Acteur Bart Harder (35) over mannen in wandelfilm The North: ‘Stilzwijgend de berg op en af’

Acteur Bart Harder (Leeuwarden, 1989) speelt Chris in de film The North, een van de twee mannen die met een wandeltocht hun oude, maar ingedutte vriendschap nieuw leven willen inblazen. Chris en zijn kameraad LIuis – gespeeld door de Spaanse acteur Carles Pulido – wandelen samen 600 kilometer door de Schotse Hooglanden: de West Highland Way en Cape Wrath. Met rugzakken van minimaal 20 kilo.

Regisseur Bart Schrijver had de oud-Leeuwarder mede voor deze rol benaderd omdat de acteur, met zijn broer en zijn vader, al twee keer in Zweden een hike van 110 kilometer had voltooid. De acteur was meteen enthousiast over het plan vanwege het avontuurlijke karakter.

Anders dan bij ‘gewone films’ bijvoorbeeld zouden de scènes in chronologische volgorde worden opgenomen. ,,Maar je weet bij een hike nooit van tevoren hoe dingen gaan lopen en of het wel regent op het moment dat je een regenscène hebt ingepland. Het script moest daarom steeds aangepast worden.’’

Ook herkent de acteur het thema van vriendschappen die langzaam dreigen uit te doven omdat levens mettertijd uiteenlopen. ,,Richting de 30 krijgt iedereen zijn eigen leven – al dan niet met een partner en kinderen – en dan is het niet meer zo vanzelfsprekend dat je wekelijks samen in de kroeg zit.’’

Dat geldt ook voor de twee kameraden in The North. Ze zijn uit elkaar gegroeid. De één, Chris, heeft een vriendin en kinderwens, de ander, LIuis, is single en moet nog niet aan kinderen denken. ,,Dat gesprek over kinderen schuurt ook een beetje’’, vertelt Harder, ,,omdat ze ineens merken dat ze wel op hetzelfde pad lopen, maar tegelijkertijd ook weer niet. Het besef: dit zou weleens onze laatste wandeling kunnen zijn.’’

Chris heeft niet meegekregen dat LIuis 3 jaar eerder zaadbalkanker overleefde. Daar komt Chris toevallig achter tijdens de hike. De Spanjaard begint er over nadat een andere hiker vertelt dat hij deze vorm van kanker heeft gehad. Chris rept er vervolgens met geen woord meer over. Er worden gesprekken gevoerd, maar die blijven oppervlakkig.

,,Zeker voor ons mannen geldt’’, vervolgt Harder, ,,dat we er niet zo goed in zijn om de moeilijke dingen in het leven met elkaar te bespreken. Wij zijn toch gewend om onze eigen pijn zelf te dragen? Ik denk dat je met twee vrouwelijke hoofdrolspelers een heel andere film had gehad.’’

In deze film wordt veel gezucht, gezwoegd en gezwegen. Minutenlange takes van wandelende bergschoenen en het repeterende geluid van knisperend gruis of zacht gras daaronder. De vogels verzorgen de filmmuziek.

,,Je gaat stilzwijgend de berg op en af’’, zegt Harder. ,,Soms ben je ook gewoon te moe voor een diepgaand gesprek. Bovendien zorgt die rust, dat zwijgen er voor dat kijkers ruimte krijgen voor eigen interpretatie.’’ Los daarvan: niet alles hoeft besproken te worden. Dat kan juist getuigen van diepe vriendschap. Een knuffel of een schouderklopje zegt vaak genoeg. Dat neemt niet weg dat deze heren ook echt wel zaken uit de weg gaan.’’

In deze film speelt eigenlijk de natuur de hoofdrol. Adembenemende panorama’s van de Schotse Hooglanden, gevangen door cameraman Twan Peeters. In dit oeroude, majestueuze decor wordt alles relatief. Ook de kleine, zwoegende wandelaar.

Ongeveer de helft van de 600 kilometer lange tocht heeft de crew daadwerkelijk zelf afgelegd. Weer of geen weer. ,,We hebben heel mooie, maar ook echt zware momenten meegemaakt’’, vertelt Harder. ,,Een muggenplaag van Bijbelse proporties bijvoorbeeld.’’

,,Ik weet nog dat ik in de tent lag en steeds tikketikketik hoorde op het tentzeil. ,,Regent het?’’, riep ik. ,,Nee, midges’’, antwoordde een van de crewleden buiten. ,,Oftewel: de zwarte steekmuggen waar Schotland van vergeven is in de zomermaanden. Het waren er echt miljoenen. Toen hebben we noodgedwongen de boel opgepakt en een andere locatie gezocht.’’

,,We hadden ook een keer regenscènes gepland, terwijl het niet ging regenen. Maar er waren wel weer midges. Daarvan hebben we toen maar gebruikgemaakt. De muggen namen de rol van de regen over en dat heeft eigenlijk ook wel weer heel leuke beelden opgeleverd.’’

Hij herinnert zich ook ,,een monsterlijke hike’’, waarbij ze 27 kilometer zouden afleggen. ,,Het weer was niet best en dan druk ik me zacht uit. Het bleef maar regenen en we kwamen ook direct in een soort moeras terecht. Daar moesten we doorheen. Ik had goeie bergschoenen, maar als daar één keer water in komt, krijg je het er niet meer uit. Ik heb mijn schoenen wel vier keer geleegd. Het bleef maar klotsen. Het was soms zwaar, maar toch heb vooral heel veel genoten. Je bent de hele dag buiten, slaapt op mooiste locaties en mag ook nog eens betaald hiken.’’

In het echte leven zijn de twee acteurs ook vrienden geworden: ,,Absoluut’’, zegt hij, ,,vanaf dag 1 was het lachen-gieren-brullen. We gaven elkaar ook veel vrijheid bij het spelen. Heel bijzonder. Het is gewoon echt een lieverd, een heel mooie man, open en vriendelijk.’’

Op momenten dat de Spanjaard het onderweg zwaar had, dan vroeg Harder, net als in de film: ,,Are you okay?’’ Als Carles vervolgens ietwat chagrijnig keek en zei: ,,I’m neutral”, dan wist hij genoeg en liet hij zijn kompaan even met rust.

,,Nothing brings out the truth in you like walking for a long time in nature’’, zegt een Schotse hiker onderweg tegen de twee vrienden. (’Niets brengt de waarheid in jou zo naar boven als een lange wandeling in de natuur’.)

Dat betrekt Harder ook op zichzelf: ,,Ik heb het inzicht gekregen, dat je eigenlijk met zoveel ruis in je leven rondloopt. In Schotland was alles kraakhelder: lopen, acteren, tent opzetten en genieten van de natuur. Meer bestond er niet.’’

,,In mijn dagelijks leven ben ik soms met vijftig dingen tegelijk bezig en word ik nogal eens geleefd door mijn agenda. In Schotland werd ik vooral geleefd door mijn voeten en mijn ogen. Ik heb nog nooit zo vaak naar de lucht gekeken: wat doen de wolken, hoe staat de wind?’’

,,Heel overzichtelijk allemaal en voor zo ver het dat niet was, lag ons lot in handen van de natuur. En dat kun je toch makkelijker loslaten. Elke keer als ik op YouTube naar onze Behind the scenes-opnames kijk, krijg ik weer heimwee. Dan wil ik mijn tentje pakken, de natuur in en gewoon weer lopen.’’

Inmiddels werkt Bart Harder 10 jaar als acteur. Hij speelde eerder onder meer in de tv-series Mocro Maffia (rechercheur Dick Dewus), Het jaar van Fortuyn (Volkert van der Graaf), Hoogvliegers (Dennis van der Waal) en Ted Lasso (Bart the Bartender).