Recht doen aan Groningen, koste wat het kost. Dat blijft de opdracht | opinie

De bewoners van de Stadsweg in Ten Boer moesten er stevig aan trekken, maar staatssecretaris Vijlbrief komt nu toch over de brug. Waar alle omliggende straten wel werden aangepakt of hersteld, kwamen zij niet in aanmerking voor volledige verduurzaming. Pas na een gesprek met Vijlbrief gaat de gemeente Groningen samen met de Nationaal Coördinator Groningen toch aan de slag om te komen tot volledige compensatie. Dat is goed nieuws voor de bewoners van de Stadsweg, maar nog niet voor andere Groningers die te maken hebben met onuitlegbare verschillen.

In oktober vorig jaar verscheen het rapport van de commissie-Van Geel. En dat liet aan duidelijkheid niets te wensen over: in het aardbevingsgebied zijn zichtbare en onzichtbare verschillen tussen straten, wijken en dorpen, tussen buren, families en vrienden. Daarom zouden alle bewoners van het aardbevingsgebied voorzien moeten worden van een veilige, schadevrije en duurzame woning. Door alle woningen aardgasvrij-gereed te maken, wordt een gelijkwaardige uitkomst bereikt voor alle bewoners. Dit moet zorgen voor leefbare buurten, dorpen en wijken, volgens Van Geel.

De ChristenUnie wil gehoor geven aan dit advies. Vorig jaar al stelden we samen met PvdA en SP voor een miljard euro beschikbaar te stellen om deze aanpak vorm te geven. Dat voorstel werd toen weggestemd, maar de verhoudingen in de Kamer zijn nogal veranderd. Inmiddels zou het voorstel een hele ruime meerderheid in de Kamer verkrijgen. Naast ChristenUnie, SP en PvdA, stemden toen ook drie van de vier nieuwe coalitiepartijen voor. En dáár ligt nu de bal. Het is tijd om het advies van Van Geel op te gaan volgen. Tijd om verder te werken aan herstel van vertrouwen, ingezet na de parlementaire enquête over de aardgaswinning, en het herstelpakket Nij Begun.

En daar maak ik me zorgen. Want bij het eerste grote moment waarop de nieuwe coalitie had kunnen kiezen voor de Groninger, besluit zij dat niet te doen. In het hoofdlijnenakkoord wordt het gaswinningsdossier dan wel aangehaald als voorbeeld van overheidsfalen, en er staat gelukkig dat de gaskraan dicht blijft. Maar een visie hoe er verder gegaan moet worden met schadeherstel, en – belangrijker – herstel van de samenleving of het oplossen van verschillen, ontbreekt. Het lijkt wel alsof Groningen vergeten is.

Ook werd het Kamerdebat over de voortgang van de hersteloperatie uitgesteld. De belofte uit Nij Begun dat „onuitlegbare verschillen in de schadeafhandeling en versterking die in het verleden zijn ontstaan, moeten worden rechtgezet” staat stil. Daar had ik de staatssecretaris én zeker ook de nieuwe coalitie graag op bevraagd. Want die zorgt nu voor nieuwe onzekerheid. Komt er een nieuwe minister of staatssecretaris voor Groningen, zoals Hans Vijlbrief? Dat zou heel verstandig zijn, maar is onduidelijk. Net als de opdracht die de nieuwe bewindspersoon krijgt. Dat is slecht nieuws voor de Groninger, die afgelopen jaren juist heeft gemerkt wat een betrokken staatssecretaris voor dit dossier heeft gedaan.

Er zijn ook zorgen over het langjarige karakter van Nij Begun. Worden de gereserveerde bedragen wel gecompenseerd voor de inflatie? En wat als het nieuwe kabinet straks flink moet bezuinigen, omdat de ingeboekte wensen geen waarheid worden. De rekenmeesters van het Centraal Planbureau prikten al door de besparingen op de afdracht aan Europa, het aantal ambtenaren en de asielketen heen.

De nieuwe bewindspersoon voor Groningen staat een grote taak te wachten. De ereschuld aan Groningen inlossen is geen bijbaan. Want wie ook maar iemand heeft gesproken die twijfelt of zijn of haar huis nog veilig is, wie een vermoeide Groninger heeft gesproken die schade niet meer meldt omdat hij bang is voor het hele traject dat volgt, wie denkt aan de jongeren en de gevolgen die er al door de jarenlange onzekerheid zijn… die weet: we hebben nog een lange weg van herstel te gaan.

Laat partijen dus pal gaan staan voor de bewoners, voor het wegnemen van de onuitlegbare verschillen, voor de toekomst van Groningen. Die weg moeten we gaan. Als Kamer – als coalitie, als oppositie – en de regering straks. De ChristenUnie blijft zich daar met volle inzet voor inzetten!