Een botsing tussen mens en wolf in Wapse. Is dat goed afgehandeld? 'Hij liet zich niet verjagen. Heel uitzonderlijk'

Er rijzen twijfels of burgemeester Rikus Jager van de gemeente Westerveld de bijtende wolf zondag terecht heeft laten afschieten. Ook het handelen van de boer, die met een hooivork en schep het dier probeerde te verjagen, ligt onder het vergrootglas. Tegen zowel Jager als de boer is aangifte gedaan door Faunabescherming en Animal Rights.

 

Daarmee wordt het een juridische vraag ofde strenge regels om de wolf te beschermen goed zijn nageleefd, door zowel burgemeester Jager als de verwonde hobbyboer. Het is niet bekend hoe de schapenhouder tegen deze ontwikkeling aankijkt. Tot dusver reageert de inwoner van Wapse niet op mediavragen.

Ecoloog Dick Klees van Wolven in Nederland zet kanttekeningen bij hun handelen. „Als een wolf een acuut veiligheidsrisico vormt, mag een burgemeester op basis van de Gemeentewet direct ingrijpen. Maar de wolf heeft in Wapse twee uur vastgezeten voordat hij is geschoten. Dat is geen acute situatie. Bovendien is het een dunbevolkt gebied. Welk veiligheidsrisico is er? Laat ik het zo zeggen: de kwestie roept veel vragen op om het besluit van de burgemeester om de wolf te schieten te rechtvaardigen.”

 

Ook had de boer volgens Klees de wolf niet met een hooivork en schep mogen belagen. „Als schapenhouder heb je de plicht om je dieren te beschermen. Je mag een wolf verjagen, maar je mag de wolf niet verwonden. De wolf is een beschermd dier. Ik snap dat de adrenaline door je lijf stroomt, maar je moet blijven nadenken.”

Burgemeester Rikus Jager vindt dat hij juist gehandeld heeft. Volgens hem is de zogeheten escalatieladder van het Interprovinciaal Wolvenplan zondagochtend nog langsgelopen voordat werd overgegaan tot actie. In dit plan staat dat eerst geprobeerd moet wordende wolf te verjagen.

Lukt dat niet, dan moet geprobeerd wordende wolf te ‘conditioneren’. „Dat is de wolf een ervaring geven die onaangenaam is. Een pijnprikkel. Dat zou bijvoorbeeld kunnen met een paintballgeweer”, verduidelijkt ecoloog Klees. Voor deze stap is toestemming nodig van de provincie Drenthe, die verantwoordelijk is voor het natuurbeleid.

 

Maar omdat Jager uiteindelijk vindt dat er sprake is van acuut gevaar voor de omgeving, besluit hij zondagochtend zijn bevoegdheid als burgemeester in te zetten om de wolf uit te schakelen. „Mooi dat je protocollen hebt, maar die kun je nooit voor de volle honderd procent naleven. Elke situatie is anders. Je moet handelen naar de geest van het protocol”, zegt Jager.

Bovendien liet de wolf zich volgens de politie niet wegjagen. „Om 06.50 uur kregen we de eerste melding van de wolvenaanval. In eerste instantie gaven we het advies om de wolf te verjagen, omdat-ie van nature schuw is. Maar hij liet zich niet verjagen. Heel uitzonderlijk”, vertelt woordvoerster Tessel Horsman.

Terug naar zondagochtend. De schapenhouder in Wapse ontdekt rond 6.45 uur een jagende wolf in zijn afgerasterde weiland. Zeker één schaap wordt gedood, twee raken gewond en worden later afgemaakt. De boer probeert de wolf te verjagen met een hooivork en een schep. Even later bijt het dier de schapenhouder in zijn arm.

 

Burgemeester Jager wordt naar eigen zeggen om 7.30 uur gebeld. Vervolgens houdt hij ampel beraad met een select gezelschap. „Zo’n overleg hobbelt door elkaar. Het valt bitter tegen wie je op zondagochtend tussen 7.00 en 8.00 uur kunt bellen”, zegt Jager. Uiteindelijk volgt een overleg met de politie, locoburgemeester Henk Doeven en twee anderen „die verstand hebben van wolven”.

Jager zegt niet wie de twee geraadpleegde deskundigen zijn. Na drie kwartier volgt om 8.15 uur het verdict: de wolf moet geschoten worden. „De wolf liet blijken dat-ie tot het laatste moment achter schapen en mensen aanjoeg. Dat bleek uit de verklaringen van de mensen die op dat moment ter plekke waren.”

Volgens Jager was het niet met zekerheid te zeggen dat de wolf in het afgerasterde weiland zou blijven. „Hoe de wolf binnen de omheining was gekomen, weet ik niet. Maar hij kwam er kennelijk in. Dus theoretisch gezien zou hij er ook uit kunnen komen. Sommigen zeggen nu: het hek had open gemoeten. Daar hebben we ook naar gekeken, maar wat gebeurt er dan? De wolf had weg kunnen lopen, maar had ook de tuin van die mensen in gekund.”

 

Bovendien komen volgens Jager geregeld fietsers langs het weiland. „Het voorzorgsbeginsel woog voor mij zwaar: het was niet honderd procent uit te sluiten dat er gevaar was.”

Tussen het moment van besluiten en het moment van schieten zit bijna een uur. Ter plekke kijkt een zogeheten hondengeleider van de politie nog of de wolf verdoofd kan worden, vertelt politiewoordvoerster Tessel Horsman. „Maar dat bleek geen optie vanwege de plek waar hij lag en het risico op ontsnappen.” En dus wordt besloten de wolf een fataal schot te geven. Dat gebeurt rond 09.10 uur.

 

Hoe het gedrag van de wolf op dat moment was? „Het gedrag van de wolf houdt niet op als-ie vijf minuten rustig op de grond gaat liggen. De omstandigheden veranderen niet”, zegt Jager. De burgemeester spreekt van een „tweestrijd”. „Je handelt naar bevind van zaken. Als die wolf vandaag een kind had gepakt, dan weet ik wel hoe de krantenkoppen waren. Gegeven de omstandigheden hadden we te maken met een probleemwolf. Dan bedoel ik specifiek deze wolf en niet de wolf in z’n algemeenheid.”

Als Justitie, op basis van nader onderzoek, besluit de burgemeester en de schapenhouder te vervolgen, dan moet de rechter toetsen of Jager de eerste botsing tussen en mens en wolf in Nederland goed volgens de regels heeft afgehandeld.