De monumentale Jacobuskerk in Zeerijp heeft zwaar te lijden onder de aardbevingen. Foto: Anjo de Haan
Voor Stephan van der Linden is er geen twijfel mogelijk: nooit meer gas uit Groningen, ook niet uit de kleine velden. Overheid en politiek moeten wat hem betreft nodig werken aan herstel van vertrouwen.
De aardbeving van afgelopen week heeft opnieuw zichtbaar gemaakt hoe kwetsbaar Groningen blijft. Terwijl de rest van Nederland het nieuws snel achter zich laat, ervaarde Groningen opnieuw een aardbeving, schade en onzekerheid. Het land lijkt wel klaar met het gasdossier, maar in Groningen zijn de gevolgen nog dagelijks merkbaar, zowel fysiek als mentaal (Aardbevingen en Gezondheid | GGD Groningen, 2024).
Buiten de provincie leeft het idee dat het ‘nu toch klaar is’. Het grote gasveld is gesloten, er zijn excuses aangeboden en herstelprogramma’s lopen. Alleen blijven veel huishoudens wachten op schadeafhandeling of versterking.
Iedere beving, hoe klein ook, herinnert bewoners eraan dat het probleem nog niet voorbij is. Het kabinet blijft ruimte laten voor kleine gasvelden. In deze context is het begrijpelijk dat veel mensen met zorg kijken naar het feit dat gaswinning in kleine velden nog loopt of wordt hervat.
Niet op één lijn met Den Haag
Die onduidelijkheid voedt bovendien het gevoel dat Den Haag en Groningen niet op één lijn zitten. Ondanks dat de risico’s daar kleiner zijn dan in het grote veld, is er ook in de kleine velden sprake van bodemdaling en trillingen die schade kunnen veroorzaken.
Beleidsmatig is duidelijk dat zolang er gas wordt gewonnen, er ook risico’s blijven. Dat vraagt om helderheid en consistentie richting de regio.
Dat perspectiefverschil kwam deze week scherp naar voren in een uitzending van PowNed op NPO Radio 1 (Goed Ingelichte Kring, 15 November 2025). Presentator Roderick Veelo stelde dat de gaskraan ‘gewoon weer open kan’ en suggereerde dat bewoners ‘misschien niet op de goede plek wonen’ en daarom zouden kunnen verhuizen.
Zulke uitspraken gaan voorbij aan de werkelijkheid: veel bewoners wonen al generaties in dezelfde dorpen, en verhuizen is geen realistische of wenselijke oplossing. Bovendien neemt het risico wél af bij het definitief beëindigen van gaswinning en uitvoering van het versterkingsprogramma.
Het fragment laat zien hoe groot de kloof tussen de ‘Haagse denkwereld’ en de dagelijkse realiteit in Groningen is.
Mentale belasting
Die afstand in het debat draagt direct bij aan de mentale druk in de regio. De mentale gevolgen van de langdurige gasproblematiek zijn breed vastgelegd. Onderzoeken van onder andere de GGD en het Sociaal Planbureau Groningen laten zien dat bewoners meer stress, onzekerheid en gezondheidsklachten ervaren dan gemiddeld. Vooral bij kinderen en jongeren heeft de voortdurende onzekerheid impact: zij zien hoe ouders worstelen met schadeprocedures, twijfelen aan de veiligheid van hun woning en ervaren dat de toekomst van hun dorp onder druk staat.
Dat er desondanks nog partijen zijn die pleiten voor heroverweging van gaswinning, bijvoorbeeld in tijden van energiecrisis, zorgt in de provincie voor onrust en onbegrip. De parlementaire enquête stelde immers vast dat eerdere besluiten over gaswinning te weinig rekening hielden met veiligheid en schade.
Het opnieuw openen van die discussie raakt dus direct aan het vertrouwen dat men probeert te herstellen. Partijen baseren zich vaak op scenario’s waarin risico’s als ‘beheersbaar’ worden gepresenteerd, maar in Groningen creëert elk risico opnieuw onzekerheid in een regio die langdurig overbelast is geweest.
Gezien de conclusies van de enquête is een herstart van gaswinning maatschappelijk en bestuurlijk nauwelijks verdedigbaar.
Nederland staat voor een keuze
Het is een feit dat Nederland decennialang veel heeft geprofiteerd van Gronings gas. Daarnaast is het ook een feit dat de gevolgen hiervan nog jarenlang zichtbaar zullen zijn in de provincie. Daarom is consistentie in beleid belangrijk: duidelijkheid over het definitieve einde van alle gaswinning in Groningen, ook in de kleine velden.
De grond trilt nog. Niet dagelijks, maar wel genoeg om te weten dat het probleem niet voorbij is. De schadeafhandeling en versterking zijn nog in volle gang en het vertrouwen van Groningers in de overheid is eigenlijk op. De aardbeving van afgelopen week onderstreept opnieuw hoe belangrijk het is dat er geen twijfel meer bestaat over de koers en dat overheid en politiek moeten werken aan herstel van vertrouwen.
Nooit meer gas uit Groningen. Nooit. Ook niet uit de kleine velden.
