Van gevaarlijke bouwval naar veilig en toekomstbestendig: deze onbewoonbare huizen in Roden worden eindelijk aangepakt

Woningcorporatie Woonborg begint binnenkort met de grote renovatieklus. Aan de Den Dam staan verschillende woonblokken die telkens bestaan uit vijf of zes huizen naast elkaar. Twee huizenrijen zijn er het ergste aan toe, laat projectmanager Christian Van Wijhe van Woonborg zien. Blauw zeil wappert tussen de dakpannen door en tussen de stenen gevels zit gele pur. ,,Hebben wij gedaan. Een poging om de boel bij elkaar te houden om zo extra schade te voorkomen”, zegt de projectmanager.

De ramen zijn vervangen door stevige houten platen en uit de gevels missen stenen. Naar binnen kunnen we niet. Te onveilig. Grote bouwhekken houden nieuwsgierigen op veilige afstand. ,,In die laatste twee woningen zijn de betonvloeren van de muur af gedrukt”, zegt Van Wijhe. Het waren de bewoners van deze huizen die drie jaar geleden halsoverkop weg moesten.

In totaal gaan 31 huizen op de schop. De oorspronkelijke bewoners zijn uitgewaaierd over Roden en omgeving. Drie huishoudens zijn overgebleven.Het wachten is op hun verhuizing naar een wisselwoning. Dan kan aannemer Van Wijnen uit Groningen aan de slag met de grootschalige renovatie van de zwaar beschadigde huizen. ,,Over een week of twee, drie begint de echte klus”, schat de projectmanager.

,,Overal aan de Den Dam is schade, maar het schadebeeld is heel grillig”, legt Van Wijhe uit. Sinds de plotselinge situatie van een paar jaar geleden wordt de schadeontwikkeling goed in de gaten gehouden met kleine scheurmetertjes die op de gevels van de woningen zijn geplakt. De laatste anderhalf jaar zijn geen grote veranderingen gemeten in de gevelzetting, zegt Van Wijhe.

In eerste instantie zouden de zwaar beschadigde woningen worden gesloopt en vervangen door nieuwbouw. Maar in samenspraak met de bewoners is besloten tot een alternatief. Alle huizen worden op dezelfde manier aangepakt. De muren blijven staan, de hele begane grond gaat eruit. Van binnenuit wordt de fundering compleet vernieuwd. De betonvloer wordt gestort op palen en verankerd aan de muren. De combinatie van de verankerde vloer op palen met een licht houtskelet moet ervoor zorgen dat de huizen de komende veertig jaar schadevrij doorkomen.

Op deze ongelukkige ‘potkleigrond’ is dit de beste manier”, stelt Van Wijhe. Inklinkende potklei op verschillende gronddieptes - in combinatie met fluctuerende grondwaterstanden - veroorzaakte in Roden regelmatig problemen. De technische oplossing van Woonborg is kostbaar. De aan de woning vastgebouwde berging krijgt daarom een nieuwe plek in de achtertuin. Een voordeel: de huurders hebben straks meer licht in hun woonkamer.

,,We willen dit met elkaar doen”, zegt Van Wijhe, die trots is op de manier waarop met de bewoners is samengewerkt. ,,Onze ervaring is dat als je open en transparant communiceert, ook over wat niet kan, je altijd komt tot een haalbaar plan.” Van de huidige bewoners keert naar verwachting ongeveer 30 procent terug na de renovatie terug. Dat is minder dan gebruikelijk, weet Van Wijhe. ,,Het is blijkbaar wel zo heftig geweest dat minder mensen terugkeren dan wij hadden verwacht.”

Woonborg heeft in Roden meer huizen met schade. Daarvoor is een aanvalsplan opgesteld, waarbij de grootste schades het eerst aan de beurt zijn. Woningen aan De Dorth, de straat naast Den Dam, zijn na dit project aan de beurt. ,,In het meest gunstige scenario is het werk hier begin 2023 klaar en kunnen we dan aan De Dorth beginnen.” Moeilijk aan het project aan De Dorth is is dat ook in een aantal woningblokken enkele particulieren wonen. Woonborg probeert ook met deze huiseigenaren tot een gezamenlijke oplossing te komen.

Projectmatig heeft Woonborg de boel nu op de rit, stelt Van Wijhe. ,,De situatie aan Den Dam heeft grote impact gehad op de buurt, de wooncorporatie en de huurders. Sommige mensen moesten in de afgelopen jaren noodgedwongen verhuizen en ook moest een beschadigde woning in hun buurt worden gesloopt. Dit zorgde voor onrust en onzekerheid.”

Situaties als deze maakte Woonborg niet eerder mee. ,,Ik vergelijk het met topsport: je loopt bij mensen binnen waarvan het huis kapot is. Daar komt veel emotie bij kijken. Nu er perspectief is, is het gelukkig rustiger.”

Qua kosten is het een ander verhaal. Woonborg denkt dat zij niet verantwoordelijk is voor de oorzaak van de schade, maar dat die net als elders in Roden door werkzaamheden aan het riool is veroorzaakt. De corporatie hoopt het zonder tussenkomst van de rechter met de gemeente te kunnen oplossen, maar zover is het nog niet.