Scène uit de geschrapte voorstelling 'Fortuyn' van Toneelgroep Jan Vos. Foto: Paul Hoes
Toneelgroep Jan Vos heeft alle kopers van tickets voor de voorstelling ‘Fortuyn’ een bericht gestuurd: de voorstelling gaat niet door. De naweeën van en onzekerheid door corona zijn daaraan debet. Om te beginnen is er dat schreeuwende gebrek aan technici.
Dit tekort is een bekend en haast verwoestend probleem in de cultuursector. Tijdens de lockdown kozen veel zzp’ers eieren voor hun geld en stapten over naar andere sectoren, zoals de bouw. De zekerheid en verdiensten daar voelen inmiddels zo vertrouwd aan dat ze nee zeggen tegen een terugkeer naar de cultuur.
Wie niet al weg is haakt af door de werkdruk
Toneelgroep Jan Vos maakte furore met onder meer de voorstellingen Mansholt, GAS en recent nog Grond, die in lange series op meer plekken in het Noorden werden gespeeld. Ook Fortuyn zou tot december in een landelijke tour diverse theaters in Groningen, Drenthe en Friesland aandoen, na de al lang afgeronde speelronde in Rotterdam. De voorstelling ging over het waarom van de groeiende populariteit van de later vermoorde Pim Fortuyn en zijn politieke beweging. Alle theaters zijn onlangs afgezegd.
,,We hebben bij onze laatste voorstellingen met veel verschillende technici moeten werken”, zegt Jeroen van den Berg. Hij vormt met Tjeerd Bischoff het artistieke hart van het gezelschap. ,,De technici die nog over zijn, hebben veel klussen tegelijk. Ze zijn slechts beperkt beschikbaar. En door de enorme werkdruk haken veel van hen ook nog eens overspannen af. Zo wordt het probleem nog eens vergroot.”
Theaters puilen uit met producties, maar niet met publiek
Er zijn meer factoren die een rol speelden in de beslissing. ,,Ook in financieel opzicht is het een te riskant project geworden. We hebben Fortuyn aan veel minder theaters kunnen verkopen dan de bedoeling was. De zalen zijn overboekt doordat heel veel voorstellingen zijn uitgesteld en doorgeschoven, en er daarnaast ook nieuwe producties voor komend seizoen waren gepland.”
Bovendien vreesde Van den Berg & Co een slechte zaalbezetting bij voorstellingen die wél zouden zijn doorgegaan. Hij doelt op de terughoudendheid van het publiek om na de lockdowns terug te keren naar de zalen. ,,Openluchtvoorstellingen doen het volgens mij overal prima. Die lopen moeiteloos vol. In theaters gaat dat moeizamer. Buiten voelen mensen zich veilig.”
Inderdaad trekken producties als Het verdriet van de Zuiderzee van Orkater (Friesland), Hollands Hoop door Zummerbühne (Groningen) en De Koopman van Venetië van het Shakespearetheater (Drenthe) tienduizenden bezoekers, en hebben ook de reguliere openluchttheaters op het platteland niks te klagen.
Ook nog een onzeker najaar
Dan is er nóg een afgelastingsargument voor Toneelgroep Jan Vos: de onzekerheid voor het najaar. ,,Niemand weet waar het heengaat met het virus. Misschien komen er wel weer maatregelen.” Bij elkaar opgeteld genoeg redenen om een streep door Fortuyn te halen. ,,Wij kunnen ons de kostenrisico’s domweg niet permitteren.”
Toneelgroep Jan Vos is van huis uit geen schouwburggezelschap, maar opgericht voor locatietheater. Zo komt er waarschijnlijk een nieuwe ronde voor Grond, die deze zomer een maand lang in Onnen werd gespeeld, in een boerenschuur. ,,We zijn voor november bezig een speelplek te zoeken in Deventer. In een oude fabriek bijvoorbeeld.”
