Staatscommissie bepleit gematigde bevolkingsgroei naar 20 miljoen inwoners in 2050

Door vergrijzing, sterk teruglopende geboortecijfers en een gebrek op de sturing van migratie dreigt ons land anders komende jaren veel welvaart in te moeten leveren. Om ons welvaartsniveau overeind te houden is volgens een staatscommissie wel een ’gematigde bevolkingsgroei’ nodig, waardoor het bevolkingsaantal groeit tot zo’n 20 miljoen Nederlanders in 2050.

De overheid moet daarom veel meer langjarig beleid en regie gaan voeren om de ’brede welvaart’ voor ons land komende jaren overeind te houden, blijkt uit het rapport van de Staatscommissie Demografische Ontwikkelingen 2050. „Maar dat vereist wel een koers. En dat vergt robuuste keuzes”, aldus voorzitter Richard van Zwol.

Als er niets gebeurt voorziet hij op korte termijn een ’snelle bevolkingsgroei’, bijvoorbeeld door immigratie. Langjarige beleid is volgens hem ook nodig om op de lange termijn juist ook een snelle bevolkingskrimp te voorkomen. Dat kan ons land immers óók ontwrichten. Sturing op basis van demografie is van belang, zegt hij.

Nederland krijgt de komende jaren immers te maken met een ’blijvend oudere samenleving’ en die vergrijzing zorgt vooral tot toenemende personeelstekorten in bijvoorbeeld de zorg en het onderwijs, zo heeft de commissie van deskundigen beschreven. Door nú al langjarig beleid te maken, kunnen toekomstige problemen worden voorkomen.

Daarbij is het van belang dat de Tweede Kamer flink regie gaat voeren, juist ook op het gebied van migratie. De onderzoekers schrijven dat er ’robuust’ beleid nodig is op het gebied van arbeidsmigratie, studiemigratie, gezinsmigratie en asielmigratie. Volgens de commissie moeten er dan ook ’politieke meerjarenafspraken’ worden gemaakt voor alle vormen van migratie.

Maar het zou daarbij verstandig zijn als de politieke partijen voor álle vormen van migratie (arbeid, studie, asiel, gezinshereniging) cijfers gaan vaststellen. Dat moeten volgens de commissie ’bandbreedtes’ zijn, maar wel ’sturend op een jaargemiddelde dat past bij een gematigde groei van de bevolkingssamenstelling uitkomend op 19 tot 20 miljoen mensen in 2050.’

Naast problemen met migratie, valt de commissie op dat jongeren in Nederland een ’precaire inkomenspositie’ hebben, waardoor zij minder kinderen krijgen. Nederlandse jonge ouders moeten daarbij veel meer geholpen worden, blijkt uit het rapport. „Er speelt wel degelijk een maatschappelijk vraagstuk als mensen géén of minder kinderen krijgen dan gewenst”, schrijft de commissie.

Volgens de commissie moet de Tweede Kamer dan ook snel „inzetten op het verbeteren van de inkomenspositie van jonge mensen.” Dat kan volgens hen door het ’verlagen van de kosten voor het krijgen en opvoeden van kinderen’, bijvoorbeeld door ruimere mogelijkheden voor ouderschapsverlof, verhogen van kindertoeslagen en het uitbreiden van ouderschapsverlof en kinderopvang.

De commissie zelf adviseert in elk geval in te zetten op een ’gematigde groei’ van de bevolking tot 2050 omdat dat ’schaarste en ongelijkheid tussen groepen in de samenleving zoveel mogelijk worden beperkt’. „Op welke omvang de bandbreedtes, zowel afzonderlijk als in totaal, zou moeten worden ingezet is uiteindelijk een politieke keuze.”