Een pasgeboren kind in het Spaarbankbos bij Fluitenberg. Hoe leuk is dat?

Toen Anna Kramer uit Tynaarlo werd gevraagd een kunstwerk te maken, geïnspireerd op de bevrijding van Nederland in 1945, gingen haar gedachten uit naar het feest dat tachtig jaar geleden in heel Europa uitbrak. Nooit meer oorlog. Daar mag op gedronken worden. Proost!

Kramer besloot drankblikjes de kleur van vlaggen te geven: 27 in totaal. Voor elk lid van de Europese Unie één. Opdat we niet vergeten dat vrede, vrijheid en vertier gebaat zijn bij goede banden tussen landen – niet alleen economisch, maar ook cultureel. Samen vormen de blikjes de letter V en hebben ze een plek gekregen in het Spaarbankbos bij Fluitenberg.

Om de twee jaar kan daar in de zomer gewandeld worden langs werk van kunstenaars uit heel Nederland. Sejo Slingenberg en Jerry Bisschop namen het initiatief, maar droegen de organisatie over aan het Beeldend Collectief Drenthe. Meer handen maken licht werk. Dit jaar telt de compacte route twintig kunstwerken die elk op een eigen manier naar de bevrijding verwijzen.

Martha Veldthuis uit Ruinerwold is een van de deelnemers. Ze heeft een reusachtig kind in foetushouding in het bos achtergelaten: drie meter lang, 150 kilo zwaar. Voor de liefhebber: geëxpandeerd polystyreen met een harde coating en cortenstaal uitstraling. Wie zich net heeft gelaafd aan de drankblikjes, kan er de geboorte van iets nieuws in zien. Kunst bevrijdt. Kinderen bieden hoop voor de toekomst.

Maar zo is het beeld niet bedoeld. „Dit gaat erover dat sommige kinderen dingen meemaken die kinderen niet zouden moeten meemaken”, vertelt Veldthuis. Het idee ontstond na een brainstorm met andere leden van het collectief. „Vrijheid en bevrijding zijn belangrijke onderwerpen. Ze worden zelfs steeds belangrijker. Denk maar aan wat er in Gaza gebeurt. Verschrikkelijk. Ik kan het niet aanzien.”

Kunst maken kan helpen ermee om te gaan, zegt Veldthuis. „Iets maken is het enige wat ik kan doen. En dan hoop ik dat het gezien wordt en dat mensen met elkaar in gesprek gaan. En dat we dan samen tot het standpunt komen dat we dit niet moeten laten gebeuren. Als het om Gaza gaat, zouden we veel strenger moeten zijn tegen Israël. Dit kan toch niet?”

Denkend over de bevrijding besloot Hugo Galama uit Ansen een installatie te maken over wantrouwen. Hij tekende een reeks portretten en plaatste die op paaltjes in de grond. Elk gezicht toont een andere emotie, want wantrouwen uit zich bij ieder op zijn of haar manier. Er zitten ook bekende koppen tussen, van Donald Trump en Marjolein Faber – hoe zou het met de laatste zijn?

De installatie van Galama vertelt hoe de vrijheid wordt bedreigd en hoe complottheorieën de democratie ondermijnen. „Het gemak waarmee mensen meegaan in wat ze op sociale media zien, dat is een heel groot gevaar”, zegt hij. „Niet langer kritisch kranten lezen en het nieuws volgen, maar een eigen verhaal verzinnen – heel verontrustend.”

Wantrouwen en complotten zijn van alle tijden, maar hebben de laatste jaren een vlucht genomen. „Corona heeft een belangrijke rol gespeeld”, vermoedt Galama. „Politici en bestuurders hebben toen naar beste weten keuzes gemaakt die sommige mensen als te streng hebben ervaren. Daardoor zijn ze het vertrouwen in de overheid kwijtgeraakt, denk ik.”

Met zijn verzameling portretten wil Galama het zelfstandig denken stimuleren, maar ook amuseren. Als hulpmiddel heeft hij een spiegel tussen de portretten gezet, zodat we onszelf in de ogen kunnen kijken. „Het is belangrijk om goed naar jezelf te kijken”, zegt hij. „Hebben we zelf last van wantrouwen? Zijn wij zuiver? Gaan wij te makkelijk mee in de verhalen die we horen en lezen?”

Wie antwoorden zoekt, of verlegen zit om meer vragen en ideeën van kunstenaars over de bevrijding en vrijheid, kan tot 1 oktober terecht in het Spaarbankbos, Hoogeveenseweg 5 Fluitenberg.