Archieffoto van Ben Gustin tussen twee leerlingen. Foto: Collectie Ben Gustin
In Frankrijk hebben ze er een mooie uitdrukking voor: Partir, c'est mourir un peu. Ben Gustin (65) weet er alles van. Vrijdag trok hij de deur van basisschool Gerardus Majella in Nieuw-Schoonebeek voorgoed achter zich dicht. En dat viel beslist niet mee, na 44 jaar.
Ben Gustin zal de laatste zijn die het zal ontkennen. Hij werkte bijzonder lang op dezelfde plek. Even voor de beeldvorming: toen Gustin voor het eerst aan het werk ging op de katholieke school in Nieuw-Schoonebeek was de Vietnam-oorlog net afgelopen en voetbalde Johan Cruijff nog bij FC Barcelona.
De 65-jarige Coevordenaar haalt zijn schouders op. ,,Ik had gewoon nooit de drang om weg te gaan. Toen ik deze school voor de eerste keer binnenliep, voelde ik me meteen als een vis in het water. En dat gevoel is al die jaren nooit verdwenen.''
En dan te bedenken dat de school in 1975 op zoek was naar een totaal ander type dan Gustin. ,,Het bestuur zocht een ervaren onderwijzeres. Ik was precies het tegenovergestelde: een onervaren onderwijzer. Ik had net mijn opleiding afgerond. Toch besloot ik te solliciteren.''
Gustin had het gesprek op de dag dat een vriend van hem ging trouwen. ,,Toen hij met zijn bruid naar de kerk ging, vertrok ik voor mijn sollicitatiegesprek. Het ging prima. Met een baan kwam ik even later terug op de bruiloft. Ik kon parttime aan de slag. Een half jaar later kreeg ik een volle baan.''
Toen Gusting voor het eerst in Nieuw-Schoonebeek aan het werk ging voetbalde Johan Cruijff nog bij FC Barcelona. Foto: Boudewijn Benting Foto Boudewijn Benting
Gustin groeide op in Barger-Compascuum. Zijn vader werkte in het veen en runde een café. ,,Van hem kreeg ik een advies: zorg ervoor dat je niet in het veen terecht komt. Want dan heb je een zwaar leven.'' Een buurjongen werkte als administrateur bij de Belastingdienst. Dat leek de jonge Gustin aanvankelijk ook wel wat.
Na de havo koos hij echter voor de pabo. ,,Toen ik in Emmen naar de havo ging, zat de pabo bij ons in hetzelfde gebouw. Het werken met jonge kinderen en hen kennis bij brengen sprak mij aan.'' Stage liep Gustin in het dorp waar hij opgroeide, op School Meinema. ,,Een openbare school met maar twee personeelsleden: meneer en mevrouw Meinema.''
In 1985 werd Gustin adjunct-directeur op de school in Nieuw-Schoonebeek en in 1998 directeur. ,,Tot 2005 stond ik ook nog voor de klas, maar dat was geen fijne combinatie. Ik had het gevoel dat ik voortdurend tekort schoot. Ben je directeur, dan komt er veel op je af. En die hoeveelheid werk is in de loop der jaren alleen maar toegenomen.''
Gustin doelt op de bureaucratie. ,,Je wilt niet weten hoeveel formulieren tegenwoordig ingevuld moeten worden. Door de directie, maar ook door leerkrachten. In de zorg zie je precies hetzelfde. Ik zeg niet dat alles vroeger beter was, maar dit moet echt anders. Is het allemaal zinvol? Dat mag de Inspectie zich wel eens afvragen.''
Bureaucratie of niet, toch ging Gustin nooit met een vervelend gevoel naar school. ,,Ik heb de sfeer altijd plezierig gevonden. Eerlijk en gemoedelijk. Natuurlijk, ook bij ons was er wel eens wat. Maar dat duurde nooit lang en problemen werden altijd opgelost.''
Nooit had hij het gevoel dat mensen vonden dat het wel eens tijd werd voor een nieuwe directeur. ,,Als je ergens lange tijd werkt, heeft dat ook bepaalde voordelen. Je kent de mensen, het dorp en de achtergronden. Veel ouders van nu zaten hier vroeger als leerling op school. Natuurlijk zijn er ook valkuilen. Je moet extra opletten dat je open blijft staan voor vernieuwingen.''
Ben Gustin in vroeger tijden op 'zijn' school. Foto: Collectie Ben Gustin
Dat Gustin niet bang was om iets nieuws te proberen, bleek in 2013. Met de toenmalige directeur van de katholieke basisschool in Weiteveen lanceerde hij een plan om de beide scholen op slot te draaien. Tussen de twee dorpen zou een gloednieuw schoolgebouw moeten komen met daarbij onder meer kinderopvang. Volgens Gustin en zijn kompaan was dit het antwoord op de krimp.
Een storm van protest barstte los. Vier leden van de mr en de schooladviescommissie van de school in Nieuw-Schoonebeek stapten op. Het plan verdween in een diepe la. ,,Natuurlijk wist ik dat er verzet zou komen. Je haalt iets weg waar veel mensen een warm gevoel bij hebben. Maar wij vonden dat we deze optie op tafel moesten leggen.''
Tegenwoordig telt de school in Nieuw-Schoonebeek zo'n 110 leerlingen, zo'n 40 minder dan in 2013. ,,De krimp is nog niet ten einde. Ik hoop dat het de school lukt om zo rond de 80 leerlingen te blijven hangen.'' Maar goed, dan is het niet meer de school van Gustin.
Vrijdag zette hij een punt achter zijn loopbaan. Gustin maakt zich geen illusies: niemand is onmisbaar, ook hij niet. ,,Het team, dat is de school. Niet de directeur. Maar ik zal iedereen zo vreselijk gaan missen. Ik was 21 jaar toen ik hier voor het eerst naar binnen liep en nu ben ik 65. De Gerardus Majellaschool is een heel belangrijk deel van mijn leven. En dat blijft ook zo, wat er ook gebeurt.''
