Vrijdag 28 oktober presenteren historici Sanne Meijer en Iris van den Brand hun nieuwe boek: ‘Vraauwlu. Groninger vrouwen in de geschiedenis’. Over Geziena Hamstra-Vos, Betsy Bakker-Nort en vele andere baanbrekende vrouwen uit Groningen. Een gesprek met Sanne Meijer.
„Drie jaar geleden organiseerde ik, in opdracht van De Verhalen van Groningen, samen met Iris van den Brand de Groninger Vrouwengalerij, een portrettengalerij met verhalen over vijftig bijzondere Groninger vrouwen uit het verleden. Na afloop zeiden veel mensen: wat jammer dat het niet iets blijvends is, komt er ook een boek van? Nou ja, daar zij we toen maar mee begonnen.”
„Klopt. Daarin lichten we aan de hand van thema’s, zoals wetenschap, politiek en kunst, vrouwen uit die belangrijk waren op een bepaald vakgebied, die een grote rol hebben gespeeld in bepaalde ontwikkelingen, et cetera. Dat koppelen we bovendien aan wandel- en fietsroutes, zodat je letterlijk in hun voetsporen kunt treden.”
Cover 'Vraauwlu'.
„Zeker! Zo was ik een boek aan het lezen van Kornelis ter Laan over de Groninger taal en cultuur. In een bijzinnetje noemt hij ene Geziena Hamstra-Vos, die veel betekend zou hebben voor de Groninger taal. Wat blijkt? Zij heeft waanzinnig veel Groningse toneelstukken geschreven. Die werden overal in het land opgevoerd en wonnen ook prijzen. Dat kwam ook omdat het in de jaren 20 en 30 van de vorige eeuw ‘in’ was om door het hele land Groningstalige verengingen op te richten. Geziena Hamstra-Vos woonde in Hilversum, maar ze kwam uit Saaksum.”
„Zo voelt het ook. Maar het gaat erom dat zoveel vrouwen nog altijd over het hoofd worden gezien. Aletta Jacobs staat natuurlijk in ons boek, daar kunnen we niet om heen. Maar zij is ook een beetje een excuustruus, met alle respect. Als het gaat over belangrijke vrouwen uit Groningen wordt er altijd naar haar gewezen. Voor andere vrouwen in haar buurt is daardoor veel minder aandacht geweest.”
„Titia van der Tuuk bijvoorbeeld, uit Nieuwolda. Die zette samen met Jacobs ludieke acties op om aandacht te vragen voor vrouwenkiesrecht. Of Annette Versluys-Poelman, uit Holwierde. Zij was de eerste voorzitter van de landelijke vereniging voor vrouwenrecht. Aletta was de laatste, dat weten de meeste mensen wel, maar Annette dus de eerste!”
„Daar lijkt het wel op. Kijk naar Betsy Bakker-Nort, ook iemand die iedereen zou moeten leren kennen. Zij was advocaat, een van de eerste rechtenstudentes en woonde in de Folkingestraat in Groningen. In haar proefschrift viel zij het huwelijksrecht aan, dat destijds nog zeer nadelig uitpakte voor de vrouw. Zij was een vriendin van Aletta Jacobs, ze gingen veel samen op pad. Ze was ook een van de eerste zeven vrouwen in de Tweede Kamer.
„Dat is sowieso het vermelden waard: toen vrouwen in 1922 voor het eerst mochten stemmen bij de Tweede Kamerverkiezingen, kwamen zeven vrouwen in de Kamer. Twee daarvan kwamen uit Groningen. Dat zegt wel iets over de politieke vooruitstrevendheid hier in het Noorden destijds.”
„Ja. Mijn favoriet is Cato Pekelharing-Dooier, voorzitter van de Groninger Vrouwenbond.”
„Binnen elk hoofdstuk lichten we ook een vrouw van nu uit, zoals Marte Röling, de bekende kunstenares in Uithuizen. Aan het einde van ieder hoofdstuk presenteren we ook een namenlijst, in de hoop dat iemand nog eens onderzoek gaat doen naar de vrouwen die daar in staan. In totaal komen er in ons boek wel een paar honderd vrouwen aan bod.”
„Zeker. Groningen heeft veel sterke en vooruitstrevende vrouwen voortgebracht: van excentrieke kunstenaars tot idealistische politici, en van wereldberoemde sopranen tot grensverleggende wetenschappers. Deze vrouwen worden nog altijd onderbelicht. Dat is erg, want het is belangrijk om te weten dat we op de schouders staan van vrouwen die de weg hebben geplaveid. Ook jonge vrouwen hebben rolmodellen nodig, en die rolmodellen hebben we ook hier in Groningen volop.”
„Daarbij: een boek zoals dit is nog niet eerder gemaakt. Überhaupt niet buiten de Randstad. Dus we hopen dat het ook een uitnodiging voor andere regio’s is om in de geschiedenis van hun ‘eigen’ vrouwen te duiken.”
Iris van den Brand & Sanne Meijer, Vraauwlu. Groninger vrouwen in de geschiedenis. Gebonden, 384 pagina’s, geïllustreerd en met routekaartjes. Uitgeverij Passage | 2022 | € 34,90 (pre-order en tijdens boekpresentatie € 29,90)
Boekpresentatie
De boekpresentatie is vrijdag 28 oktober 2022 in de Akerk in Grongingen. Er is muziek van Marlene Bakker en poëzie van Fieke Gosselaar en Lilian Zielstra. Genderhistorica Rozemarijn van der Wal geeft een inleiding op het boek. De eerste exemplaren van ‘Vraauwlu’ worden overhandigd aan 4 van de 5 Groninger vrouwen in de Tweede Kamer: Wieke Paulusma, Sandra Beckerman, Stieneke van der Graaf en Roelien Kamminga. Allemaal zullen ze iets vertellen over hun favoriete Groninger vrouw uit het verleden. Aanvang: 20:00 uur (inloop 19:30 uur). Toegang is gratis. Meer info: akerk.nl.
