Jeugdauteur Pim Lammers trok zich terug als schrijver van het Kinderboekenweekgedicht 2023 nadat hij met de dood werd bedreigd, omdat hij schrijft over gender en seksualiteit. Collega-schrijvers zijn ontzet.
Het persbericht van de stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek (CPNB) kwam zaterdagmiddag: de 29-jarige schrijver Pim Lammers trekt zich terug als schrijver van het Boekenweekgedicht, omdat hij doodsbedreigingen heeft gekregen.
Op social media ontstond afgelopen weekeinde een hetze over een verhaal dat Lammers, die opgroeide in Norg en Oosterwolde, in 2015 schreef. Trainer is een fictief verhaal, bestemd voor volwassenen, over de affectie tussen een tiener en zijn voetbaltrainer.
Homofoob
Enkele christelijke groeperingen, waaronder de rechtse actiegroep Gezin In Gevaar die ijvert tegen ‘de lhtb-dictatuur’, en Tweede Kamerlid Wybren van Haga namen er aanstoot aan. Het voormalig Forum voor Democratie-lid stelde Kamervragen. Men stortte zich vervolgens op de jonge schrijver die onder meer het verwijt kreeg een pedofilieactivist te zijn. Fragmentjes uit het verhaal werden massaal gedeeld.
Er klopt niets van de aantijgingen, stelt Lammers. Hij heeft aangifte gedaan en was dit weekeinde niet beschikbaar voor commentaar.
Het thema van de Kinderboekenweek is dit jaar ‘bij mij thuis, over de unieke cultuur en bijzondere gewoontes in je eigen huis’. Daarom was Lammers, die schrijft over gender, inclusiviteit en als kind jezelf kunnen zijn, als boekenweekdichter gekozen. In 2018 won hij een Zilveren Griffel met het eerste transgenderprentenboek Het lammetje dat een varken is.
Het CPNB laat weten verontwaardigd te zijn over de doodsbedreigingen en stelt dat de literaire vrijheid onder extreme en onacceptabele druk staat.
Rug recht houden
De 94-jarige schrijver Dolf Verroen uit Sint Nicolaasga viel een paar jaar geleden ook ten prooi aan een Twitter-hetze en ontving doodsbedreigingen. ,,Ik heb me er niets van aangetrokken, maar het waren er ook maar een stuk of tien’’, zegt hij. Verroen kent Lammers en vindt hem een ,,ontzettend aardige en betrouwbare man die echt strijdt voor gelijkheid’’.
Verroen vindt het jammer dat hij zich heeft teruggetrokken. ,,Ik vind dat je hier niet voor moet buigen, je moet je rug recht houden, maar dat kan zo’n jonge schrijver natuurlijk niet alleen, daar heb je het CPNB voor nodig. Hoe dan ook: je moet nooit opzij gaan voor dit soort mensen.’’
Verroen realiseert zich wat een ramp dit voor Lammers is. Hij krijgt een stempel waar hij moeilijk vanaf kan komen, het zal steeds op internet opduiken. ,,Terwijl hij niets met pedofilie te maken heeft, hij is net als ik een doodgewone homo die schrijft.’’
En het is zo ontzettend belangrijk, stelt Verroen, dat kinderen daarover kunnen lezen. ,,Je leeft in een wereld waarin alles anders is, zonder kaders waaraan je je vast kunt houden, schrijvers als Lammers bieden jongeren wel zo’n kader. Kijk, in zekere zin zijn we allemaal benepen mensen, maar de literatuur kan je daarvan verlossen!’’
Geen werkelijkheid, maar fictie
Ja, dat kan, zegt Jaap Robben die onlangs een bloemlezing van jeugdpoëzie samenstelde, maar dan moeten mensen wel kunnen lezen. Daar lijkt het nu verkeerd te gaan, want op basis van een paar zinnetjes formeert zich een horde woeste burgers die zich op een schrijver storten. En de zinnetjes waar het om gaat, zijn fictie, geen werkelijkheid. Dus waar hebben we het eigenlijk over?, stelt Robben.
,,Het is een doodenge en ziekelijke manier om iemand neer te sabelen. Er zijn een paar niche-groepen die elkaar opstoken, via social media gaan mensen vervolgens meepraten en dan heb je een pure hetze, een horde, die als bizons met een ongebreidelde woede ergens achteraan stormen op basis van een paar flarden die ze ergens hebben gelezen.’’
In die zin gaat de hele kwestie niet eens over Lammers, zegt Robben, maar over hoe mensen in een kolk worden getrokken en ,,over hoe iemand op basis van onzin verdacht wordt gemaakt’’. Een gevaarlijke cocktail, noemt hij dat.
,,Iemand die een thriller schrijft, is ook geen moordenaar.’’ De woede die ontstaat, is echter heel reëel. Robben: ,,Er ontstaat een lokroep, een heksenjacht, en dat is heel link.’’
Vreedzame samenleving
Schrijversvereniging PEN Nederland stelt dat een vreedzame samenleving onmogelijk is zonder literaire vrijheid en roept schrijvers op zich solidair te verklaren met Lammers. Dat gebeurt ook: schrijvers, onder wie Heleen van Royen en Jamal Ouariachi, spreken zich massaal uit op social media en schaffen de boeken van Lammers aan.
‘Ik ben Pim Lammers’, twittert Walter van den Berg. En LC- en DvhN-kinderboekenrecensent Jaap Friso schrijft: ‘Zorgelijk en verdrietig dat een goede kinderboekenmaker op deze manier gecanceld, bedreigd en gecensureerd wordt.’
