Waarom de KNVB niet blij is met ‘korfbaluitslagen’ in het jeugdvoetbal

Blij dat jouw zoon of dochter afgelopen zaterdag met ruime cijfers de voetbalwedstrijd heeft gewonnen? Gefeliciteerd, maar voetbalbond KNVB is er níet blij mee.

De KNVB streeft vooral naar gelijkwaardigheid op de voetbalvelden. De voetbalbond probeert de zogenaamde korfbaluitslagen (15-1, 9-2 et cetera) uit te bannen. Het enige juiste medicijn is een indeling waarin elke ploeg elk weekeinde op zijn eigen niveau speelt. En dat is met ruim 23.500 teams van 1073 verenigingen in district Noord/ Oost een hels karwei.

Nicolien Bekkink is verantwoordelijk voor de competitieleiders in district Noord/ Oost van de KNVB. Beide districten zetelen sinds voorjaar 2016 in Zwolle, waardoor een eind kwam aan de kantoren in Deventer en Heerenveen. In Zwolle zorgen 35 medewerkers dat alles geregeld is op en rond de velden: behalve clubondersteuning, scheidsrechter- en tuchtzaken worden daar ook de indelingen van alle competities (pupillen, junioren en senioren) gemaakt en gemonitord.

En als op maandagochtend het weekeinde wordt besproken en het regent gelijkspelletjes en nipte overwinningen, dan hebben de medewerkers een ‘big smile’ op hun gezicht. Dan heeft de KNVB wat het wil: gelijkwaardige wedstrijden, iedereen op zijn of haar niveau, wat voor de spelers meer spelplezier oplevert. Dan heeft al het werk dat in het maken van een juiste indeling zit, geloond.

De KNVB maakt onderscheid tussen categorie A en B; onder A vallen alle teams vanaf de jeugd onder 13-ploegen (JO13) die op een hoog niveau spelen. Categorie A werkt met promotie en degradatie op basis van de eindstanden, waardoor indelingen grotendeels automatisch gaan. De teams in B, de lagere niveaus, worden handmatig ingedeeld. „Wij draaien aan twee knoppen: de reisafstand en de gelijkwaardigheid”, zegt Bekkink. „Hoe hoger je speelt, hoe minder belangrijk de reisafstand.”

Aan het begin van het voetbalseizoen gaat KNVB Noord/ Oost bij de indeling uit van het niveau dat de vereniging aangeeft. Vanaf de O13 wordt ook gekeken naar de teamindex, waarbij iedere individuele speler een score heeft op basis van de wedstrijden die hij of zij heeft gespeeld. Speel je niet en wint jouw elftal van de koploper? Helaas, maar alleen de spelers op het wedstrijdformulier scoren punten voor de index. „Dat algoritme kijkt heel precies. Het maakt bijvoorbeeld verschil of je als nummer 12 tegen de koploper wint of als nummer 2.”

De KNVB is optimistisch over de index, die meer en meer terrein wint. In dⁱstrict Zuid is de indeling dit seizoen volledig overgelaten aan de algoritmes en de resultaten zijn zeer positief. Met andere woorden: de ploegen zijn afgaand op de uitslagen zeer aan elkaar gewaagd. „Best kans dat we het vanaf komend seizoen ook zo in Noord/ Oost gaan doen”, zegt Bekkink. „De bedoeling van de index is om categorie B beter te kunnen indelen en om de wedstrijdsecretaris van de club een handje te helpen.”

Het is zaak dat verenigingen hun teams en spelers aan het begin van de competitie goed doorgeven aan de KNVB, waardoor de teamindex – en dus ook de indeling aan het begin van het seizoen – klopt. Daarna zijn ruime uitslagen – rubriek-4 genaamd – uit den boze. „Rubriek-4-uitslagen willen we eigenlijk niet meer zien”, vertelt Bekkink. Naarmate de competitie vordert, mag maximaal 8 procent in rubriek 4 vallen.

Op basis van de adviezen van de clubs, de ervaringen van de KNVB en de teamindex bepaalt de KNVB in de B-categorie het niveau; computersysteem ACPI (Automatische Concept Poule Indeling) geeft daarna meerdere indelingen. De KNVB kiest de meest voor de hand liggende. „Hoe lager je speelt, hoe meer we kijken naar het aantal kilometers”, aldus Bekkink. „En je kijkt met gezond boerenverstand: kinderen van 9 jaar wil je niet uren in de auto laten zitten.”

Bovendien kent de competitieleider de historie van sommige teams en verenigingen. „Sommige teams wil je even uit elkaar houden. Dat is eerder uit de hand gelopen, laten we ze nu even uit elkaar halen. Die mensenhand is nog steeds nodig”, vindt Bekkink.

De reisafstanden zijn een extra uitdaging voor district Noord, zegt Bekkink. „In district West heb je alle clubs dicht op elkaar, terwijl wij zelfs zitten met clubs op de Waddeneilanden. Lastig, want je wilt gelijkwaardige tegenstanders, maar je wilt ze ook niet naar Zwolle of Steenwijk sturen.”

Mocht er nog iets niet goed zitten – een team wint of verliest heel dik – dan kan de KNVB in categorie B ook tussentijds ingrijpen. Jeugdvoetballers werken bovendien met meerdere fases, waardoor ze gedurende het seizoen meerdere keren opnieuw worden ingedeeld. Elke keer met als grondbeginsel: gelijkwaardigheid. „Niet elke ouder die zijn kind kampioen wil zien worden zal het ermee eens zijn, maar wij willen gelijkwaardigheid”, vindt Bekkink.

De teamindex wordt na de eerste indeling vooral ondersteunend gebruikt, de uitslagen zijn bepalend. Dat roept nogal eens vragen op, want in de B-categorie kan het best zijn dat de kampioen níet automatisch promoveert. „Aan de hand van uitslagen kijken we wie promoveert en degradeert. Of niet. Word je kampioen door wedstrijden met 2-1 en 3-1 te winnen, dan zit je prima op je plek. Het kan ook zijn dat drie clubs eruit springen. Dan kunnen we ook zeggen: er promoveren drie clubs. Heb je weinig punten, maar een doelsaldo van -3? Dan heb je een gelijkwaardige competitie gespeeld. Dat is mensenwerk.”

In categorie A blijft promotie en degradatie de leidraad voor de indeling. Nieuw is dat teams hun promotie meenemen naar hun nieuwe leeftijdscategorie. De JO14 krijgt in het nieuwe seizoen dus het niveau van de JO13 van dit seizoen. Voorheen kon het gebeuren dat een sterke lichting van een JO15-team promoveerde, waardoor een zwakkere lichting het volgende seizoen op een hoger niveau speelde. Bekkink: „Mijn zoon had altijd een erg goede lichting voor zich, waardoor hij en zijn team het jaar erop alles verloren. Dat is vanaf volgend seizoen verleden tijd.”