Bezoekcijfers musea opnieuw dramatisch vanwege corona. Drents Museum trekt alles uit de kast om tentoonstelling Frida Kahlo te verlengen

Het Groninger Museum kreeg afgelopen jaar 94.361 bezoekers over de vloer. Het Drents Museum deed het iets beter met 108.204 bezoekers. Bij het Fries Museum bleef de teller staan net boven 67.000.

,,Ik kijk ernaar met tranen in de ogen’’, zegt directeur Andreas Blühm van het Groninger Museum. ,,De helft van wat we willen. En dat al twee jaar achter elkaar. Het is slecht. En wanneer gaat het over? Het mag niet te lang duren, ook financieel niet. Tot dusver hebben we het gered dankzij steun en onze reserves – die zijn sterk verminderd. We bouwen niets op. Als dit zo blijft, moeten we opnieuw om steun aankloppen.’’

Het Drents Museum staat er ondanks de coronabeperkingen financieel prima voor, zegt directeur Harry Tupan. ,,Wat niet goed is, is dat we door de inkomstenderving niet de verwachte omzet kunnen maken. Dat heeft gevolgen voor investeringen op lange termijn. Het betekent dat er minder mogelijkheden komen om opnieuw een grote tentoonstelling zoals Viva la Frida – Life and art of Frida Kahlo naar Assen te halen.’’

Kort na de persconferentie werd bekend dat voor musea in Nederland 5,6 miljoen euro beschikbaar komt voor de periode tot 14 januari. Hoe dat geld verdeeld wordt, is nog onduidelijk. ,,Als het over alle musea wordt verdeeld, zal het niet de hoofdprijs zijn”, zegt Tupan. ,,Daar kun je over klagen en pruttelen, maar we hebben allemaal hetzelfde probleem. Ik ben blij dat er steun is.’’

In normale tijden is het juist in deze periode druk in de musea. Begin december waren de vooruitzichten zelfs goed. Blühm: ,,We zagen het aan de voorverkoop voor JR: Chronicles, het trok weer aan. En toen: baf! Nu is JR niet Rolling Stones en ook niet Frida Kahlo. De tentoonstelling loopt nog tot 12 juni. Die gaat vast weer open.’’

Het is zaak om moed te houden, zegt Blühm. ,,Dat lukt doordat het team er de moed in houdt. De ‘inhoudelijken’ werken achter de schermen gewoon verder aan hun projecten. De ‘werkvloer’ kan ook nog iets doen, aan onderhoud en voorbereidingen. De meest kwetsbare groep is de beveiliging en de flexbanen, die kunnen niks. Die verdienen extra aandacht.’’

Om de pijn van 2021 te verzachten legt het Groninger Museum komend jaar verschillende ijzers in het vuur. Veel aandacht gaat uit naar de tentoonstelling Bitterzoet Erfgoed – Zwart in Groningen over het slavernijverleden, waarbij wordt samengewerkt met een groot aantal instellingen en organisaties. Over een jaar is in het museum een overzichtstentoonstelling te zien over mode-ontwerper Gianni Versace.

Directeur Tupan van het Drents Museum gebruikt de lockdown om te zien of de Kahlo-tentoonstelling kan worden verlengd. Die staat nu tot eind maart gepland. ,,We hebben te maken met twee partijen. Een daarvan staat er in ieder geval voor open. Van de ander horen we het begin januari. Het moet wel een substantiële verlenging zijn. Twee weken erbij heeft geen zin. Vooralsnog ga ik ervan uit dat dit voorjaar In de ban van de Ararat, de tentoonstelling met archeologie uit Armenië, doorgaat.’’

Tupans collega Kris Callens van het Fries Museum houdt geen rekening met optimistische scenario’s. De volgende grote expositie A la campagne, met impressionisten uit Museum Boijmans van Beuningen zal op 19 februari openen. ,,Dat wordt nog spannend.’’ Maar ,,we bouwen wel, want als we dan open mogen, dan staat er iets’’.

Dat publiek dan wil komen, bleek het afgelopen jaar wel. Haute Bordure was vier maanden gesloten, maar vrijwel volledig uitverkocht toen de deuren eenmaal weer open mochten. En ook Icons was drukbezocht. Bovendien was deze laatste met tientallen stukken uit de National Portrait Gallery de hoogst gewaardeerde expositie ooit met een 8,7. ,,Hoger dan Escher (8,5) en hoger dan Alma Tadema (8,6). Dat zegt wel iets over onze eigen collectie’’, vindt Callens.

Het is daarom zo ontzettend ‘zuur’ dat het museum niet de beoogde 155.000 bezoekers heeft kunnen trekken. Financieel heeft dit gelukkig nog geen grote gevolgen. ,,We hebben coronasteun van het rijk kunnen uitsmeren over de komende drie jaar, zodat we in elk geval tentoonstellingen kunnen blijven maken.’’ Dankzij het tegenvallende weer viel het bezoek in de zomer mee. ,,En mensen hebben veel besteed in de winkel. We komen er daardoor redelijk ongeschonden doorheen.’’

Het is vooral moeilijk voor de freelance museumdocenten, die allerlei projecten in het water zagen vallen. ,,De laatste schoolsluiting betekende dat we achthonderd leerlingen misten.’’ En ook onder de vrijwilligers neemt het animo af. ,,Voor hen weegt het sociale aspect zwaar.’’

Voor volgend jaar zet Callens in op 120.000 bezoekers (ook omdat zijn plan Grutsk door de provincie niet is gehonoreerd, waarin hij inzette op voortzetting van 2016-2019). ,,We kunnen twee exposities per jaar doen, maar vooralsnog geen grote zoals Escher of Icons.’’ Dat de noordelijke musea het vooral moeten hebben van publiek uit de regio, Nederland en de buurlanden is in dit geval een voordeel. ,,We verliezen niet enorme bezoekersaantallen omdat er geen Japanners en Chinezen meer komen. In die zin lopen we minder risico.’’