Rudie Kaldenberg (links) en Erik van der Weerd Foto: Gerrit Boer
Kunstencentrum Scala kan volgens docenten Rudi Kaldenberg en Erik van der Weerd onmogelijk commercieel gaan draaien. ,,Dan maak je cultuur alleen bereikbaar voor een kleine, elitaire groep.’’
Scala, actief in zes gemeenten, staat op omvallen. De stichting is na de splitsing in twee organisaties, per 1 januari 2022, binnen driekwart jaar in zulke grote financiële problemen gekomen dat het huidige bestuur zich gedwongen ziet Scala op te heffen.
De situatie is een hard gelag voor docenten en leerlingen van het kunstencentrum. Volgens pianist Rudi Kaldenberg en trompettist Erik van der Weerd, beiden lid van de Personeelsvertegenwoordiging (PvT) binnen Scala, heeft het besluit van de vorige (interim)-directie en Raad van Toezicht (RvT) om het kunstencentrum op te delen de ondergang ingeluid.
De scheiding in een door gemeenten gesubsidieerde tak voor binnenschoolse activiteiten (Cultuurklik genaamd) en commerciële lessen voor kinderen en volwassenen in de vrije tijd (het ‘nieuwe’ Scala) was volgens Kaldenberg en Van der Weerd zeer tegen de zin van de medewerkers.
,,Het besluit is er gewoon doorgedrukt. Scala zou in de oude situatie te duur zijn. Maar dat is niet de reden’’, zegt Kaldenberg. ,,De deelnemende gemeenten wilden de subsidie afbouwen en in die koers zijn onze vorige directie en RvT veel te makkelijk meegegaan. Maar wat hebben we nu? Geen startkapitaal en geen tijd om iets op te bouwen.’’
De opsplitsing van Scala zou de organisatie alleen maar sterker maken, was volgens Van der Weerd de boodschap aan het personeel. ,,Maar waar dat optimisme op gebaseerd is, daar hebben we nooit antwoord op gekregen.’’ Kaldenberg: ,,Wat we wel zien is hoe een prachtige organisatie langzaam gewurgd wordt.’’
Ze wijzen erop dat onder Scala de afgelopen jaren vele schoolprojecten en cultuurlessen op meer dan honderd basisscholen en in het middelbaar onderwijs zijn opgezet. ,,En nu wordt het kind met het badwater weggegooid’’, stellen Kaldenberg en Van der Weerd.
Cultuur is in ons land nog steeds een ondergeschoven kindje, vinden beiden. Ze wijzen op de coronaperiode, toen deze sector lange tijd in de kou stond, en het stigma dat het ‘een linkse hobby’ is in plaats van een volwaardig vak.
‘Fundament’
Kaldenberg: ,,Juist cultuur is erg belangrijk is voor het welzijn van mensen. Het is het fundament van de samenleving. Wetenschappelijke onderzoeken tonen aan dat muziek, dansen, schilderen en andere vormen van culturele ontplooiing positief doorwerken op de emotionele ontwikkeling en de mentale gezondheid.’’
Gemeenten hebben daarin een grote verantwoordelijkheid naar de inwoners, meent Van der Weerd. ,,De cultuursector moet het al jaren met steeds minder geld stellen, maar gemeenten hebben wel de mond vol van talentontwikkeling, maatschappelijke verbinding en leefbaarheid op het platteland. Nou, daar is een organisatie als Scala juist een belangrijke schakel in.’’
Bezuinigingen op cultuur tasten volgens hem de toegankelijkheid aan. ,,Doordat Scala commercieel moet draaien, dreigt het lesgeld verder omhoog te gaan. Dan maak je cultuur alleen bereikbaar voor een kleine, elitaire groep.’’ Kaldenberg: ,,Cultuur kan niet zonder subsidie. Punt uit.’’
Ze wijzen op de gemeente Emmen, waar kunstencentrum CQ jaren geleden failliet ging en de professionele infrastructuur grotendeels instortte. ,,Daar zijn alle jeugdorkesten en twee big bands weg en kan een kamerorkest met hangen en wurgen voortbestaan.’’
Dat de nieuwe organisatie Cultuurklik, bedoeld voor kennismaking van kinderen met cultuur, wél subsidie blijft ontvangen vinden Kaldenberg en Van der Weerd ‘krom’. ,,Kinderen die vervolgens door willen gaan, zich willen verdiepen, moeten het maar uitzoeken. Dat werkt dus niet.’’
Commercie en fondsen
De voormalige leiding van Scala stelde dat docenten op zoek moeten naar commerciële klantenbinding en fondsen. De twee docenten vinden dat een karikatuur van de werkelijkheid. ,,Daar kun je geen bedrijf op runnen’’, meent Kaldenberg. ,,Waar is landelijk een succesvol voorbeeld van zo’n constructie’’, vraagt Van der Weerd zich af. ,,Nergens toch?’’
Dat Scala ten opzichte van vorig seizoen vijfhonderd leerlingen minder zou hebben, zoals het bestuur in de brief aan de gemeenten schrijft, is volgens beide docenten een verkeerde voorstelling van zaken. ,,In dat overzicht ontbreekt bijvoorbeeld de gemeente Staphorst. Als je die leerlingen meetelt komen we maar iets lager uit.’’
Ze zien juist een toenemende belangstelling voor cultuur. Van der Weerd: ,,De realiteit is dus dat er geen verloop is. Sterker: het trekt weer aan. Wij en collega-docenten bemerken juist groei. Ook bij volwassenen die op latere leeftijd een instrument willen bespelen of iets met cultuur willen doen.’’
‘Politieke wil’
Om sluiting van Scala te voorkomen willen de docenten inspreken bij raadsvergaderingen en hopen ze op maatschappelijke steun via de petitie (Red Scala) die online gestart is. ,,Als de politieke wil er is, kan het nog goed komen’’, poneert Kaldenberg. ,,Het zou doodzonde zijn om deze organisatie op te doeken en daarmee het cultuuraanbod uit te kleden.’’
