Een enkele jaren geleden vanuit de lucht gemaakte forto van het noodkerkhof in Nieuw-Schoonebeek. Foto: Antoon Heijnen.
Een begraafplaats zonder grafstenen. Dat is de noodbegraafplaats in Nieuw-Schoonebeek. Zaterdag wordt op het terrein aan de Europaweg een informatiebord onthuld. André Lambers (69), voorzitter van de Historische Vereniging Nei-Schoonebeek, weet er alles van.
Dag André Lambers. Begrijp ik goed dat de historische vereniging meer aandacht wil voor de noodbegraafplaats?
,,Dat klopt helemaal. Een van onze taken als historische vereniging is om mensen te informeren over wat er in het verleden in Nieuw-Schoonebeek is gebeurd en wat daarvan nog zichtbaar is. Dat doen we onder meer door het plaatsen van borden met tekst en uitleg. Bij de katholieke kerk en bij het wegkruis, het enige wegkruis van Drenthe, hebben we dat al gedaan. Nu is de noodbegraafplaats tegenover Europaweg 219 aan de beurt.’’
Waarom heet het noodbegraafplaats?
,,Nieuw-Schoonebeek ontstond rond 1814. De eerste jaren werden de bewoners begraven in het Duitse Twist. In 1823 kwam vanwege wetswijzigingen en een ruzie over de afdracht van kerkgelden hieraan een eind. Maar waar moesten overleden Nieuw-Schoonebeekers in vervolg worden begraven? Boer Borg bood uitkomst. Hij stelde een lap grond tegenover zijn boerderij beschikbaar als begraafplaats.’’
Tot wanneer werden daar mensen begraven?
,,Tot 1855. In 1849 kreeg Nieuw- Schoonebeek een stuk verderop aan de Europaweg haar eigen parochiekerk en zes jaar later werd daarnaast een kerkhof ingewijd. Hoeveel mensen er op het noodkerkhof zijn begraven, is niet helemaal duidelijk. Tot nu toe zijn de namen van negentien mensen getraceerd.’’
Op het terrein zijn helemaal geen grafstenen te zien!
,,Klopt. Alles wijst erop dat er op deze begraafplaats nooit grafstenen zijn geplaatst. In de loop van de jaren raakte het terrein begroeid met struiken. Een aantal jaren geleden heeft de historische vereniging het onkruid weggehaald en bomen en stuiken gesnoeid, waardoor het terrein een stuk toegankelijker werd. Ook hebben we er een paar haardstenen geplaatst, enkele houten kruizen en een beeld van de heilige Bernadette.’’
En nu komt er dus ook nog een informatiebord.
,,Juist. Door een grondruil van de gemeente werd het mogelijk om een pad aan te leggen waardoor de noodbegraafplaats veel beter bereikbaar werd. Het terrein ligt op enige afstand van de Europaweg, omringd door land dat in gebruikt is bij boeren. Het pad dat er nu ligt - vanaf de Europaweg naar het Schoonebekerdiep - loopt langs de noodbegraafplaats. Het terrein is trouwens nog altijd in particuliere handen. De familie Büter is sinds 1928 de eigenaar.’’
Wie gaat het bord onthullen?
,,Dat doet de Emmer wethouder Dewy Leal zaterdag tussen half twee en twee uur. Daarna gaan we naar dorpshuis De Dorpshoeve, waar Bert Finke vanaf half 3 een lezing geeft over de circa 35 booën die in het beekdallandschap van het Schoonebekerdiep hebben gestaan, ofwel veestallen met bijbehorende hooischuren. In de Dorpshoeve is er die middag ook een expositie hierover te zien.’’
