Werkzaamheden op de set van '23 Brieven van Vincent'. Foto: Robert Schepers
De Drentse filmproducent Rob Camies van ZODfilm is het mikpunt van felle kritiek uit de eigen filmploeg. Meerdere (voormalige) crewleden van ‘23 Brieven van Vincent’ en ‘Grenzeloos Verraad’ stapten op na botsingen met hem. Zij spreken van gebroken beloften, manipulatie en intimidatie. Camies noemt dat ‘volstrekte onzin’.
Robert Schepers, verantwoordelijk voor het camerawerk (director of photography) bij beide projecten, gooide een steen in de vijver met een kritisch stuk op Facebook. Daarin beschrijft hij hoe hij zich jarenlang met hart en ziel inzette, maar uiteindelijk vooral teleurstelling oogstte.
Schepers’ verhaal staat niet op zichzelf. Meerdere betrokkenen vertellen aan deze krant hoe hun aanvankelijke enthousiasme omsloeg in frustratie en wantrouwen. „Er werd druk uitgeoefend, mensen zijn tegen elkaar uitgespeeld”, zegt een oud-medewerker die anoniem wil blijven.
Verscheidene crewleden stapten op na botsingen met Camies. „Hij manipuleert en intimideert. Ik had liever gezwegen, maar ik wil niet dat jonge makers in dezelfde val lopen.”
‘Geen winst gemaakt’
Volgens Schepers ontbrak het bij het maken van de films aan transparantie, waardering en onderlinge loyaliteit. Iedereen werkte destijds vrijwillig mee aan Grenzeloos Verraad, stelt hij, met de mondelinge afspraak dat eventuele opbrengsten eerlijk zouden worden gedeeld.
Een vergoeding bleef uit, ondanks bioscoopvertoningen, internationale distributie en een Netflix-release. Schepers: „De officiële boodschap was: er is geen winst gemaakt. Geen cijfers, geen transparantie en dus ook geen enkele verdeling. De dvd hebben we zelf moeten kopen in de winkel.”
Tijdens het Van Gogh-project voelde hij zich afgeserveerd. „De belofte was helder: dit keer zou alles netjes geregeld zijn. Er was subsidie, er was budget. Ik werd gevraagd offertes te maken, maar later vroeg men of ik het toch vrijwillig kon doen. Toen ik weigerde, begon de productie alsnog – met een andere, volledig betaalde crew.”
Uiteindelijk werd Schepers opnieuw benaderd, toen de ingehuurde crew opstapte na geruzie op de set. „Ik heb veertien draaidagen gedaan, met mijn eigen apparatuur, tegen betaling.”
Een kijkje achter de schermen bij de opnamen van de Van Gogh-film. Foto: Robert Schepers
Een contract waarin hij al zijn zeggenschap over de beelden moest opgeven, voelde volgens Schepers ‘als een poging om je juridisch buitenspel te zetten’. Toch tekende hij. „Het voelde niet goed. Helemaal niet. Maar niet tekenen betekende dat ik het project meteen moest verlaten. Dus ik tekende, met pijn in mijn hart. Omdat ik geloofde in de film. In de mensen. En omdat ik het wilde afmaken.”
Toen Schepers hoorde dat er onlangs via crowdfunding ruim 12.500 euro is opgehaald, zonder een cent voor de crew, was voor hem de maat vol. „Je bent alleen nodig als het lastig wordt.”
Na twee dagen opgestapt
Filmmaker Niels Brouwers liep eveneens vast. Hij hield het al na twee draaidagen van 23 Brieven van Vincent voor gezien, net als regisseur Sander Blom, de opnameleider en de visagiste. Brouwers wijst erop dat de film, over de tijd van Van Gogh in Drenthe, in 2021 anderhalve ton subsidie kreeg van de provincie Drenthe, maar nog steeds niet af is.
„Rob heeft het verpest voor anderen”, denkt Brouwers. „Die anderhalve ton is op, als we het mogen geloven, en er ligt nog steeds weinig tastbaars. Andere Drentse filmmakers zitten straks met de gevolgen. Want de provincie denkt echt wel twee keer na voordat ze nog een keer zoiets financiert.”
Volgens Brouwers blijft het project ‘onophoudelijk geld bloeden’ door een gebrek aan professionaliteit. „Door productionele fouten liepen we op beide draaidagen direct achter. Op de eerste dag parkeerden we op een terrein waarvan de eigenaar expliciet had gevraagd dat niet te doen – maar Rob had ons juist verteld dat het wél mocht.”
Een dag later escaleerde het bij een andere opnamelocatie. „De eigenaar was woedend omdat afspraken – onbekend bij de crew – niet werden nagekomen. Hij zei dat zijn dochter was geïntimideerd door Rob en dat er misbruik werd gemaakt van medewerkers met een rugzakje.” De eigenaar bevestigt desgevraagd dat hij dit destijds zo heeft ervaren.
‘Past totaal niet bij mijn karakter’
Producent Rob Camies wijst in een reactie de beschuldigingen resoluut van de hand. Hij stelt dat veel vrijwilligers en betrokkenen de samenwerking juist als positief hebben ervaren. „Ik vind het heel erg dat ik beschuldigd word van intimidatie. Dat is volstrekte onzin. Het past totaal niet bij mijn karakter.”
Het beeld dat wordt geschetst noemt hij schadelijk voor de Van Gogh-film. „Dit biedt een podium aan mensen met een flinke dosis rancune, terwijl wij op 9 juli onze laatste draaidag hebben en toewerken naar een première dit najaar. Dat we ondanks het zeer kleine budget toch doorvechten om elke keer weer een draaidag voor elkaar te boksen, zegt genoeg.”
Rob Camies
Rob Camies (Emmen, 1974) is voorzitter van stichting ZODfilm (Zuidoost-Drenthe Film). Die stichting heeft als missie de culturele identiteit van Drenthe en de bredere Saksische streek te bevorderen. Het belangrijkste middel daartoe is het maken en distribueren van audiovisuele producties.
Camies zat vanaf 2019 voor Forum voor Democratie (FvD) in de Provinciale Staten van Drenthe, maar stapte in november 2020 met drie anderen uit de fractie. Het viertal sloot zich aan bij JA21, dat na de verkiezingen in 2023 met één zetel – en zonder Camies – terugkeerde in de Staten.
Naast zijn filmactiviteiten werkt Camies sinds 2022 als technisch consultant. Sinds augustus 2023 is hij tevens secretaris van Stichting Bliksum Films, gericht op promotie van Friese film- en taalprojecten.
Rob Camies. Foto: Archief Duncan Wijting
Naar eigen zeggen steekt hij er voortdurend eigen geld in. „Dit is geen verdienmodel, ZODfilm is een ANBI (een algemeen nut beogende instelling, red.). Ik doe dit omdat ik geloof in verhalen uit het Noorden. Ik wil dat dit soort projecten hier ook bestaan.”
De productiekosten van Grenzeloos Verraad zijn volgens hem nooit terugverdiend. „De distributeur geeft aan nog niet uit de kosten te zijn. Derhalve is er ook geen winst om uit te keren aan de stichting.”
Acteur en scenarist Peter Nillesen, die samen met Camies het script schreef en de hoofdrol speelde in Grenzeloos Verraad, neemt het op voor de producent. „Robert heeft altijd waardering gekregen, ook publiekelijk van mij. Maar wat hij nu doet, schaadt het project. Dat vind ik teleurstellend en pijnlijk.”
Hij vindt dat zijn film onterecht in een kwaad daglicht wordt gezet. „Ik ben echt zwaar teleurgesteld. Ik heb met honderden vrijwilligers iets moois neergezet, uit pure passie. En dan komt dit binnen als een dolksteek.”
Nillesen zegt dat hij buiten ZODfilm om met financiële bijdragen over de brug kwam. „Ik heb Robert uit eigen zak betaald, 200 euro contant per draaidag.”
‘Dit verbaast me niet heel erg’
Gerrit Kamstra was coördinator cultuurprojecten van de provincie Drenthe toen in 2021 de subsidie voor de Van Gogh-film werd toegekend. Hij bevestigt dat in de jaren erna verschillende signalen zijn binnengekomen over spanningen en conflicten op de werkvloer.
„Dit verbaast me niet heel erg”, reageert hij. „Rob is een veelbesproken figuur binnen dat wereldje. Ik heb herhaaldelijk gehoord dat er gedoe was, dat mensen opstapten. Rob kan een moeilijke man zijn in de samenwerking, dat weet ik ook.”
Kamstra benadrukt dat de provincie geen uitvoerende rol speelt. „We toetsen een plan vooraf, beoordelen de begroting en haalbaarheid, en dan geven we eenmalige steun.” Maar, zegt hij: „Als we dit allemaal van tevoren hadden geweten, dan was het misschien anders gelopen.”
De situatie stemt wat hem betreft tot nadenken. „Het is niet de bedoeling dat projecten met overheidssteun alleen maar voor stront aan de knikker zorgen. En ik zou nu toch wel graag die Van Gogh-film een keer willen zien. Want daar is die subsidie uiteindelijk voor bedoeld.”
De film 23 Brieven van Vincent speelt in het najaar van 1883, toen schilder Vincent van Gogh door Drenthe trok en 23 brieven schreef, voornamelijk aan zijn broer Theo. Pim Muda speelt de hoofdrol van Vincent van Gogh. Nadat de release een aantal keren is uitgesteld, mikt ZODfilm nu op een première in het najaar van 2025. Grenzeloos Verraad, een verhaal over een strijd tussen eer en geweten tijdens de Tweede Wereldoorlog, ging op 27 maart 2023 in première in het Atlas Theater in Emmen.
Achter het verhaal
Welke afwegingen maakte cultuurjournalist Martin Groenewold bij het schrijven van het artikel Ophef rond Drentse filmproducent? Hij beantwoordt vijf vragen.
Door Leonie Sinnema
Hoe kwam je dit verhaal op het spoor?
„Door een kritische publicatie op Facebook van cameraman Robert Schepers. Hij noemde daarin niet de naam van Camies, maar het was duidelijk dat het om hem ging. Ik heb Camies meteen om een reactie gevraagd, maar hij ontkrachtte alles.”
„Vervolgens benaderde ik mensen die reageerden op het bericht van Schepers. Mensen hoorden dat ik ermee bezig was en benaderden mij rechtstreeks.”
Waarom vind je dat DVHN-lezers hiervan moeten weten?
„Dat is tweeledig. Het gaat aan de ene kant om de besteding van publiek geld, aan de andere kant om integer handelen in de cultuursector. Over het eerste kan je zeggen: een subsidie van 1,5 ton is geen wereldschokkend bedrag, zeker niet voor het maken van een historische film. Maar het is wel publiek geld, je had het ook anders kunnen besteden. Het project waarvoor het geld was bedoeld is bovendien nog steeds niet afgerond.”
„Daarnaast werken in de cultuursector veel mensen die erg gepassioneerd zijn over wat ze doen. Dat maakt ze extra kwetsbaar. Niet voor niets bestaat er een governance code, een instrument voor goed bestuur en toezicht in de cultuursector, en een fair practice code die stelt dat kunstenaars een eerlijke beloning verdienen voor hun inspanningen.”
„Bij de film Grenzeloos Verraad was het helder dat het om een vrijwilligersproject ging. Bij de film over Van Gogh was dat anders. Daarvoor is die subsidie verstrekt, werd aan medewerkers gevraagd offertes te schrijven en is onlangs een crowdfundingcampagne opgetuigd. Vervolgens ging van die crowdfunding geen cent naar medewerkers aan de film. Dat is voor sommigen het breekpunt geweest om hun verhaal te willen doen. Maar dit verhaal is meer dan alleen een financiële afrekening.”
Hoeveel mensen heb je gesproken en waarom voer je anonieme bronnen op?
„Dat laatste vind ik altijd lastig. Je hebt liever dat mensen met naam en toenaam hun verhaal vertellen. Dat maakt het voor lezers transparant, iets anoniem beweren is gemakkelijker. Maar in een kleine, hechte filmwereld is de angst voor reputatieschade of toekomstige uitsluiting reëel.”
„Ik heb in totaal elf mensen gesproken, van wie een aantal anoniem wil blijven. Zij vertelden onafhankelijk van elkaar veel dezelfde dingen. De informatie die ik op basis van meerdere bronnen kon staven kwam in het artikel terecht.”
Rob Camies is natuurlijk niet blij met dit verhaal. Ook scenarioschrijver en hoofdrolspeler van Grenzeloos Verraad Peter Nillesen vreest imagoschade. Hoe ga je daarmee om?
„Natuurlijk vind ik het lastig als mensen zich geraakt of beschadigd voelen – zeker als het gaat om mensen die met veel inzet en passie iets hebben opgebouwd. Maar het is mijn taak als journalist om relevante en controleerbare informatie naar buiten te brengen, ook als die ongunstig is voor betrokkenen. Ik heb geprobeerd dat zorgvuldig en evenwichtig te doen, door hoor en wederhoor toe te passen en meerdere bronnen te spreken. Daarbij gaat het artikel niet over de films zelf, maar over de werkwijze van de producent.”
Hoe kijk je terug op het schrijven van dit artikel?
„Ik ben er, tussen de bedrijven door, zo’n twee weken mee bezig geweest. Elk citaat is gecheckt en elke betrokkene heeft uitgebreid gelegenheid gehad te reageren, dat vind ik belangrijk. Ik vind dat dit verhaal verteld moest worden.”
We vinden het belangrijk om uit te leggen hoe we ons werk doen. Daarom introduceren we de rubriek ‘Achter het verhaal’. Heb je ook een vraag aan Martin of wil je reageren? Mail naar
