Donald Trump en Napoleon, voor mij lijken die twee in meerdere opzichten op elkaar. Ook Napoleon was jarenlang de grootste militaire macht van zijn tijd.
Op deze plaats heb ik in de afgelopen jaren herhaaldelijk geschreven over de psychologie van Donald Trump. De eerste keer in 1994, de laatste en vijfde keer afgelopen november vlak voor zijn herverkiezing als president. Al die keren heb ik me bezondigd aan toekomstvoorspellingen en kwam ik er op uit dat hij waarschijnlijk in de betreffende verkiezing hoog zou scoren of als overwinnaar uit de bus komen.
En als dat niet het geval zou zijn, hij dat niet zou pikken en met beschuldigingen als verkiezingsbedrog, oplichterij, telfouten en psychiatrische diagnoses aan het adres van zijn tegenstanders komen. Daarbij leugens rondstrooiend als pepernoten tijdens het Sinterklaasfeest. Die hij nooit zou terugnemen laat staan excuses voor aanbieden. Dat alles onder zijn de facto strijdkreet, ook al vanaf 1994: ,,The only sin is not to win’’ (de enige zonde is niet winnen).
‘Wij moeten onvoorspelbaar zijn’
Dat doet hij volgens hem daarom ook nooit, verliezen. Wat hij sindsdien steeds weer heeft getoond is dat altijd maar blijven liegen in toenemende mate voordelig kan uitpakken. Vooral als degenen tegen wie je liegt nog twijfelen of je dat doet. Want je doet het meestal met een overtuiging alsof je zelf echt gelooft in wat je zegt. En dat doe je ook vaak op het moment dat je iets zegt. Alleen kan die overtuiging even later weer anders zijn. En was het dan wel een leugen?
Ik kan niet precies aanwijzen wanneer, maar er moet een periode zijn geweest in Donalds psychologische ontwikkeling dat hij ontdekte dat onvoorspelbaarheid grote machtsvoordelen in relationele, economische en politieke zin kan opleveren. Reden waarom hij juist dit tot zijn voornaamste handelsmerk heeft gemaakt. En zich daarvoor absoluut niet schaamt, voor zover hij dat gevoel al kent. En dat ook letterlijk rondbazuint, zoals onlangs nog in een toespraak: ,,Wij moeten onvoorspelbaar zijn.’’
Psychologisch gezien geldt dat des te meer macht je hebt, des te meer je je kunt permitteren onvoorspelbaar te zijn en daarmee voor anderen een voortdurende bron van onzekerheid en dwang tot slijmen. Slijmen Mark, slijmen Starmer (premier van Groot-Brittanië)..., slijmen met zijn allen.’’
Grote fascinatie voor Rusland
Want voor jou is macht niet op de eerste plaats een verantwoordelijkheid maar een recht. Jouw recht. Waarmee je kunt doen wat je wilt. En dat ook doet. Zoals uiteengezet in mijn boek De macht van een maitresse hebben we ooit eerder op het wereldtoneel zo’n machtspoliticus voorbij zien komen en wel, hoe verwonderlijk op het eerste gezicht misschien ook, in de persoon van Napoleon.
Donald en Napoleon, voor mij lijken die twee in meerdere opzichten op elkaar. Ook Napoleon was jarenlang de grootste militaire macht van zijn tijd. Ook hij dicteerde, of probeerde dat te doen, waar en tussen wie het oorlog en waar het vrede zou zijn. Bij beiden is er een grote fascinatie voor Rusland aanwijsbaar.
Voorts begon ook Napoleon een tarievenoorlog, het zogenoemde continentale stelsel, weliswaar voornamelijk gericht tegen Groot-Britannië, maar ook de andere Europese landen, waaronder ons land, hadden grote weerstand zijn voorschriften of bevelen in deze te volgen. En ook voor Napoleon gold, in de woorden van een van zijn generaals, Berthier: ,,Niemand kent zijn intenties precies en toch is het, hoe onzeker ook, beter hem te volgen.’’
Daarom tenslotte en meest gevaarlijk: ,,Maak mij niet boos.’’ Maar zal ook Donald een Waterloo kennen?
