Bokkesprongen van de VVD, Omtzigt wringt zich in bochten en Wilders gaat er met de buit vandoor

We moeten niet dweilen met de kraan open, legde Mona Keijzer van de BBB de onverwachtse actie om de spreidingswet alsnog te torpederen uit. Tot ontsteltenis van burgemeester Jaap Velema van Westerwolde (en dus Ter Apel) en zo’n beetje alle bestuurders in het Noorden, ook van VVD-huize.

Want waarom in hemelsnaam mag er niet gedweild worden als de boel telkens overstroomt? Dat de kraan niet dicht wil omdat er voor het kabinet blijkbaar al jaren geen draaiknop te vinden is, oké. Maar moet je dan de plas die Ter Apel en omgeving overstroomt steeds groter laten worden? Nederland was toch het land van samen dijken bouwen tegen het wassende water?

De motie ontplofte uiteindelijk in het gezicht van Dilan Yeşilgöz, die toch al de ene blunder na de andere begaat dezer dagen. Eerst al die ongelukkige beweging om niet met Wilders te willen regeren, maar een kabinet met hem alleen te gedogen. Dat werd door haar achterban niet begrepen. Het schijnt dat de partij in blinde paniek is, omdat uit peilingen blijkt dat de achterban in alle richtingen wegloopt. Alleen een stunt zou kunnen voorkomen dat de VVD binnenkort net zo krimpt als de andere traditionele machtspartijen PvdA en CDA.

Die stunt kwam met de motie over de spreidingswet en dat moet intern bekokstoofd zijn. Even stoer overkomen als anti-asielpartij. Het scenario leek eerst nog ideaal te verlopen, omdat compleet links en midden in de Tweede Kamer op de achterste benen ging. Perfect voor de beeldvorming.

Die schrik in de Kamer kwam ook door die vreemde tegenstelling, na de lange dag vol zalvende woorden van Wilders – in zijn nieuwe rol van premier Milders. Hij nam weliswaar geen woorden terug over ‘kopvoddentaks’ of ‘nepparlement’, dat was het verleden, maar vroeg de Tweede Kamer ‘heel positief’ om er op te vertrouwen dat hij zich écht, absoluut, netjes zal gaan gedragen.

Langzaam liet de Kamer zich in slaap sussen. Ook burgemeester Velema, die de hele dag al op de publieke tribune zat om te lobbyen over huisvesting van statushouders. Hij was verderop even eten, want niets wees erop dat het ook nog over de spreidingswet zou gaan.

Tot plots Yeşilgöz haar motie over uitstel van de spreidingswet opratelde. Ze nam nauwelijks tijd voor uitleg en beende alweer weg. De rest van de Kamer in verbijstering achterlatend, want vorige week had de VVD eenzelfde motie van Joost Eerdmans van JA21 nog smalend naar de prullenbak verwezen. Want serieus, zoiets dóe je niet, terugkomen op een al genomen besluit.

De overwinningsroes duurde alleen kort, doordat Rob Jetten met een soort kabinetscrisis dreigde. Eventjes leek het er op dat D66, CDA en ChristenUnie hun ministers zouden terugtrekken uit het demissionaire kabinet. Of andersom, dat ze de VVD-ministers zouden dwingen eruit te stappen. Mark Rutte liet ’s avonds meteen weten dat het demissionaire kabinet die motie echt niet uit gaat voeren. Waarna Yeşilgöz niet anders kon dan de tekst totaal afzwakken.

Wat niet wegneemt dat de toon wel is gezet. De vier partijen die onderhandelen over een nieuw kabinet, PVV, VVD, NSC en BBB, vormen nu al een gesloten front. Dat bleek donderdag ook in het debat over de nieuwe Kamervoorzitter. Tussen de bedrijven door kregen de Kamerleden op hun telefoon berichten binnen dat er een afgezwakte motie van de VVD was over de spreidingswet. Maar de enige die ter plekke kon toelichten wat Yeşilgöz daar nu eigenlijk mee bedoelde, was Wilders.

Gaan deze vier partijen echt een kabinet vormen, dan kan de Tweede Kamer kletsen wat ze wil maar dan is eigenlijk elke tegenspraak zinloos. Daar ga ja dan, Omtzigt, met je mooie plannen over dualisme en een echt debat in de Tweede Kamer.

De verkiezing van Martin Bosma als voorzitter van de Tweede Kamer was dan toch een echt juichmoment voor de nieuwe rechtse meerderheid. Links en midden proberen zich ermee te troosten dat bij de stemming voor dat voorzitterschap lang niet alle VVD’ers en NSC’ers voor Bosma hebben gestemd. Net als de vier blijkbaar vrezen dat in de Eerste Kamer lang niet alle VVD’ers en BBB’ers de spreidingswet gaan blokkeren.