Wordt het een strenge winter? De weersverwachting draait voor de één vooral om potentiële schaatspret, terwijl de ander met argusogen de energierekening volgt. Meteorologen kijken vooruit, zeker nu een bijzonder weerfenomeen zich aandient.
Wie de computermodellen laat draaien, komt op een winter voor ieder wat wils. Want wie houdt van sneeuw en schaatspret, kan hopen op koud weer in met name januari. Februari wordt dan waarschijnlijk juist weer nat, onstuimig en zacht.
Alleen dient zich nu een opmerkelijke factor aan. De sudden stratospheric warming (SSW). ,,Dat is een ingewikkeld iets, ik probeer het vaak te vermijden in onze berichten”, zegt meteoroloog Jaco van Wezel van Weeronline met een grijns,
Heel simpel uitgelegd is een SSW een verandering hoog in de atmosfeer. Daar waait de wind normaal stabiel van west naar oost, de zogenoemde poolwervel. Bij een SSW kantelt die stroming en gaat hij golven.
,,Dat gebeurt iedere winter wel een keer, maar dit jaar is het uitzonderlijk vroeg”, legt Van Wezel uit. Dat heeft zo zijn gevolgen. Warme lucht kan bij zo’n wenteling verder naar de polen dringen, maar koude lucht kan ook verder ’uitzakken’ naar het zuiden.
Is er kans op een witte kerst?
Gebeurt dat in Europa, dan duiken we de kou in. ,,Je ziet dat in de verwachting voor december. De eerste helft van de maand hebben we nog vooral zuidwestelijke winden. Doodnormaal. Maar halverwege de maand lijkt het juist iets kouder dan normaal te worden”, aldus Van Wezel.
Al in de herfst kleurden delen van Nederland wit. Foto: ANP
Hij vindt meerdere internationale weerbureaus aan zijn zijde. De modellen wezen op minder sneeuwval dan gebruikelijk, maar de laatste tijd draaien ze bij, klinkt het daar. Er zijn steeds meer signalen dat de wind oostelijk kan worden.
,,Al is dat nog nattevingerwerk”, zegt Van Wezel. „Wij rekenen nu meer op een noordwestelijke wind. Die brengt geen schaatskou, maar wel winterse buien. En daarmee, als het net even goed valt, ook kans op een witte kerst.”
Voor een echt koude winter moeten we dankzij klimaatverandering terug naar de periode 2009-2011. De kans op écht winterweer wordt in Nederland mede bepaald door de sneeuwlaag in Scandinavië en Rusland. Wind uit die richting brengt dan stevige kou. Spelbreker is echter de Oostzee. Als die niet dichtvriest, warmt hij eventuele vrieslucht op.
Januari mogelijk koud, februari onstuimig
Dat gebeurt steeds vaker. ,,Vorige winter zag je dat. Hadden we twee weken oostenwind, was er alleen wat nachtvorst en laaghangende bewolking’’, aldus Van Wezel.
Ook ’onze’ Noordzee heeft invloed, maar die is redelijk normaal van temperatuur. Zo’n 12 graden. Andere fenomenen zoals La Niña en de actieve zon spelen nagenoeg geen rol.
Kijken we verder, dan ziet ook januari er een beetje winters uit. De kans is reëel dat er periodes zijn met koud weer, en mogelijk zelfs schaatspret. ,,Maar dan moet het wel net goed vallen. Dat is het verhaal van tegenwoordig: het kan heus nog winteren, maar we moeten meer geluk hebben.”
Voor mensen die de verwarming niet te hoog willen zetten, is dat geen goed nieuws. Voor hen gloort echter een warme februari. Inclusief onstuimig en nat weer.
