TikTok Tammo zingt Ede Staal. Johannes Peetsma vertelt over de balans tussen melancholie en bombastische humor

Het is een prachtige, ontroerende uitvoering van ‘t Het nog nooit zo donker west. TikTok Tammo, gezeten achter een piano op de waddenzeedijk bij Nieuwe Statenzijl, die de klassieker van de Groninger bard Ede Staal vertolkt. Een jaar geleden verscheen het filmpje online en het is op YouTube al ruim 150.000 keer bekeken.

,,Dat was wel even spannend”, vertelt Johannes Peetsma (32), de Winsumer (Gr.) die achter Tammo schuilgaat. ,,Maar de reacties waren goed. De muziek van Ede Staal is voor veel mensen heilig. Als je daar te veel aan gaat sleutelen voelt het niet goed. Daarom blijven we in het theaterconcert Tammo zingt Staal dicht bij het origineel.”

Vanaf donderdag staat Peetsma met zijn vertolkingen van de liedjes van Ede Staal in de theaters. Maar dus wel als het typetje TikTok Tammo, dat hij samen met zijn kompaan Marius van der Leij, een geboren Fries, in 2020 verzon. ,,TikTok Tammo is alles wat Gronings is, maar dan uitvergroot. Bedenk iets Gronings en Tammo houdt ervan. Lucas & Gea, FC Groningen, eierballen. En dus ook Ede Staal.”

TikTok Tammo werd in 2020 verkozen tot Groninger van het Jaar en heeft inmiddels 185.000 volgers op TikTok, 144.000 op Facebook en 84.000 op Instagram. De vaak hilarische filmpjes van de rauwe, lompe ‘Grunnfluencer’ met zijn plat-Groningse accent kennen een trouwe schare fans. Peetsma: ,,In het theaterconcert zing ik 15 liedjes van Staal. Ze vormen het verbindende element tussen de sketches en verhalen over Tammo’s leven.”

Het wordt een bijzondere combinatie: het hyperactieve, cabareteske typetje Tammo dat zich, vaak in de overdrive, opwindt over van alles en nog wat, en de weemoedige liedjes van zanger/dichter Staal (1941-1986). Peetsma lacht. ,,Aan mij de lastige taak om een balans te vinden tussen de melancholie van Ede en de bombastische humor van Tammo.”

Peetsma, als muzikant opgeleid aan de Academie voor Popcultuur in Leeuwarden, gaat voor Tammo zingt Staal met een band de theaters in. ,,Mark Pepping op accordeon, toetsenist Jasper Stuut en Marius op gitaar. De gitaar zorgt soms voor een extra muzikaal sausje. Muziek maken doe ik al heel lang, maar sketches en verhalen zijn nieuwe dingen voor mij. Dat is ontzettend spannend.”

Opgegroeid in Midwolda, als zoon van dirigent en muzikant Meeuwes Jan Peetsma, kent hij de muziek van Staal al heel lang. ,,Maar vroeger speelde het geen belangrijke rol in mijn leven. Mijn vader speelde vooral de bekende liedjes als Mien toentje en ‘t Het nog nooit zo donker west, die elke Groninger kent.”

Dat was anders bij Marius van der Leij, met wie Peetsma al sinds de popacademie samenspeelt, eerst in coverband Diss Nie Okay en later in The Given Horse. Peetsma is nu het gezicht, maar ze doen nog steeds alles samen. ,,Marius doet veel management. Zijn vader, Sjoerd van der Leij, heeft de Friese versies van Ede Staals liedjes gemaakt. Hij is er dus echt mee opgegroeid.”

Bij Peetsma viel het kwartje halverwege zijn twintiger jaren. ,,Dan ga je je afvragen: Wat gebeurt hier eigenlijk? Die teksten kwamen toen goed binnen. Je gaat nadenken over de provincie, de mensen en het landschap. En wat dat voor je betekent. Toen ben ik me echt in Ede Staal gaan verdiepen en dan ontdek je ook wat zijn muziek met andere mensen doet.”

Het is niet de eerste keer dat Peetsma liedjes van Staal zingt. ,,Met The Given Horse hebben we in 2019 op het Ede Staal Muziekfestival in Leens vijf liedjes van hem gespeeld. Toen zijn we er helemaal ingedoken. Als Tammo heb ik later ook met het Noordpool Orkest een paar liedjes gedaan. Daarna ontstond al snel het idee voor een theatervoorstelling.”

En dan te bedenken dat het typetje TikTok Tammo eigenlijk bij toeval is ontstaan. Door corona vielen de optredens van The Given Horse stil. Peetsma en Van der Leij begonnen daarom een sociale-mediabedrijfje, Dive In, waarvoor Peetsma zich verdiepte in TikTok. Hij verzon Tammo, plaatste een paar filmpjes en binnen een paar weken had hij duizenden volgers.

Inmiddels wordt hij op straat herkend. ,,Daar moet ik wel aan wennen”, zegt Peetsma. ,,Mensen reageren over het algemeen positief. Ik ben geen politicus. En in Winsum zijn ze inmiddels wel aan me gewend, maar ik hou er wel rekening mee als ik ga stappen. Je bent je vrijheid een beetje kwijt.”

Dive In ligt inmiddels stil. The Given Horse is voorbij. De focus ligt nu op Tammo en alles daaromheen. ,,Het bedrijf liep ineens ook heel goed, mede door het succes van Tammo. We hadden het op den duur gewoon te druk met alle optredens en klanten. Op een gegeven moment dacht ik: Ik wil dit niet.”

Hoe lang ze doorgaan met Tammo weet Peetsma niet. ,,Zo lang het leuk blijft voor ons en de mensen. Misschien komt Tammo nog een keer met een voorstelling met eigen muziek.” Maar eerst Ede Staal en het levensverhaal van Tammo. ,,Veel dingen die Tammo meemaakt, overlappen met mijn eigen leven. Hij komt net als ik uit Midwolda, ik heb vroeger ook veel gevist, dat soort dingen.”

De kaartverkoop loopt zo goed dat de meeste voorstellingen straks uitverkocht zullen zijn. ,,Dat verrast me wel”, zegt Peetsma. ,,Bij het Bietn Feest in oktober in Groningen moesten we er flink aan trekken, ondanks een heel goede line-up met Mooi Wark en Wia Buze. Dat was niet uitverkocht. Nu gaat het zo goed, dat er misschien nog wel meer theaterconcerten volgen.”