In Jack Nieborgs bewerking van 'Romeo en Julia' is Leon van Esveld (rechts) zowel Romeo als Julia. Als Julia (of toch Romeo) valt hij (of zij) voor Paris, een rol van Siebren de van der Schueren (links). Foto: Koen Timmerman
Overleven Romeo en/of Julia (ja, het ligt een beetje ingewikkeld) het een keer en dan krijg je dit. ,,Nooit eindigde een liefde eenzamer dan zo”, luidt de conclusie in Diever, na de mislukte zelfmoordpoging van Romeo/Julia Montecchi.
Jack Nieborg heeft voor zijn nieuwe bewerking van de Shakespeare-klassieker de boel danig door elkaar gehusseld. Romeo en Julia zijn in het Globetheater van het Shakespearetheater Diever één persoon (een glansrol van Leon van Esveld), die verliefd is op twee leden van de vijandige Capuletti-familie in Verona: Rosalinde (Iris Kelder) en Paris (Siebren de van der Schueren), haar beoogde echtgenoot.
Rosalinde (in het origineel is ze Julia’s voorganger als Romeo’s geliefde, maar speelt ze verder geen rol) verschijnt bij Nieborg voor het eerst op het podium, waar ze de plaats inneemt van Julia (ook in haar teksten). In de beroemde balkonscène wordt de driehoeksverhouding fraai vormgegeven met Paris en Romeo beiden hangend aan de balken, lonkend naar elkaar. Bent u daar nog?
Iets ertussenin
Goed, dit is dus niet uit te leggen in kort bestek. Ga vooral zelf kijken! Waar het om gaat is dat niet alleen Romeo (en/of Julia) en Paris in Nieborgs bewerking worstelen met hun identiteit en seksualiteit. Het geldt ook voor veel andere, vooral jongere personages, wat onder meer tot uiting komt in de kostumering. Zo kust Tybaldo (gespeeld door een vrouw) Romeo hartstochtelijk alvorens door Romeo doodgeschoten te worden (uit wraak voor de moord op Mercutio).
Alles vloeit in deze Romeo en Julia, waarin Romeo in het begin verzucht dat hij ‘niet het een wil zijn of het andere, maar iets ertussenin’ en waarbij wonderlijk genoeg de oorspronkelijke verhaallijn (en tekst) toch grotendeels wordt gevolgd. Het geeft het toneelstuk niet alleen een actuele, maar ook een verdiepende lading. Zo krijgt de beroemde uitspraak ‘what’s in a name?’ er in Nieborgs versie nog een extra dimensie bij.
Wat als Romeo soms liever Julia wil zijn? En niet verliefd is op één iemand maar op twee? Jack Nieborg van Shakespearetheater Diever speelt met deze vragen in de nieuwe voorjaarsvoorstelling in het Globetheater. Foto: Koen Timmerman
Ondertussen valt er natuurlijk weer veel te lachen en zitten er prachtige vondsten in de decoropbouw (de kerk en vooral de grafkelder aan het slot). Heel mooi is ook de rol van pater Lorenzo (Edwin Frei), die de worstelende Romeo terzijde staat en zo goed mogelijk van advies dient in diens/dier meervoudige liefdesperikelen. Zijn analyse van het nogal zelfzuchtige liefdesgeworstel van de jongeren is even mild als scherp.
De dood als verlossing
Er wordt wel beweerd dat Romeo en Julia gaat over romantische liefde, maar welbeschouwd is het een verhaal met moord en doodslag alom dat juist het tragische onvermogen van de liefde om de haat te overwinnen demonstreert. Dan kan de dood als verlossing komen, maar zelfs dat is Romeo/Julia in Nieborgs bewerking niet gegund.
Het is een prachtvondst in een razendknappe bewerking die de tragiek van de liefde er nog eens extra inwrijft. Wat je ook bent en op wie je ook valt - man, vrouw of iets daartussenin - de liefde blijft een worsteling.
