In de abstracte kleurfeestjes van Leo Gestel kun je zijn bijna obsessieve enthousiasme navoelen | visualia 1406

Gestel raakte gebiologeerd door het landschap, door de kleuren, door het licht. Het zorgde ervoor dat hij als een bezetene aan het tekenen en schilderen sloeg. Mallorca zorgde voor een verandering in stijl en kleurgevoel in een tijd toen er allerlei vernieuwingen in de kunst plaatshadden.

De serie Mallorca-landschappen vormden indertijd een experimenteel hoogtepunt in de moderne Nederlandse kunst. Dat hoogtepunt krijgt nu volop aandacht in Museum Kranenburgh in Bergen, waar in Gestels tijd de Bergense School zich zou vestigen.

Net als Mondriaan wordt Leo Gestel gezien als een van de grote vernieuwers van de beeldende kunst in Nederland. Aan de wanden zien we zijn boomgaarden, baaien, havens en heuvels van Mallorca, ingenieuze composities, maar die gaan op de tentoonstelling al gauw over in een steeds verdergaande abstrahering van de werkelijkheid.

Licht en kleur dwongen Gestel om anders te werken, om te proberen niet de verschijningsvorm, maar de essentie van alles wat hij zag uit te drukken, steeds opnieuw. Dat leidde uiteindelijk tot volledig abstracte landschappen en havengezichten.

Je denkt na tien van zulke composities: nou heb ik het wel gezien. Maar als je dan opnieuw door de zaal wandelt, van de figuratieve studies die langzamerhand in abstracte kleurfeestjes veranderen, kun je het bijna in een obsessie veranderende enthousiasme van Gestel navoelen. Het zijn niet zomaar wat vrolijke kleurvlakjes, het zijn in wezen olijfbomen en struiken, huisjes, zeilen, water en land. Je maakt al kijkend de metamorfose mee.

Een jaar eerder, in 1913 was Leo Gestel al volop bezig met het abstraheren van de natuur. Maar toen hij buiten aan het schilderen was, maakte hij met zijn vriendin An Overtoom en het schilderspaar Else Berg en Mommie Schwarz plannen om naar Mallorca te gaan, lekker warm, veel zon, nieuwe onderwerpen. Daar zou Leo Gestel zich vervolgens helemaal verliezen in dat landschap. De anderen schilderden dat Mallorca-landschap ook, maar veel minder bezeten, meer overwogen, minder vergaand, zoals we op de tentoonstelling kunnen zien.

Mommie Schwarz en Else Berg maakten er heel mooie dingen. maar in de bijna doorschijnende vlakjes van Gestel verschijnen kubisme en futurisme. Het was bloedserieus en volslagen anders.