Daar is hij weer, de internettrol Driekus Vierkant. Nu met een pretentieuze Groningse thriller | recensie ★★☆☆☆

Toen X nog Twitter heette, startte een groepje noorderlingen onder de schuilnaam Driekus Vierkant een actie om een autofabriek voor Tesla’s deze kant op te halen. Dat trok ook de aandacht op de provinciehuizen, mogelijk dat er geld verdiend kon worden. Daarna liep het mis.

Ruim tien jaar later duikt Driekus Vierkant op als auteursnaam en hoofdpersoon in een schelmenroman over een paar Groningers en een Friese zendpiraat die tijdens een kroegentocht besluiten een Russische kernonderzeeër te stelen. Ze willen het vaartuig gebruiken om Kiel-Windeweer van nieuwe energie te voorzien.

Zoiets lijkt bizar, maar we leven in krankzinnige tijden en in literatuur kan alles. Dus maakt broccoliboer Driekus werk van het plan. Om te beginnen regelt hij bij de gemeente Midden-Groningen een vergunning voor een ligplaats. Drie maanden later enteren de mannen in de buurt van Sebastopol de K-295 Samara. Nu nog dat ding in Groningen zien te krijgen.

Smultatuli is een zeer merkwaardig boek. Dat begint met de titel, die verwijst naar de Max Havelaar van Multatuli uit 1860, een kritiek op het handelen van de Nederlandse overheid in toenmalig Nederlands-Indië. Vierkant heeft ook kritiek, vooral op hoe Groningen als wingewest is gebruikt, voor een roman een sterk uitgangspunt.

Vierkant opereert als schrijver op een geheel eigen niveau. Hij produceert zinnen als ‘Hij peinst in zichzelf’, ‘Boris zijn brein raast en hij denkt’ en ‘Ze passeert minstens twee lagen in de organisatie’. Hij laat voortdurend dingen ‘opschalen’ en ‘afschalen’, er wordt veel ingelogd en gehackt. Verwacht geen lyriek, reken op IT-proza. De toon is puberaal. Dat geldt niet alleen dialogen en de manier van denken van de personages, maar zeker ook de grappen.

Hier geen ‘pak van Sjaalman’, geen ingenieuze raamvertelling, maar een rechttoe-rechtaan-verhaal dat soms trekken van een thriller heeft, maar geen trillingen veroorzaakt. Dit alles gaat ten koste van de aanklacht tegen de overheid en ondergraaft ook de gesuggereerde oplossing. Terwijl die juist interessant is: ruimte voor autonomie en eigen energiebronnen.

Wat verder nog te klagen? De vormgeving is lelijk. Het boek leest niet fijn. Anders dan de cover belooft, is dit geen autobiografie. Er is geen sprake van een heroïsche opstand van Groningers. Anders dan wordt beschreven is de Navo geen nieuwe eenheid. En anders dan wordt beschreven is Vladimir Poetin nog steeds niet afgezet. Voor wie leven en werk serieus neemt, is bijna alles jammer.