Hoesten, proesten en verkouden. En dat weken achter elkaar. Veel Nederlanders zijn momenteel ziek of hebben hun jaarlijkse wintergriep(je) al achter de rug. Britse onderzoekers spreken zelfs van ’oneindige verkoudheid en hoest’ bij veel mensen. Wat is er aan de hand?
Het is de tweede winter sinds de coronapandemie en opnieuw grijpen de verkoudheidsvirussen flink om zich heen. Eind 2022 – in de eerste winter na corona – was er een flinke piek waarneembaar in de griepachtige ziektebeelden die via het RIVM en Nivel-peilstations worden bijgehouden. Deze winter is het opnieuw flink raak, al lijkt de piek minder heftig dan vorig jaar en ligt die inmiddels alweer twee weken achter ons.
Volgens viroloog Ab Osterhaus verloopt het huidige griepseizoen eigenlijk ’niet anders dan normaal’. „De coronamaatregelen hielpen om Covid-19 in toom te houden, maar ze werkten nog veel beter tegen de gewone verkoudheidsvirussen als influenza en RSV. Daardoor zag je in de twee coronawinters geen pieken qua normale griep. Vanzelfsprekend is daardoor de immuniteit tegen deze virussen ook wat weggezakt. In de eerste winter na corona werden daardoor veel mensen ziek. Dat lijkt dit jaar wat minder, al moeten we wel voorzichtig zijn en pas na het griepseizoen de balans opmaken”, aldus Osterhaus. „Dat zal rond eind april zijn.”
‘Oneindige verkoudheid’
Britse onderzoekers beweerden afgelopen oktober dat het aannemelijk lijkt dat ’oneindige verkoudheid en hoest’ mogelijk worden veroorzaakt door een gebrekkige afweer als gevolg van weinig blootstelling in de coronatijd. Al houden de Britten wel een slag om de arm. Onderzoeker Alisha Esmail tegen The Independent: „Een theorie over aanhoudende verkoudheidssymptomen is het ’post-corona-effect’, in die zin dat we minder werden blootgesteld aan de klassieke wintervirussen als gevolg van quarantaine en isolatie, en dus zijn we nu bezig met het herstellen van onze immuunreacties.”
Volgens Osterhaus is de theorie van de ’oneindige verkoudheid’ niet erg aannemelijk en is de natuurlijke afweer bij veel mensen weer op peil, al benadrukt de viroloog wel dat het belangrijk is dat ouderen en kwetsbaren zich blijven vaccineren. „De eerste week griep, verkoudheid en hoest wordt vaak veroorzaakt door een van de bekende virussen. Daarna is het in de meeste gevallen wel klaar. Mensen die na die week blijven hoesten, kunnen een luchtwegbacterie onder de leden hebben die na verloop van tijd ook wel weer verdwijnt.”
Professor Ron Eccles van de universiteit van Cardiff beaamt dat in Britse media: „De klachten over eindeloze verkoudheid kunnen ook te wijten zijn aan meerdere infecties.”
„De geluiden dat de verkoudheidsverschijnselen dit griepseizoen langer blijven hangen, kunnen we niet met harde cijfers onderbouwen. Het verloop is ook niet anders dan normaal. Eén ding is wel anders dan voorgaande jaren: in plaats van drie dominante virussen hebben we er nu eentje bij gekregen, het coronavirus heeft zich bij de seizoensvirussen gevoegd”, zegt Osterhaus.
Kletsnat (na)jaar
De sinds corona landelijk bekende viroloog geeft nog een mogelijke andere verklaring voor het gevoel dat de griep bij veel mensen langer blijft hangen. „Misschien speelt mee dat mensen sinds de corona-epidemie meer met hun klachten bezig zijn en dat dit bewustzijn een rol speelt bij de beleving ervan. Maar dat is eigenlijk nog giswerk en zou onderzocht kunnen worden. Misschien kunnen we er na afloop van het seizoen meer over zeggen.”
Wat volgens Osterhaus vermoedelijk wel een rol speelt bij het verloop van het griepseizoen, is het kletsnatte (na)jaar. Volgens het KNMI was 2023 het natste jaar sinds het begin van de metingen. Landelijk viel gemiddeld 1060 millimeter regen, terwijl dat normaal 795 millimeter is. Osterhaus: „We zitten daardoor meer binnen in bedompte ruimtes. We hebben tijdens de pandemie allemaal geleerd wat daarvan de gevolgen kunnen zijn.”
