Lijstenmakerij Art-Quake viert 35-jarig bestaan: Van stoffig object naar prachtig pronkstuk

Van Delfzijl tot Apeldoorn, van Harlingen tot Limburg: klanten uit heel Nederland weten lijstenmakerij Art-Quake in Assen te vinden. Een doopjurkje uit 1800, eerste schoentjes, het Elfstedenkruisje van een overleden grootvader, borduurwerkjes of kindertekeningen – je kunt het zo gek niet bedenken of Hayo maakt er een kunstwerk van, vertelt Yvonne. „Mensen komen hier met iets persoonlijks. Ze vragen of wij ervoor kunnen zorgen dat het beter tot zijn recht komt. Vaak hebben ze geen idee van de mogelijkheden.”

De naam Art-Quake is een knipoog naar Housequake, een nummer van Prince waar het stel groot fan van is. De zaak begon 35 jaar geleden aan de Ceresstraat. „Toen hadden we in Assen wel vier of vijf lijstenmakers. Voor zover ik weet zijn wij de enige die het nog doen. We zaten er 25 jaar, daarna zes jaar in het Forum. Toen dit pand vrijkwam, zijn we weer verhuisd. Ik had er altijd al een oogje op. Hier hebben we alle ruimte.”

Die ruimte is ook echt nodig. Het voorste deel van de winkel bestaat uit een kleurrijke mix van kunst, bijzondere objecten, woonaccessoires en schilderijen van Yvonnes hand. Wie op zoek is naar een origineel cadeau of een verlanglijstje wil afwerken, slaagt hier zeker. „We hebben bewust voor deze combinatie gekozen, om het stoffige imago van een traditionele lijstenmakerij te doorbreken. Dat werkt precies zoals we hoopten. En ik ben kunstenaar; het liefst schilder ik iedere dag.”

Achter in de winkel ligt Hayo’s domein: zijn werkplaats waar hij de meeste tijd doorbrengt. Nog steeds geen dag met tegenzin. ,,Het is een oud ambacht waarin je van alles tegenkomt. Schilderijen met dikke lagen sigarenrook bijvoorbeeld, die gereinigd moeten worden. Of restauraties, vernislagen aanbrengen, opspannen… Het leuke is: je werkt met kunst én emotie. Mensen komen met hun verhalen, soms voel je je net een psycholoog. Ik zeg weleens: zoveel voor ’t lijstje, zoveel voor het consult, haha.”

Voor Hayo en Yvonne is het vak vooral dankbaar. „Het contact met mensen maakt het werk bijzonder. Samen uitzoeken hoe een voorwerp het mooiste tot zijn recht komt. Mensen brengen weleens gebakjes. Eén keer kregen we zelfs een vijfgangendiner in een luxe restaurant, uit pure dankbaarheid.”

Hoewel Hayo eigenlijk al aan zijn pensioen zou kunnen denken, voelt dat nog helemaal niet als optie. „Daar heb ik nog helemaal geen zin in.” En ook al zou hij willen, het kán ook helemaal niet. Hij moet nog flink aan de bak. Er liggen nog honderdtwintig wachtende voorwerpen in de la, zegt Yvonne lachend. ,,Zestig daarvan moeten dit jaar nog klaar gemaakt worden.”

Gelukkig is er hulp. Arjen (41) is lijstenmaker in opleiding. De ICT’ er uit het Martiniziekenhuis loopt stage bij Hayo en Yvonne en volgt zijn opleiding in Utrecht, de enige opleiding tot lijstenmaker in Nederland. ,,Ik voel de hunkering om meer te doen dan alleen met mijn hoofd werken. Dit is een ambacht waar ik een bepaalde vorm van respect voor heb. Ik vind het heerlijk om met mijn handen bezig te zijn.” Yvonne: ,,En wie weet, wordt hij straks onze opvolger. Het zou eeuwig zonde zijn als dit stopt. De winkel draait als een tierelier.”

Om het jubileum te vieren, organiseert het stel een wedstrijd: wie maakt het mooiste fotolijstje? Wie zin heeft om zijn of haar creatieve geest de vrije loop te laten, kan gratis een houten fotolijstje ophalen bij de winkel. De lijstjes worden beoordeeld door een deskundige jury. Ook vallen er aantrekkelijke prijzen te winnen: een glichée naar keuze. Op 17 januari worden de winnaars bekend gemaakt. Wees er snel bij: er liggen 200 lijstjes klaar en op is op.