stap om jongeren te bereiken. Hij onderzoekt nieuwe media en sociale netwerken. „Om jongeren te bereiken moet je zijn waar zij zijn: sociale media.” De video is volgens Esteve Del Valle respectvol, kort en duidelijk. ,,In deze specifieke casus hebben ze het goed gedaan”
Wat in deze video met name goed gedaan wordt: het filmpje is niet overdreven grappig bedoeld. „Er moet ook autoriteit in het verhaal zitten. In de video hoor je bijvoorbeeld dat je geen vuur moet aansteken omdat het bos dan in de brand kan vliegen. Als er te veel grappen omheen worden gemaakt, verlies je die boodschap.”
We moeten nog veel leren over hoe we het beste kunnen communiceren met jongeren, vindt Esteve Del Valle. „De overheid moet daar meer energie in steken, want ik heb het gevoel dat we kansen op contact missen.”
