Teletekst bestaat 45 jaar, maar heeft dit nieuwsmedium nog toekomst?

Teletekst is een nieuwsdienst van de NOS. In korte berichten van maximaal 24 regels van 40 tekens wordt het belangrijkste nieuws uit binnen- en buitenland weergegeven. Ook de belangrijkste sportberichten, het weerbericht en verkeers-, vlucht- en scheepvaartgegevens worden vermeld. Voor doven en slechthorenden werd het al snel een belangrijk medium vanwege de ondertiteling bij televisieprogramma’s.

Toen het medium op 1 april 1980 van start ging, waren de pagina’s uitsluitend op te roepen via de televisie. Kijkers moesten daarvoor wel een toestel met zogeheten decoder aanschaffen, die de Teletekst-pagina’s kon oproepen. Zo’n ontvanger kostte destijds rond de drieduizend gulden (omgerekend zonder inflatie zo’n 1400 euro). In de begindagen had Teletekst daardoor slechts 2000 gebruikers.

Teletekst is een Amerikaanse uitvinding, maar opvallend genoeg zagen de Amerikanen geen brood in dit nieuwsmedium vanwege de kosten. De Britse BBC, dat kan leunen op overheidssteun, omarmde het medium en lanceerde het als Ceefax (BBC Facts).

Journalisten van de NOS lieten  zich in 1976 in Londen door de BBC bijpraten over de mogelijkheden van de tekstberichten op televisie. Zij raakten enthousiast over de mogelijkheden en sloegen uitgebreid aan het testen. Op 1 april 1980 waren de eerste pagina’s oproepbaar.

Dat viel tegen. Aanvankelijk hadden kijkers nog geen toestellen waarmee de nieuwe dienst kon worden geopend. Nieuwsdienst ANP was verre van gelukkig met de komst van de nieuwe concurrent. Dagbladen in Nederland vreesden voor hun positie omdat het nieuws voortaan via de pagina’s op televisie sneller voor de consument beschikbaar zou zijn.

Later werd Teletekst een belangrijk onderdeel van het Nederlandse medialandschap. In de Haagse politiek is meermalen een motie ingediend voor het behoud van de service.

Met zijn 45 jaar is Teletekst onderhand een oud nieuwsmedium. Om niet te zeggen bejaard. Jongeren zullen Teletekst niet zo snel gebruiken. Op moderne televisies is Teletekst bovendien slecht te vinden. Daarentegen is de nieuwsdienst tegenwoordig natuurlijk op internet te vinden en is er een app voor de smartphones.

Die app is misschien wel de redding van de berichtenservice. Vorig jaar werd de Teletekst-app dagelijks door gemiddeld 690.000 mensen geraadpleegd. Zij openden de app gemiddeld 2,4 miljoen keer per dag. De nieuwsindex op pagina 101 werd met 1,9 miljard keer in 2024 het vaakst geopend, gevolgd door de voetbalindex 801, met 530 miljoen bezoeken.

Het is relatief snel en bondig. Er is geen reclame, bijna geen beeld en geen geluid. Saai? Ja, maar tegelijkertijd ook rustig en overzichtelijk. Met het lezen van een paar pagina’s in slechts enkele minuten ben je redelijk ‘bijgepraat’.

Maarten van Rossem is al jaren een fan van Teletekst: ,,Het meest informatieve en minst ergerniswekkende tv-programma. Er is geen presentator, geen overbodig gelul, het is zonder nutteloze poppenkast.”

Oud-wielrenner en meervoudig wereldkampioen Annemiek van Vleuten is door haar vader verslingerd geraakt aan teletekst: ,,Die had het altijd aanstaan. Vooral de voetbaluitslagen op pagina 651, die later naar de 800 verhuisden. Er kwam dan een plusje bij de laatst scorende partij. Op zondagmiddag stond dat bij ons standaard aan. Dan kwam ik vaak naar de huiskamer om even te kijken.”

Ze gebruikt Teletekst nog steeds. ,,Mijn vrienden lachen me daar heel erg over uit. ‘Het is de omgedraaide wereld dat je de 101 gaat installeren op je telefoon’, zeggen ze dan. Maar ik vind het juist heel geschikt voor een app, omdat het heel overzichtelijk en snel is.”

Bij de NOS zijn ze ervan overtuigd dat Teletekst nog jaren meekan in de wereld van de snelle nieuwsvoorziening. De omroep heeft een paar jaar terug flink geïnvesteerd in programmatuur.